Petrolde kartlar yeniden karıldı

Aydın ŞAHİNALP/ dunya.com

Petrol fiyatlarındaki yaşanan kriz, küresel enerji piyasalarında oyunun kuralını temelden değişitirecek hamleleri de beraberinde getiriyor. 

Asya'nın iki dev ekonomisi Çin ve Hindistan petroldeki arz fazlasının yol açtığı olumsuzlukları kendi avantajlarına kullanarak petrolde kartların yeniden karılmasına neden oldu.  

'Muazzam bir değişim süreci yaşanıyor'

Dubai Mercantile Exchange (DME) Genel Müdürü Owain Johnson, " Asya petrol piyasasında muazzam bir değişim süreci yaşanıyor" diyerek değişimin büyüklüğünü gözler önüne seriyor. 

Son çeyrek asır verilerine baktığımızda Çin ve Hindistan'ın petrol talebinde büyük artış olduğu dikkat çekiyor. İki dev ekonomi dünyada üretilen ham petrolün yüzde 16'sını tüketerek, yüzde 20'sini harcayan ABD'nin hemen ardından ikinci sırada yer alıyor.

'Petrolün yüzde 30'unu tüketecekler'

Analistler 2040 yılında iki ülkenin tüketiminin yaklaşık iki kat artarak yüzde 30'a çıkacağını öngörüyor. Bu tahmin petrol üreticisi ülkelerin iştahını kabartıyor ve oyunun kuralının yeniden yazılmasına yol açıyor. 

Hindistan yüzünü 'Kara Kıta'ya döndü

Son yıllarda dünya petrol pazarında yeni ticaret yolları ortaya çıkmaya başladı. Özellikle Hintli rafineriler Orta Doğulu petrol üreticileriyle yıllardır süren anlaşmalarını sonlandırarak yönlerini 'Kara Kıta' Afrika'ya çevirdi. 

Çin kanadında da radikal değişiklikler yaşanıyor. Çok değil yaklaşık 10 yıl önce Çin petrol ihtiyacının sadece yüzde 7'sini Rusya'dan tedarik ediyordu. Dünya emtia tüketim devi Çin'in petrol ithalatında liderlik yüzde 20 ile Suudi Arabistan'daydı. Ancak RBC Capital verilerine göre Rusya, 2015 yılında dört kez Çin'e en fazla petrol ihraç eden ülke olarak Suudi Arabistan'ı tahtından etti. 

Çin Şanghay ham petrol vadelilerinin petrol fiyatlarında daha etkin bir rol oynaması için plan yapıyor. 

Singapur merkezli Strong Petroleum'un Ham Petrol Masası Şefi Oystein Berentsen, 'Petrol ticaretinde Çinli petrol şirketleri yeni bir güç oldu' değerlendirmesini yaptı. 

Çin'in toplam petrol ithalatını gösteren çizelgede Rusya'nın Suudi Arabistan'ın tahtına oturduğu görülüyor

'Suudi Arabistan tacını kaybediyor'

Petrol pazarındaki büyük değişimi değerlendiren RBC Capital Markets Emtia Stratejisti Michael Tran, "Suudi Arabistan tacını kaybediyor. Suudilerin satış fiyatı Asya ülkelri için eskiden olduğu gibi yeterince cazip gelmiyor" dedi. 

Öte yandan Reuters verilerine göre Afrika'nın en büyük petrol üreticisi Nijerya, 2015'te Hindistan pazarındaki atağıyla rakibi Suudi Arabistan'ın geride bıraktı. Gelinen süreçte Hindistan'ın en çok petrol ihraç ettiği ülke Nijarya oldu. 

Çin ve Hindistan sahip oldukları pazar büyüklüğünü kullanarak petrolde ekonomileri için en iyi anlaşmaları elde ediyor. 

Rusya ile enerji bağını güçlendirmek isteyen Hindistnda üç şirket, Rus enerji şirketi Taas-Yuriakh Neftegazodobycha'nın yüzde  29,9 'u ile Vankorneft'in yüzde 23,9'unu satın almak için teklif verdi. 

Yaşanan her kriz köklü değişimlere neden olur. Petroldeki fiyat çöküşü de değişimi kaçınılmaz kıldı. Çin ve Hindistan ucuz petrol fiyatının tadını çıkarırken yeni ortaklıklar ve ticaret yolları oyunda kartların yeniden karılmasına neden oldu. Petrol krizinden en olumsuz etkilenen Suudi Arabistan'ın nasıl bir çıkış yolu bulacağı ise merak ediliyor.