Trump'ın petrol kararı Türkiye'yi etkileyecek mi?

ABD İran'a yönelik baskılarını artırma stratejileri doğrultusunda yaptığı yeni hamlelerle küresel enerji piyasalarında tansiyonu yükseltmeye devam ediyor.

ABD'nin nükleer anlaşmadan çekildiğini duyurmasının ardından İran'a yönelik yaptırımlarını açıkladığını hatırlatan Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi (TESPAM) Başkanı Oğuzhan Akyener, küresel piyasalar tarafından bu hamlelerin beklendiğini ifade etti.

İran'ın mevcut durumda ortalama günlük 2,5 milyon varil petrol ve hafif petrol olarak nitelendirilen kondensat üretebildiğine işaret eden Akyener, şunları kaydetti:

"ABD Başkanı Donald Trump'ın müttefiklerinden 4 Kasım'a kadar İran'dan yaptıkları petrol ithalatını sonlandırması isteğinin Türkiye'yi etkilemesi beklenmiyor. İran'ın en büyük ithalatçıları arasında Çin, Hindistan, Güney Kore ve Türkiye bulunuyor. ABD söz konusu ithalatçı ülkeler üzerinde baskı oluşturmaya çalışacak ve İran ile ticaretlerini sonlandırmalarını isteyecektir. ABD'nin bu baskıları daha önce olduğu gibi Avrupalı müttefikleri nezdinde etkili olabilir ancak Çin, Hindistan ve Türkiye gibi asıl büyük alıcılar nezdinde etkili olamayacaktır. Daha önceki ambargo döneminde sadece Güney Kore, Japonya ve Avrupa ülkeleri etkilenmiştir. Bu sefer de benzer şekilde olabilir fakat kararın kabulü ve uygulamasının eskisi kadar kolay ve hızlı olmayacağı bekleniyor. Söz konusu çağrıya direnç haliyle çok daha fazla olacaktır."

Ambargolara alternatif uygulamalar

Akyener, ABD'nin bu yaptırım sürecinde alternatif çözümlerle İran'dan petrol ithalatı sürecinin devam edeceğini belirterek, "Ambargo sürecinin bir neticesi olarak gayri resmi petrol ticareti yine zirve yapacak. Daha önce İran ile ticarette ticari swap(takas) yöntemi, Dubai merkezli paravan şirketler üzerinden petrol swap yöntemi, farklı para birimleri ile ticaret gibi opsiyonlarla ambargoların kolaylıkla delindiği yaşanmış bir tecrübedir. Bu alternatifin yanı sıra daha legal olan ilgili bankalar arasında yerel para birimleri akışı kullanılarak yapılabilecek alternatifler de mevcut." dedi.

Akyener, söz konusu dönemde petrol fiyatlarında ciddi değişiklikler beklenmediğine işaret ederek, "Bu dönemde İran'ın üretim seviyesi bazı İranlı yetkililerce vurgulandığı gibi günlük 2 milyon varil seviyelerinde olmasa da ortalama günlük 1,5-1,7 milyon varil arasında sabit devam edebilecek. Küresel petrol arzı ve fiyatlarda çok abartılı bir etki yaşanmayacak. Şu an yaşanan durum psikolojik. Zaten piyasalarda arz fazlası bulunuyor. Kaldı ki, ABD’nin dolar paritesini yükseltme kararı ve merkez bankası politikaları da petrol fiyatları üzerinde negatif etki oluşturuyor." değerlendirmesinde bulundu.