Petrolde sert düşüş emtia piyasalarını da aşağı çekti

EVRİM KÜÇÜK / DIŞ HABERLER

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) Viyana’daki toplantısından üretim kotasının günlük 30 milyon varilde tutulması kararı çıkmasının ardından petrol piyasasında satışlar yoğunlaşırken, fiyatlarda yaklaşık 4.5 yılın en düşük seviyeleri görüldü. Kararın açıklanmasıyla Brent petrolü 7 Temmuz 2010’dan bu yana en düşük seviye olan 71.23’e indi. Batı Teksas türü ham petrolün (WTI) varil fiyatı da dün 68.62 dolardan alıcı buldu. Cuma günü petrol üzerinde baskı sürürken, petrol fiyatlarındaki ucuzlamanın enfl asyonist baskıları azaltması emtia piyasalarını da beraberinde aşağı çekti. Diğer yandan enerji şirketlerinin hisseleri öncülüğünde borsalarda gerileme yaşandı. Brent petrolün varil fiyatının haziran ayından bu yana devam eden düşüş trendi, OPEC toplantısından çıkan üretimin kısılmaması kararıyla ivme kazandı. Küresel büyümeye yönelik endişelerin devam ettiği şu dönemlerde düşük petrol talebine karşın arzdaki fazlalığa işaret eden analistler, bu durumun petrol fiyatlarında satış baskısı yarattığını belirtiyor. Hafta boyunca ülke merkez bankalarından piyasaları destekleyici açıklamalar gelmesine ve dolardaki güçlenmeye karşın gerilemesini sürdüren Brent petrolün varil fiyatında aşağı yönlü hareketlerin devam edebileceğini aktaran analistler, 71.2 dolar desteğinin altında kalıcılık sağlaması durumunda 67.9 dolar seviyelerinin gündeme gelebileceğini, olası yükselişlerde ise 73.4 dolar direncinin test edilebileceğini ifade ediyor. Analistler, ABD’de son haftalarda açıklanan petrol stoklarındaki artışa işaret ederek, ABD’nin arz fazlası bulunan ülkeler arasında yer aldığını, bu nedenle WTI’nın varil fiyatında satışların devam edebileceğini öngörüyor. WTI’nın varil fiyatı için 71 dolar seviyesinin direnç olarak izleneceğini aktaran analistler, 67.8 doların destek konumunda bulunduğunu, bu seviyenin altında kapanışlar gerçekleştirilmesi durumunda 64.9 dolar ve sonrasında 59.7 dolar seviyelerinin gündeme gelebileceğini dile getiriyor. 

60 doların da altına düşebilir 

Rusya’nın petrol devi Rosneft’in Başkanı İgor Seçin, gelecek yılın ortasına kadar petrol varil fiyatlarının 60 doların da altına düşebileceği uyarısında bulundu. Viyana’da toplanan OPEC ülkelerinin petrol üretiminde kesinti kararı almaması Brent çıkışlı petrolün varilinin 73 dolara kadar düşmesine sebep oldu. Avusturya gazetesi Die Presse’ye konuşan İgor Seçin, “Biz petrol varil fiyatlarının 60 dolar ya da daha altına düşmesini bekliyoruz. Ancak bu gelecek yılınortası ya da yıl sonunu bulacak” dedi. 

Altın ve bakır düşüş eğiliminde 

Petrol fiyatlarındaki sert düşüşün enfl asyonist baskıları azaltması emtia fiyatlarını da aşağı çekti. Emtia fiyatları, OPEC’in küresel arz fazlasını hafifl etmek için üretimi düşürmekten kaçınmasının ardından petrolün gerilemesi ile 5 yılın en düşük seviyesine geriledi. Önceki gün 1.197 dolar/ons seviyesinden güne başlangıç yapan altın OPEC toplantısının ardından 1,185 dolar/ons ile haftanın en düşük seviyesini test etti. Dün de düşüşünü yüzde 0.6 derinleştiren spot altın 1.184 dolardan satıldı. Vadeli işlemlerde ise fiyatlar 1.183 dolara indi. dolardaki ralli de altın üzerindeki baskıyı artırıyor. Altına paralel olarak gümüş fiyatları dün yüzde 1.1 azalarak 16.04 dolara geriledi. Platinin onsu yüzde 0.2’lik düşüşle 1.209 dolar olurken, paladyum yüzde 0.4 değer kaybıyla 801.50 dolardan satıldı. Endüstriyel metallerde de gerileme yaşandı. Londra metal Borsası’nda bakır mart ayından bu yana en büyük haftalık kayba yöneldi. Üy ay vadeli bakır yüzde 1 gerileyerek 6.484 dolar/tona indi. Çinko 2.214 dolarla üç haftanın en düşük seviyesini test ederken, alüminyum ile kurşun bir haftanın en düşük seviyesi olan 2.017,75 ve 2.026 dolar düzeylerine geriledi. Nikel de 16.145 dolarla yüzde 1.5’e yakın kayıp verdi. 22 ham metalin işlem gördüğü Bloomberg Emtia Endeksi, yüzde 1.9 kadar gerileyerek 115.2938 puan ile Temmuz 2009’dan bu yana en düşük seviyeye indi. Emtia fiyatları, Batı Teksas türü ham petrol (WTI) vadelilerinin 2008’deki finansal krizden bu yana en büyük kayba hazırlanması ile üst üste 4. yılda da düşüş kaydetmeye ilerliyor. 

Yatırımcı enerji hisselerinden çıktı 

Petroldeki düşüş borsalara da yansıdı. Asya ve Avrupa’daki işlemlerde enerji şirketlerine gelen satışlar endeksleri düşürdü. Avrupa’da doğalgaz ve petrol şirketlerinin hisseleri yüzde 3.7 geriledi. Sektörün devleri Statoil, Premier Oil ve gaz şirketi BG Group’un hisseleri yüzde 7 ila 12 değer kaybetti. Enerji hisselerindeki düşüş Avrupa borsalarında beş gündür yaşanan çıkışı sonlandırdı. OPEC’in üretimi bulunduğu seviyede tutma kararı almasının ardından dün Rus rublesi açılışta sert düşüş kaydetti ve tüm zamanların en düşük seviyesini gördü. Ruble son olarak dolar karşısında yüzde 1.9 dolayında düşüşle 49.56, euro karşısında ise yüzde 1.4 kayıpla 61.76 seviyesinde yer aldı. Para birimindeki kayıpların ardından, RTS borsa endeksi de 970 puanın altını görerek 2014’ün en düşük seviyesine geriledi.

Fiyatlarda gerileme THY ve Pegasus'u güçlendirdi

Jet yakıtının en büyük maliyet kalemi olduğu havayolu şirketlerinin hisseleri, kârlılığa ilişkin olumlu beklentilerle kazanımlarını güçlendirdi. Türk Hava Yolları hisseleri tüm zamanların en yükseği olan 9.43 lira seviyesini gördü. Pegasus Hava Taşımacılığı hisseleri de 33.70 lira ile gün içi en yüksek seviyesini gördü. Ünlü Menkul Değerler Araştırma Müdürü Vedat Mizrahi, “Düşük petrol fiyatları THY ve Pegasus’u çok pozitif etkiliyor. Her ikisi için de en büyük maliyet kalemi yakıt, Avrupa’daki rakiplerine göre hedge rasyoları da düşük olduğu için pozitif etkiyi daha çok hissedecekler ve önemli bir rekabet avantajı kazanacaklar” dedi ve ekledi: “Petrolde her 10 dolarlık düşüşün THY’nin 2015 EBITDAR (faiz amortisman vergi kira öncesi kâr) rakamını yüzde 8, Pegasus’un ise yüzde 3.5 etkileyeceğini söyleyebilirim.” THY’nin yakıt için düşük hedge oranı nedeniyle daha olumlu etkilendiğini söyleyen Mizrahi, bu unsurun hisse fiyatına da daha güçlü prim olarak yansıdığını kaydetti ve petrol fiyatlarındaki düşüşün, piyasada hisseler için fiyat hedefl erini yukarı çekebileceğini belirtti. İş Yatırım Havacılık Analisti Efe Kalkandelen de, “Petrolün bu seviyelerde olması havayolları için olumlu. Yakıt havayolu şirketlerinin maliyetlerinin yüzde 35-40’ını oluşturduğu için maliyet tarafında ciddi azalma yaratıyor. Bilançoları ve kârlılığı olumlu etkileyecek” dedi.

Kaya gazıyla rekabet için üretimi düşürmediler

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) düşen fiyatlara rağmen üretimde kısıtlamaya gitmeme kararı, uzmanlar tarafından OPEC’in petrol fiyatlarını belirleme gücünün zayıfl aması olarak nitelendirildi. Londra’daki bağımsız araştırma kurumu Capital Economics Uzmanı Thomas Pugh, petrol üretiminde kısıtlamaya gitmeme kararının, OPEC’in güçsüzlüğünü gösterdiğini dile getirdi. OPEC üyeleri arasında farklı düşüncelerin son dönemde arttığına dikkati çeken Pugh, İran ve Venezuela gibi üretim kısıtlaması talep eden üyelere rağmen Körfez ülkelerinin düşük fiyatlara daha dirençli olduğunu vurguladı. Merkezi Londra’da bulunan düşünce kuruluşu Chatham House’un uzmanı Valerie Marcel de ABD’nin petrol fiyatları üzerinde OPEC üyesi ülkelerden daha fazla etkili olmaya başladığını söyledi. Marcel, Suudi Arabistan’ın, ABD’deki kaya petrolü üretimi nedeniyle pazar payının düşeceği endişesiyle üretim kısıtlamasına karşı olduğunu hatırlatarak, Asya piyasasında da rekabet gücünü korumak için düşük fiyatları kendi avantajına kullandığını ifade etti. Lahey Stratejik Araştırmalar Merkezi Enerji Güvenliği ve Doğal Kaynaklar Uzmanı Sijbren de Jong da Suudi Arabistan’ın güçlü finansal rezervleri sayesinde düşük petrol fiyatlarına dayanabileceğini söyledi ancak “Venezuella, İran, Irak, Nijerya ve üye olmayan Rusya, üretim kısıtlamasına gidilmemesinden hoşnut değiller ve daha da düşecek petrol fiyatlarından zarar görecekler” dedi.