Üniversitelere “kalite” sistemi geliyor

MEHMET KAYA - ANKARA

Eğitim sisteminde üniversite sayısının hızla artmasıyla başlayan “kalite” tartışması yeni bir aşamaya geldi. YÖK, uzun süredir üzerinde çalıştığı ve taslak olarak haziran ayında kamuoyu gündemine gelen “Yükseköğretim Kalite Güvence” sisteminin oluşturulmasını içeren yönetmeliği yayınladı. Yönetmelik, üniversiteler için, iç ve dış kalite değerlendirme sistemi, akreditasyon ve sertifikalara ilişkin bir çerçeve oluşturuyor. Üniversiteler en geç 5 yılda bir “dış değerlendirme” yaptıracak. Eğer yaptırmazsa yeni oluşturulan Kalite Kurulu resen bu üniversitenin dış denetimini yaptıracak. YÖK bünyesinde Yükseköğretim Kalite Kurulu oluşturuluyor. Bu kurul, her türlü kriteri belirleyecek, denetim ve akreditasyon kuruluşlarına yetki verecek ve yıllık raporları derleyecek. Üniversitelerin “kalite sorunu” SOCAR CEO’su Kenan Yavuz’un, üniversite mezunlarını işe almak istemediğini ve yeni kurulan çoğu üniversitenin “sitcom” (komedi türünde TV dizisi) üniversitesi olduğunu belirten mesajlarıyla tartışılmaya başlanmıştı. 

Yönetmelikle, üniversitelerin eğitim, öğretim ve araştırma faaliyetleri ile idari hizmetlerinin iç ve dış kalite standardı, akreditasyona bağlanması bağımsız dış değerlendirme kurumlarının çalışma alanlarına yönelik düzenlemeler yapıldı. 

Yönetmelik, YÖK bünyesinde bir “Yükseköğretim Kalite Kurulu” oluşturulmasını ve bu kurulun üniversitelerin kalitesine yönelik çalışmaları yürütme ve akreditasyona dair yetkileri belirlemesini içeriyor. Bu kurul yıllık olarak “Yükseköğretim Değerlendirme ve Kalite Güvencesi Durum Raporu” ile kendisine verilen bilgi ve raporlardan bir genel rapor yayınlayacak. 

Yükseköğretim Kalite Kurulu 

Yönetmeliğe göre, her bir üniversite kalite sürecini yönetmek için “Yükseköğretim Kurumu Kalite Komisyonunu” kuracak. Yükseköğretim Kalite Kurulu, YÖK Genel Kurulu tarafından seçilecek 5, üniversiteler arası kurul tarafından seçilecek 4, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma, Maliye, Milli Eğitim, Sağlık bakanlıklarından birer olmak üzere 5 bakanlıklar, Türkiye Bilimler Akademisi, TÜBİTAK, Türkiye Sağlık Enstitüleri, Mesleki Yeterlilik Kurumu, Türk Akreditasyon Kurumu’ndan birer olmak üzere 5 kurum, TOBB temsilcisi ve öğrenci temsilcisinden oluşan toplam 21 üyeden oluşacak. YÖK ve Üniversitelerarası Kurul’dan seçilenlerin farklı üniversitelerden olması hükmü de yönetmelikte yer aldı. Öğrenci temsilcisinin nasıl seçileceğine ilişkin esaslar ise Yükseköğretim Kalite Kurulu tarafından belirlenecek. 

Yönetmelikle “Yükseköğretim Kalite Kurulu”nun görevleri, akreditasyon ulusal politikasını belirlemek, üniversitelerin kalite güvence sistemlerine rehberlik etmek, dış değerlendirme ilke, gösterge ve kurallarını belirlemek, üniversitelerin dış ve iç değerlendirme raporlarını inceleyerek tavsiyeler oluşturacak. Dış kalite değerlendirme ve akreditasyon kuruluşu olmak isteyen özel kuruluşların yeterliliklerine ilişkin görüşler de bu kurul tarafından verilecek. 

Dış değerlendirmeyi, yurtiçinde veya yurtdışında faaliyet gösteren ve YÖK tarafından verilecek Kalite Değerlendirme Tescil Belgesine sahip özel hukuk tüzel kişilikleri yapacak. Bu kuruluşlardaki “denetçiler” ise Yükseköğretim Kalite Kurulu tarafından görevlendirilen şirketlerde çalışan yetkin kişiler olarak tanımlandı.