Sınav için 153 milyon lira harcıyoruz

KEZBAN KARABOĞA

İSTANBUL - Her yıl milyonlarca öğrencinin katıldığı 30’dan fazla sınavı yapmak için 153 milyon liradan fazla para harcanıyor. Sadece LYS’nin beş oturumu için 35 milyon 752 bin 420 lira harcama yapılırken, sınavlarda görevliler için ödenen ücretler 84 milyonu buluyor. Diğer yandan sınav sisteminin sürekli değişmesi aileler ve öğrencilerde endişe yaratırken bu, yurtdışında eğitim talebini artırıyor.

Ölçme, Seçme, ve Yerleştirme Merkezi’nin (ÖSYM) internet sitesinde yer alan ve her yıl güncellenen takvim bu yıl da güncellendi ve 2014 Sınav Takvimi açıklandı. Buna göre ÖSYM, bu yıl 33 farklı sınav yapacak. Katılım sayılarındaki yükseklikten ya da sürekli değiştirilmelerinden dolayı popüler olan sınavlar var. Örneğin kısa adı TEOG olan Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş Sınavı. TEOG sınavlarına Türkiye’de her yıl yaklaşık 1 milyon 350 binin üzerinde öğrenci katılıyor. Bu sınav daha önce, SBS yani Seviye Belirleme Sınavı olarak yapılıyordu. Diğer bir sınav, YGS yani Yükseköğretime Geçiş Sınavı, bu sınava da her yıl ortalama 1 milyon 850 bin öğrenci giriyor. Lisans Yerleştirme Sınavı’na yani LYS’ye ise, YGS’de 180 ve üzeri puan alan ortalama 1 milyon 250 bin adaydan yaklaşık 850 bin kişi giriyor. Kamu Personel Seçme Sınavı da (KPSS) epeyce popüler sınavlardan. Pek çok alan mezunu ya da öğrenci herhangi bir devlet memurluğu kadrosuna atanabilmek için KPSS’ye giriyor. 

Bu sınavların dışında, akademik kariyer yapmak isteyen kişilerin katılmak zorunda olduğu Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (ALES) ve yabancı dil yeterliliğinin sağlanmasında bir gösterge olarak kullanılan Yabacı Dil Seviye Tespit Sınavı’na da (YDS) her yıl binlerce öğrenci giriyor. Bu sınavlar her yıl tekrarlanıyor, milyonlarca öğrenci defalarca bu sınavlara giriyor. Bazen sınavlar bazen de sorular iptal ediliyor. Sınavlar kopya iddiaları ya da çalınan sorular ile gündeme geliyor. İşte Türkiye, her yıl tekrar yaptığı bu onlarca sınav için milyonlarca lira para harcıyor.

Koray Varol Akademi Kurucusu, Eğitmen Koray Varol’un bu konuda aktardığı rakamlar hayli çarpıcı. Varol’un aktardığına göre 2011 yılında yaklaşık 1 milyon 700 bin kişinin katıldığı YGS için 32 milyon 399 bin 834 lira harcama yapıldı. LYS’nin beş oturumu için 35 milyon 752 bin 420 lira, sınavlarda görevliler için ödenen ücretler 83 milyon 896 bin 188 lira olarak belirlendi. Soru hazırlama ücreti olarak 1 milyon 370 bin 692 lira ödendi. Varol’un aktardığı rakamlara göre, ÖSYM’nin yaptığı sınavlardan sadece ikisinin Türkiye ekonomisine yıllık maliyeti 153 milyon lirayı geçti. 

Sistem değişikleri endişe yaratıyor

Dünyada olduğu Türkiye’de de aileler çocuklarının önce iyi bir lise eğitimi almasını sonra da iyi bir üniversite eğitim alarak iş dünyasına daha güçlü adım atmasını istiyor. Buna karşın her geçen yıl daha fazla sayıda genç ve ailesi sınav stresi yaşıyor. Çünkü eğitim sisteminde yapılan değişiklikler ailelerin ve gençlerin kafasını karıştırıyor. Varol, bu durumu şöyle açıklıyor: “Sınav sisteminin değişmesi ailelerde durum anlama çabası ve buna bağlı olarak önlem alma ihtiyacı doğuruyor. Daha önce kullanılmakta olan sisteminin dinamiklerini bilen aileler yeni sistemi anlamaya çalışıp, adapte olmaya çalışıyorlar. Yeni sistemin belirsizlikleri bazı endişeleri beraberinde getiriyor. Sistemin temelinde yatan kontenjan doldurma durumu, talebin yüksek olması nedeniyle bir eliminasyon sistemi ihtiyacını beraberinde getiriyor. Bu eliminasyonu yapacak olan da öğrencinin hem okulda hem de girmiş olduğu sınavdaki başarısının belli oranlarda birleşimi. Her yeni sistem, bu değişkenlerde revizyonlara sebep verdiği için aileler yeni sistemde kayıp yaşama konusunda endişe duyuyorlar.”

Eğitim sistemindeki karışıklık yurtdışına yöneltiyor

Sınav sistemlerinin hızlı değişmesi son yıllarda özellikle ailelerin yurt dışında eğitim seçeneğine yönelmesine neden oluyor.  IEFT Yurt Dışı Eğitim Fuarları Genel Müdürü Deniz Akar’ın verdiği bilgiler göre üniversite ücretlerinin ülke koşullarına göre yüksek olması, ailelerin çocuklarını yurt dışında okumaya yönlendirmelerinde önemli bir faktör. Ayrıca, son birkaç yıldır yaşanan bölgesel karışıklık ve belirsizliklerin de aileleri çocuklarını yurt dışında okutmaya sevk ettiği görülüyor” diyor. Akar, yurt dışında eğitim seçeneğinin tercih edilmesinde özellikle son birkaç yılda artış olduğuna dikkat çekiyor.

Özel liselere olan talep giderek artıyor

Akar’ın aktardığına göre sınav sistemlerindeki belirsizlik yurtdışında lise eğitimine yönelmeyi de artırıyor. Akar’a göre son yıllarda özellikle yurtdışında üniversite eğitimi almayı düşünenler, lise eğitimini de yurtdışında alma eğilimine giriyorlar. Böylece, hem daha erken yaşta yurtdışında okumaya ve yaşamaya alışıyorlar, hem de üniversitelere başvurularda avantaj elde ediyorlar. Türkiye’den lise eğitimi için yurtdışına gidenlerin sayısının yıllık yaklaşık 500 kişi olduğu bilgisine veren Akar, “Türkiye’de özel lise ücretleri yılda 15-45 bin lira arasında değişirken, örneğin Kanada’da yıllık eğitim ücretleri 30-40 bin lira, İngiltere’de 35-55 bin lira arasında ve Fransa’da ise 25 bin liradan başlıyor” diyor.

Sınav çok ama notlar o kadar da iyi değil! 

Yaptığımız sınavlar için milyonlarca lira harcıyoruz ancak sınav sonuçlarımız o kadar da iyi değil. 2003 yılından bu yana düzenli olarak PISA araştırmasına katılan Türkiye, 2012 sonuçlarına göre öğrencilerin matematik, fen ve okuma-anlama beceri düzeyleri konusunda Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ortalamalarının gerisinde yer alıyor. Buna göre Türkiye PISA 2012’de toplam 65 ülke arasında genel ortalamada 45'inci sırada, Matematik’te 44’üncü, Okuma - Anlama Becerilerinde 42’inci, Fen Bilgisi’nde ise 43’üncü sıradayız.