Büyümede net ihracat katkısı

İlk çeyrekte yüzde 7.3 büyüyen Türkiye ekonomisi, ikinci çeyrekte yüzde 5.2 büyüdü. Büyümede beklenen daralma ikinci çeyrekte beklendiği gibi daha ılımlı gerçekleşirken, üçüncü çeyrekte daha sert iniş bekleniyor.

Türkiye, ikinci çeyrekte yüzde 5.2 büyüdü

İşte ekonomistlerin ilk değerlendirmeleri:

Yatırım Finansman'dan Ekonomist Hilmi Yavaş, hizmetler ihracatı ve mal ithalatındaki keskin düşüş desteğiyle yaşanan net ihracatın iç talepteki daralmayı telafi ettiğini, hatta çeyreklik büyümeyi yüzde 0.9'da gibi yüksek bir seviyede tuttuğunu belirterek, önceki çeyreğe kıyasla GSYH seviyesindeki artışın beklenenden daha güçlü olduğunu kaydetti.

Yavaş, piyasa beklentisinin yüzde 5,5, kendi beklentilerinin ise yüzde 6,5 olduğunu hatırlatarak, 2. çeyrekte GSYH büyümesinin yüzde 5,2 gerçekleştiğini ifade etti ve "1Ç18'deki büyüme yıllık yüzde 7,3'lük gerçekleşmişti. Bununla birlikte, ihracatın ithalata karşı çok daha iyi performans göstermesiyle beraber 2Ç18'de çeyreklik büyüme güçlü kaldı. Yıllık GSYH büyümesinin beklentileri aşmamasının sebebi ise 1Ç18'deki çeyreksel büyüme oranının yüzde 2.0'dan yüzde 1.5'e revize edilmesiydi. Ancak, 2Ç18'de iç talep çeyreklik bazda yüzde 0,75'e yakın daralmıştır. Yatırımlarda yüzde 1,4 oranında daralma ve hane halkı tüketiminde yüzde 0,4 daralma yaşandı. Nitekim, inşaat yatırımları 1Ç18'deki yıllık bazda yüzde 10,5 büyümeden yüzde 6,6'a gerilerken, makine yatırımları da yüzde 6,4'den yüzde 0.6'ya gerilemiştir." dedi.

Büyümenin kalitesi açısından bakıldığında, çeyreklik büyümenin büyük bir kısmının net ihracattan kaynaklandığını, öncelikle yatırımlarda yavaşlama ile sağlıklı bir yeniden dengeleme belirtilerinin ortaya çıktığını, ancak yeniden dengelenmenin, enflasyonist güçlerden ve TL'deki değer kaybından anlaşıldığı üzere geç geldiğini ve aşırı ısınmanın önüne geçmede yeterli olmadığını aktaran Hilmi Yavaş, sözlerini şu şekilde sürdürdü:

"3Ç18'de büyümede yatırımlar ve hane halkı harcamaları, özellikle de dayanıklı ve yarı dayanıklı ürünler kalemlerinden kaynaklanan önemli bir daralma ile karışılacağız. Dolayısıyla son dönemde ekonomide artan dengesizliklerin kısa sürede normalleşeceğini göreceğiz. Ancak bu normalleşmenin ani ve düzensiz gerçekleşmesi ve piyasa koşullarındaki bozulma, reel ve finansal sektörü baskı altında tutacak, dolaylı olarak da tüketici güvenini ve harcamalarını uzun bir süre baskılayacaktır."

Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı, büyüme hızında yılın ikinci çeyreğinde yavaşlamanın beklendiği gibi ılımlı kaldığının görüldüğünü ifade ederek, "İlk çeyreğe ait yıllık büyüme oranı %7,4'ten %7,3'e hafif aşağı çekilirken, ikinci çeyrek büyümesi de %5,2 düzeyinde açıklandı. 2017 yılına ait çeyreklik büyüme verilerinde küçük değişiklikler olmasına karşın, tüm yıla ait %7,4'lük büyüme oranının korunduğunu izliyoruz." diye konuştu.

Mevsimsel düzeltilmiş verilere göre de ekonominin son 7 çeyrektir aralıksız büyüdüğüne değinerek, şu şekilde konuştu:
"Ancak gerek parasal sıkılaşmanın gecikmeli etkileri ve güçlü baz etkisi, gerekse de geçen ay belirginleşen finansal dalgalanma ve akabinde beklenen ek parasal sıkılaşmanın yansımaları doğrultusunda, üçüncü çeyrekten itibaren çeyreklik bazda daralma rakamları ve yıllık bazda büyüme oranlarında sert aşağı hareket görebileceğiz. Fakat yılın ilk yarısında elde edilen %6,2'lik büyüme oranının katkısı doğrultusunda tüm yıla ait %4'lük büyüme tahminimizi koruyor, 2019 yılına ait tahminimizi de %4'ten %3'e çekiyoruz. Gelecek hafta açıklanacak Temmuz üretim verisi, üçüncü çeyreğe girerken sanayi kesiminin büyüme katkısının ne ölçüde azalabileceği açısından önemli olacak."

QNB Finans Yatırım'dan Baş Ekonomist Burak Kanlı, göstergelerin üçüncü çeyrekle birlikte iktisadi faaliyette sert bir yavaşlamanın başladığına işaret ettiğini kaydederek, bu yavaşlama sürecinin yılın kalanında ve 2019'da da devam edeceğini öngördü.

Baş Ekonomist Burak Kanlı, ikinci çeyrekte, her ne kadar yıllık bazda yüksek oranlı büyümeler devam etse de, mevsimsellikten arındırılmış verilerle özel tüketim ve toplam yatırımlarda bir yavaşlama, ithalatta sert bir düşüş ve ihracatta ise güçlü seyrin devam ettiğinin gözlendiğini vurguladı.

Kanlı, yatırımlarda da temel sürükleyicinin ne yazık ki büyük bölümünün kamu kaynaklı olduğunu düşündükleri inşaat yatırımlarının olmaya devam ettiğinin ve buna karşılık makine-teçhizat yatırımlarının zayıf kaldığının görüldüğünü ifade ederek, "İthalattaki zayıf seyre karşın güçlü ithalatın etkisiyle net ihracatın yıllık büyümeye katkısının iki çeyreğin ardından tekrar artıya geçmesi dikkat çekici. Son olarak da stokların büyümeye katkısı tekrar eksiye geçmiş durumda." dedi.

İkinci çeyrek yıllık büyümesinin ardından bir süre bu tip yüksek büyümeler görülemeyeceğinin altını çizen Burak Kanlı, "Zira göstergeler üçüncü çeyrekle birlikte iktisadi faaliyette sert bir yavaşlamanın başladığına işaret ediyor. Bu yavaşlama süreci yılın kalanında ve 2019'da da devam edecektir. Bu çerçevede bu yıl geneli için %2.7, 2019 yılı için de %2'lik büyüme tahminlerimizi koruyoruz." diye konuştu.

Kaynak: Foreks