Uluslararası hukuk ihlal edildi

WASHINGTON - Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'le bir buçuk saat süren bir telefon görüşmesi yapan Başkan Barack Obama, Ukrayna'da yaşananlardan derin kaygı duyduğunu bildirdi.

Amerika'nın Sesi'nin haberine göre, Amerikalı yetkililer, Başkan Obama'nın telefon görüşmesinde Putin'e, "Rusya'nın Ukrayna'nın egemenliğini ve uluslararası hukuku net bir şekilde ihlal ettiğini söylediğini" açıkladı. Obama, Amerika'nın bu yılın sonlarında Rusya'nın Soçi kentinde yapılması planlanan Sekizler Grubu (G8) zirvesine hazırlık toplantılarına katılmayı askıya aldığını belirtti. Rus haber ajanslarına göreyse Putin, Obama'ya, Kırım ya da Ukrayna'nın doğusunda şiddet olayları çıkması durumunda Moskova'nın bu bölgelerdeki etnik Ruslar'ı koruma hakkını elinde tuttuğunu söyledi.

Obama, Putin'e bu sorunu çözmenin uygun yolunun Ukraynalı yetkililerle doğrudan temas ve uluslararası denetim olduğunu kaydetti.
Başkan Obama, Ukrayna konusunu Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ve Kanada Başbakanı Stephen Harper'la da ele aldı. İki lider de Obama'yla birlikte Ukrayna'nın egemenliği ve toprak bütünlüğüne saygı duyulması konusunda ortak görüş sergiledi.

Hagel, Rusya Savunma Bakanı'yla görüştü

Pentagon'dan yapılan açıklamadaysa, Savunma Bakanı Chuck Hagel'ın Rusya Savunma Bakanı Sergei Şoygu'yla görüştüğü bildirildi. Hagel da Şoygu'ya, eğer durum değişmediği takdirde Rusya'nın bölgesel istikrarı tehlikeye atacağını, küresel alanda dışlanma tehdidiyle karşı karşıya kalacağını söyledi. Hagel ayrıca, Avrupa ve uluslararası güvenliğin de tehdit altında olduğu konusunda uyardı.

Rus parlamenterler, dün sabah Cumhurbaşkanı Putin'in Kırım'da askeri güç kullanma teklifini oybirliğiyle onaylamıştı. Parlamento'dan tezkere alan Putin, bu yetkiyi kullanma konusunda henüz karar vermiş değil.

NATO büyükelçileri toplanıyor

Bu arada NATO daimi temsilcileri, Brüksel'de Ukrayna'da tırmanan krizi değerlendirecek. NATO-Ukrayna Komisyonu da ayrı bir oturum düzenleyecek.

New York'ta Birleşmiş Milletler'de öne çıkan vurguysa "sakin kafaların kontrolü devralması" yönündeki çağrı oldu. Ukrayna'nın BM Büyükelçisi Yuriy Sergeyev, 15 bin Rus askerinin, Kırım'daki Ruslar'ı korumak bahanesiyle ülkesine girdiğini açıkladı.

BM'nin Rusya Daimi Temsilcisi Vitali Çurkin ise, Batı ülkelerini Ukrayna'da gerilimi arttırmakla ve geçen ay Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç'i deviren protestoları desteklemekle suçladı. Çurkin, Yanukoviç'in önceki hafta muhalefetle imzaladığı yeni hükümeti kurma anlaşmasının neden yürürlüğe girmediğini öğrenmek istediğini sorarken, Ukrayna'nın bu anlaşmaya geri dönmesi gerektiğini ve ‘radikallerin dışlanması' gerektiğini savundu.

Amerika'nın BM Daimi Temsilcisi Samantha Power ise Rusya'nın bir yandan başka ülkelerin egemenliği ve toprak bütünlüğü konusunda yaygara koparırken, Ukrayna konusunda kendini çelişkiye düşürdüğünü söyledi. Kırım sorunun uluslararası arabulucularla çözülmesi gerektiğini vurgulayan Power, Ukrayna'ya Rus birliklerinin varlığının, durumu ‘kırılma noktasına taşıyabileceğini' kaydetti.

Ukrayna Cuma gününden bu yana Rusya'nın kendi toprağına asker gönderdiğini savunuyor. Cumhurbaşkanı Vekili Oleksandr Turçinov orduyu alarma geçirirken, Başbakan Arseniy Yatsenyuk da, Rusya'nın askeri müdahalesinin savaş anlamına geleceğini söyledi.

Birçok uzman, Ukrayna'nın Kırım'daki son askeri faaliyetlere karşı ordusunu harekete geçirmesinin, Rusya'ya 2008'de Gürcistan'a yaptığı gibi bir işgal fırsatı vermesinden kaygı duyuyor.

Kırım, Sovyetler Birliği'nin dağıldığı 1991'den bu yana Ukrayna'ya bağlı bir özerk cumhuriyet. 1954'e kadar Sovyetler Birliği'nin Rusya Federatif Cumhuriyeti'ne bağlı olan Kırım, dönemin Sovyet lideri Nikita Kuruşçev tarafından o dönem SSCB'nin bir cumhuriyeti olan Ukrayna'ya bağlanmıştı. Bugün yarımadanın nüfusunun çoğunluğunu Ruslar oluşturuyor. Geçen hafta Ukrayna'nın Rusya yanlısı Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç'in devrilmesinden bu yana da Kırım, Ukrayna ve Rusya arasındaki gerginliğin odak noktası haline geldi.

Yanukoviç'in geçen hafta görevinden bırakmaya zorlanarak ülkeden kaçmasıyla sonuçlanan muhalefet gösterileri Kasım ayında Cumhurbaşkanı'nın Avrupa Birliği'yle yapacağı ticaret anlamasından vazgeçerek Rusya'yla yakınlaşacak adımlar atmasının ardından başlamıştı.
Bu arada Kırım'da özerk hükümetin yeni atanan Rusya yanlısı başbakanı Sergey Aksiyonov, dün yaptığı açıklamada yarımadadaki tüm askeri birliklerin ve diğer güvenlik birimlerinin kendi kontrolunda olduğunu açıkladı. Aksiyonov, Rusya Cumhurbaşkanı Putin'e de "barış ve sükunet" sağlaması çağrısında bulundu.

Kırım'daki gerginlik tırmanırken Ukrayna'nın doğusunda, Rusya sınırına yakın Harkiv kentinde de Rusya yanlılarıyla Kiev'deki yeni yönetim yanlıları arasında çatışmalar çıktığı bildiriliyor.

Askerlerin üzerinde işaret yok

Rusya'nın Kırım'ın Sivastopol limanında bir donanma üssü bulunuyor. Ancak Ukrayna hükümetinin iddiasına göre binlerce Rus askeri ülkeye "Ukrayna toprakları dışından" girdi.

Kiev hükümeti ayrıca Kırım'da yeni atanan başbakanı da tanımayı reddediyor. Ukrayna cumhurbaşkanı vekili Oleksandr Turçinov, Kırım'da Aksiyonov'un başbakan olarak atanmasını anayasa ihlali olarak niteledi. Aksiyonov, bu hafta başında atanmıştı. Kırım'da nüfus çoğunluğunu oluşturan Ruslar, Kiev'deki yeni yönetimi tanımak istemiyor.

Amerika'nın Sesi muhabiri Elizabeth Arrott da, Kırım sokaklarında çok sayıda askerin ve askeri aracın bulunduğunu, Rus üssünün çok uzağında görevlendirilen bu askerlerin ve araçların üzerinde hangi ülkeye bağlı olduklarını gösteren bir işarete ya da rütbeye rastlanmadığını bildiriyor. Arrott, Kırım'ın idari merkezi Simferepol'daki (Akmescit) yerel parlamento binasının dışında ve Simferepol havaalanında da bu askerlere rastladığını belirtti.

Rus askerlerinin Simferepol'da devlet televizyonunu da ele geçirdiği, gelen haberler arasında.

Öte yandan Rusya Enerji Bakanlığı, borcunu ödemediği için Ukrayna'ya "indirimli doğal gaz tarifesi" vermeme tehdidinde bulundu. Rus devlet şirketi Gazprom, Ukrayna'nın 2013 yılından kalma 1,55 milyar doları aşkın borcu bulunduğunu açıkladı.