Borcunu ödeyemeyen KOBİ çözümü takasta arıyor

Nurdoğan A. ERGÜN

Türkiye, yüksek enflas­yon ortamından kararlı bir ekonomik programla çıkmaya çalışırken, iç tüketimde daralan taleple birlikte düşen iş hacimleri başta KOBİ’ler olmak üzere firmalarda sancılı bir süreç yaşatıyor. Artan nakit sıkışıklığı­nın da etkisiyle alacak tahsilat­ları alarm veriyor.

Alacaklarını tahsil edemeyen bazı firmalarda nakit akış dengesinin bozulma­sıyla iflaslar yaşanırken, özellik­le KOBİ ölçeğindeki bazı şirket­ler ise takas, barter gibi yöntem­lerle ayakta kalmaya çalışıyor. Piyasa içinden gelen uyarılar ‘za­rarına’ da olsa alacakları tahsil edecek çözümler geliştirilmesi yönünde.

TÜGİAD Başkanı Gürkan YILDIRIM: Borçlar enflasyonda eriyince alacaklı mağdur oluyor

Türkiye Genç İş İnsanları Derne­ği (TÜGİAD) Yöne­tim Kurulu Başka­nı Gürkan Yıldırım, birçok işletmenin piyasadan ala­caklarını tahsil etme noktasın­da sıkıntılar oluşmaya başladığı­na da dikkat çekerek, “Gerekirse iskonto yapılıp alacaklar bir an önce tahsil edilmeli” önerisinde bulundu.

Bir işletmenin ve giri­şimcinin süreci yakından takip etmesi gerektiğini söyleyen Yıl­dırım, şunları söyledi: “Raporla­rımızda da firmalara alacakları­nı tahsil etmelerine yönelik ciddi uyarılarda bulunduk. Bu sadece regülatörlerle de yürüyecek bir süreç değil. Türkiye’de ticaret mahkemelerinin ihtisaslaşması ve yargılama süreçlerinin kısal­ması konusunu gündeme almak lazım. Bazı durumlarda borçlu, borcunu enflasyona yedirip ala­caklıyı ciddi şekilde mağdur ede­biliyor” diye konuştu.

KOBİDER Başkanı Nurettin ÖZGENÇ: Bu dönemde takas talebi çok arttı

Piyasada borç va­delerinin uzadığı­nı ve ödemelerde sıkıntı yaşandığı­nı söyleyen Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletme­ler Derneği (KOBİDER) Baş­kanı Nurettin Özgenç, piya­sadaki nakit sıkıntısının, öde­melerde dengeyi bozduğunu belirtti. Özellikle KOBİ’lerin büyük sıkıntı yaşadığını dile getiren Özgenç, “Alacak nakit para yoksa KOBİ’ler de kendi çözümlerini bulmaya çalışı­yor.

Bu dönemde takas talebi oldukça artmış durumda. Bir firmanın başka bir firmadan alacağı varsa kullanabileceği ürün ya da hammadde ile ala­cağını tahsil etmeye çalışıyor. Hiç alamamaktansa KOBİ’ler bu şekilde farklı çözüm arayı­şında” dedi. Mevcut durumda nakit sıkışıklığının bir süre da­ha devam edeceğini ifade eden Özgenç, dolayısıyla takas yön­teminin genele yayılma ihti­maline dikkat çekti.

Politika faizinin hala yüzde 50’de tutulmasıyla KOBİ’lerin finansmana ulaşmakta güç­lük yaşadığını anlatan Özgenç, “Faizlerin yüzde 50’yi aştığı bir dönemde hiçbir KOBİ, kre­di alamıyor. Bu da piyasadaki nakit akış dengesini bozuyor. Bankaların kredi vadeleri de çok kısa. Bu dönemde KOBİ’le­rin rekabet şansı yok” diye ko­nuştu.

Enflasyonla mücadele kapsamında talebi düşürecek adımlar atıldığını hatırlatan Özgenç, şunları söyledi: “Ha­yat pahalılığı olduğu gerçek ama KOBİ’lerin de yaşaması için reel anlamda krediye eriş­mesi lazım. Bugüne kadar kre­diler tüketim yerine reel sek­törlere aktarılsaydı fiyatlar da bu kadar artmazdı. Bu saatten sonra kredilerin tüketen değil üreten kesime açılması gere­kiyor."

TUSİD Başkanı Bekir TOPUZ: KOBİ’lerde ödeme güçlüğü yaşanıyor

Endüstriyel mut­fak ekipmanları sektöründe de na­kit akışı sıkıntı­sı yaşandığını di­le getiren Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve Ekip­manları Sanayicileri ve İş İn­sanları Derneği (TUSİD) Baş­kanı Bekir Topuz, “Yüksek faiz, enflasyon ve uzayan vadelerin yarattığı finansal döngü içinde, üretme azmimizi kaybetme­mek için direnmeye ve müca­deleye devam ediyoruz” dedi.

Turizm ve restoran sektörün­deki yavaşlamanın, düşük talep ve uzun vadeler olarak sektöre yansıdığını anlatan Topuz, şöy­le devam etti: “Özellikle resort bölgelerinde sezonluk çalışan KOBİ'ler ödeme güçlüğü için­de.

Döviz bazlı ithal hammadde ve peşin alımlarla çalışan sektö­rün, alıcılardan gelen vade sü­relerinin uzaması taleplerini tolere edebilmesi mümkün de­ğil. Müşterinin talep ettiği va­deye olumlu cevap verememek de kapasite kullanımına nega­tif yansıyor.” İç pazarda yaşa­nan ödeme akışının ağırlaşma­sı, ihracattaki yavaşlama ve fi­nansmana erişimin zorlaşması gibi faktörler üst üste gelince sanayicinin yatırım iştahının düştüğünü vurgulayan Topuz, “Sektördeki üreticilerin yeni yatırımlarını erteleme ya da öz kaynaklarıyla yavaş ve tedbirli şekilde ilerlemeyi tercih ettiği­ni görüyoruz” dedi.

TÜRKONFED Başkan Yardımcısı Öner ÇELEBİ: Bazı şirketler ödeme vadesini çok uzatıyor

Piyasada alacak tahsilatları konu­sunda sıkıntı ya­şandığını söyleyen Omega Grup Yöne­tim Kurulu Başkanı ve TÜR­KONFED Başkan Yardımcısı Öner Çelebi, “Bazı kurumlar fi­nansmana ulaşamadıkları için ödemeleri yapamıyor, vadeleri uzatıyorlar. Bazıları bu durumu kullanıyor. Büyük şirketlerin KOBİ’lere ödeme vadesi bu ka­dar uzun olmamalı. Avrupa’da­ki gibi bunun bir standardı ol­malı” dedi.

Avrupalı büyük fir­maların ödeme vadeleriyle ilgili borsaya açıklama yaptığını ile­ten Çelebi, şunları söyledi: “Bu ne kadar kısa tutulursa o kadar gururla paylaşılır. Biz de ise ne kadar uzun yapabilirim derdi var. Bu firmaların inisiyatifine bırakılamayacak kadar önemli bir konu. Bir takım regülasyon­lar işletilmeli. Alacak mevzusu çok önemli.” Büyük şirketlerin tedarikçilerini koruma bilin­cinde olması gerektiğine vur­gulayan Çelebi, “Bizi biz yapan tedarikçilerimizdir. Onlar güç­lü olup ayakta kalırsa Türkiye güçlü olur” dedi.

ZÜCDER Başkanı Mesut ÖKSÜZ: Para akışı durunca mal kırdırma başladı

İnsanların zo­runlu kira, gıda, sağlık ve ulaşım dışındaki harca­malarını en aza in­dirdiğini söyleyen Züccaciye­ciler Derneği (ZÜCDER) Baş­kanı Mesut Öksüz, “2024’ün son çeyreğinden itibaren dü­zelmeye başlanılması bekle­nen ekonomiyi dört gözle bek­ler hale geldiler. Herkes ayağını yorganına göre uzatmaya baş­ladı” dedi. Kredi kartlarına tak­sitin kaldırılmasının özellikle züccaciye, mobilya, beyaz eşya gibi sektörleri zora soktuğunu belirten Öksüz, “Operasyonel ve durmayan maliyetler söz ko­nusu. Para akışı olmayınca kre­di çekiliyordu.

O da bu faizler­le imkansız hale geldi. İnsanlar uzun yıllar emek ederek kur­dukları işlerini kaybetmemek için öncelikle birikimlerini kul­lanıyor. İmkânı olan, elinde ma­lı olan nakite dönebilmek için maliyetine, hatta pek çok koşul­da maliyetinin de altına ürünle­rini satıp günlerini geçirmeye çalışıyor” diye konuştu. Sektör­de henüz konkordato talepleri­nin çok fazla ortaya çıkmadığı­nı kaydeden Öksüz, “Bu öyle bir şey ki bir tek şirketin konkorda­tosu dahi onunla iş yapan şirke­tin ve izleyen şirketlerin nakit akışını bozarak zincirleme şe­kilde domino taşları gibi isten­meyen sonuçlar doğurabilir” yorumunu yaptı.

TOBB Meclis Üyesi Murat ASLAN: Çek kırdırmalarda ciddi artış var

Piyasada borç ödemelerinde ciddi sıkıntıların başladı­ğını söyleyen Scha­fer CEO’su ve TOBB ile İTO Meclis Üyesi Murat As­lan, sektörde çok fazla çek kır­dırma ve ertelemelerin yaşan­dığını belirtti. “Sektörde kon­kordatolar başlıyor” dedi. Aslan, sözlerine “Bu faiz oranlarıyla artık krediye erişmek mümkün değil. Bu da sadece sektörümüz­de değil bütün sektörlerde borç ödemeleriyle ilgili sıkıntıların başlamasına neden oluyor. Bir sektörde başlayan sorun, zincir­leme etkiliyor. Yılın son çeyre­ğinin perakende sektörü açısın­dan hareketli olması beklenir. Ama talep düşmesiyle o zama­na kadar perakendede ciddi bir daralma olacak” diye devam etti.

 Karşılıksız çek adedi temmuzda %149.9 arttı

Takasbank Çek Takas Sistemi’ne ibraz edilip karşılıksız kalan çek adedi temmuz ayında bir önceki aya göre artış gösterdi. Karşılıksız çek tutarı bir önceki aydaki 6,45 milyar TL’den 15,77 milyar TL’ye çıktı. Toplam ibraz edilen çek adedi bir önceki aydaki 614 bin 764 adetten 1 milyon 472 bin 257 adede, tutarı ise 307,4 milyar TL’den 606,3 milyar TL’ye yükseldi. Mahsuplaşmaya tabi çek adedi 587 bin 233 adetten 1 milyon 411 bin 262 adede, tutarı 284,7 milyar TL’den 557,8 milyar TL’ye çıktı.

Türkiye Bankalar Birliği (TBB) verilerine göre, 2024 Ocak-Haziran döneminde bankalara ibraz anında karşılıksız çıkan 14 bin keşideciye ait 112 bin adet çekin toplam tutarı 68 milyar TL oldu. İlk 6 ayda karşılıksız işlemi yapılan çeklerin bankalara ibraz edilen çeklere oranı geçen yılın aynı dönemine göre tutar olarak yüzde 2.4, adet olarak yüzde 1.8 arttı.