Tarihi anlaşmaya BM'den onay

BM Güvenlik Konseyi, İran ile 5+1 ülkeleri (Rusya, ABD, İngiltere, Çin, Fransa ve Almanya) arasında Viyana'da varılan anlaşmayı (JCPOA) onaylayan ve İran'a yönelik BM yaptırımlarının kademeli olarak kaldırılmasını düzenleyen karar tasarısını oy birliği ile kabul etti.

Karar metnine göre, İran'a 8 yıl boyunca balistik füze teknolojileri, 5 yıl süreyle de konvansiyonel silah ambargosu sürecek. Bu süre boyunca ülkeler, ancak BM Güvenlik Konseyi'nden önceden izin çıkması durumunda İran'a balistik füze teknolojisi ve konvansiyonel silah verebilecek.

Bu transferlere izin verilmesi için BM Güvenlik Konseyi kararı aranması, konseyde veto yetkileri olan ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa'ya İran'a silah ve füze satılmasını tek başlarına engelleme fırsatı tanıyacak.

BM Güvenlik Konseyi kararı 90 gün sonra yürürlüğe girecek ve ülkeler yaptırımların kaldırılması için hazırlıklara başlayacak. Yaptırımların kademeli olarak kaldırılmasına da Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun onayının ardından başlanacak.

Bu kararla, BM Güvenlik Konseyi tarafından yıllar içinde varlık dondurma ve seyahat yasağı konulan bazı kişi ve kurumlara uygulanan tedbirler kaldırılacak. Zaman içinde diğerlerine uygulanan yaptırımların da kaldırılması gündeme gelecek.

İran'ın tüm talepleri yerine getirmesi ve nükleer teknolojisinin barışçıl olduğunun Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu tarafından onaylanması halinde BM Güvenlik Konseyi kararıyla getirilen yükümlülükler ve yaptırımlar 10 yıl sonunda tamamen kalkacak ve "İran'ın nükleer programı" maddesi konseyin rutin gündeminden çıkarılacak.

Anlaşma ihlalinde BM yaptırımları otomatik olarak  devreye girecek

Kararın olası ihlal durumunu düzenleyen bölümünde ise tüm ülkelerden, İran'a gönderilen ya da İran'dan gelen veya transit olarak limanları kullanan kargolarda "makul şüphe" halinde inceleme yapmaları talep ediliyor.

İncelemeler sonucu İran'ın anlaşmayı ihlal ettiğini düşünen ülkeden vakayı İran ile 5+1 ülkeleri ve AB arasında kurulacak ortak komisyona getirmesi talep edilen kararda, burada çözüm bulunamaması halinde ise konunun BM Güvenlik Konseyi'ne taşınması isteniyor.

Karara göre, konseye olayın bildirilmesinin ardından, Viyana'da varılan anlaşmanın devam edebilmesi yani yaptırımların belirli takvim içinde kaldırılabilmesi için 30 gün içinde BM Güvenlik Konseyi'nde karar alınması gerekecek. Bu kararın alınamaması halinde ise tüm eski BM yaptırımları otomatik olarak devreye girecek.

Bu maddeyle, yaptırımların otomatik olarak geri getirilmesi sağlanıyor ve konseyin beş daimi üyesinin veto yetkisini kullanarak bunu engellemesinin önüne geçiliyor. Gelen ihlal bildirimine rağmen İran ile varılan anlaşmanın devam edebilmesi için BM Güvenlik Konseyi kararı gerekmesi, konseyin daimi üyelerine anlaşmayı sonlandırabilme ve tüm eski yaptırımların geri getirilmesini sağlama imkanı tanıyor.