OPEC ülkelerinde cari açık tehlikesi

Petrol fiyatlarındaki düşüş, ekonomik gelirlerinin büyük bölümü petrole dayanan OPEC ülkelerinin makro ekonomik göstergelerini olumsuz etkiliyor. 

Petrol fiyatlarındaki düşüş, ekonomik gelirlerinin büyük bölümü petrole dayanan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyesi ülkelerin makro ekonomik göstergelerini olumsuz etkiliyor. Yakın döneme kadar yüksek cari fazlalar veren OPEC ülkelerinin bir kısmı "cari açık" tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. 

Geçen yılın temmuz ayından bu yana petrolün varil fiyatının yüzde 50'nin üzerinde değer kaybetmesi, OPEC üyesi ülkelerin gelirlerinde ciddi gerilemelere sebep oluyor. ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA) raporuna göre, OPEC'in petrol ihracatından 2014'te 700 milyar dolar gelir elde ettiği tahmin edilirken, bu gelirin 2015'te 446 milyar dolara gerileyebileceği öngörülüyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerinden derlenen bilgilere göre, OPEC üyesi ülkelerin cari dengelerinde son dönemde ciddi olumsuzluklar gözleniyor. 

OPEC üyesi ülkelerden Cezayir 2013'te cari fazla verirken, ülke geçen yıl yüzde 3'e yakın cari açık verdi. Ülkedeki cari açığın bu yıl yüzde 2,9, 2016'da ise yüzde 3,6 olması bekleniyor. 

Suudi Arabistan ihtiyatlı

Dünyanın en önemli petrol ihracatçılarından biri olan Suudi Arabistan 2013'te yüzde 17,7 cari fazla verirken, bu oranın 2015'te yüzde 12,4'e, 2016'da ise yüzde 10,8'e gerilemesi bekleniyor. Kişi başına düşen milli gelirin en yüksek olduğu ülkelerden Katar'da da durum farklı değil. Katar'ın 2013'te yüzde 31 seviyesinde olan cari fazlasının bu yıl yüzde 23'e, gelecek yıl da yüzde 18'e inmesi öngörülüyor. Zengin petrol ve doğalgaz yataklarına sahip İran da cari dengesinde problem yaşayan ülkelerden biri. Ülkenin 2013'te yüzde 7,4 olan cari fazlasının gelecek yıl yüzde 0,6 olacağı tahmin ediliyor. İç karışıklıkların yaşandığı Libya ise cari dengesi en hızlı değişen OPEC ülkesi olarak dikkati çekiyor. Libya'nın 2013'te yüzde 13,5 olan cari fazlası, 2014'te yüzde 27'lik cari açığa dönüştü. Ülkedeki cari açığın bu yıl da yüzde 21 olması bekleniyor. 

Yatırımlar askıya alınıyor

OPEC ülkeleri gelirlerinde yaşadıkları sıkıntılar nedeniyle bazı projelerini de iptal ediyorlar. Katar ile dünyanın en büyük enerji şirketlerinden olan Shell, kısa bir süre önce 6,5 milyar dolarlık petrokimya tesisi inşa planını "Dünya enerji piyasasındaki iklim" nedeniyle iptal ettiklerini açıklamıştı. Ülkede devlete ait petrokimya ve çelik üreticisi Katar Endüstrileri ise eylül ayında 6 milyar dolarlık tesis inşası planlarından vazgeçtiklerini duyurmuştu. 

Azerbaycan kemer sıkıyor

Önemli petrol üreticilerinden olan Azerbaycan'ın Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de petrol fiyatlarındaki gerilemenin ülkesinin gelirlerini etkileyeceğini belirterek, israfın önüne geçilmesi gerektiğini söylemişti. Aliyev, bölgedeki gerginliğin daha da artacağını, ekonomik ve finansal krizlere bağlı yeni sınavlarla yüzleşebilecekleri uyarısında bulunmuştu.