Küresel silah ticaretinde rekor artış

Aydın ŞAHİNALP

DIŞ HABERLER - Küresel silah ticareti hızla büyüyor. Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü’nün (SIPRI) hazırladığı son rapora göre dünyada silah satışları, Ortadoğu’daki karışıklıklar, Güney Çin Denizi’de tansiyonun tırmanması ve Rusya’nın komşularıyla çatışmalar yaşaması gibi nedenlerle tarihi seviyelere tırmandı.

Küresel arenada silah satışları son beş yılda yüzde 8,4 oranında artış kaydetti. En çok silah stoklayanların başında ise Ortadoğu ve Asya ülkeleri geliyor. Küresel silah ticareti büyük bir yükseliş trendinin içinde. 2012-2016 yılları arasında silah ticaretinin hacmi önceki beş yıllık döneme kıyasla yüzde 8,4 oranında arttı. SIPRI’nin açıkladığı rapora göre 2016 yılında dünya genelindeki silah ticaretinde Soğuk Savaş sonrasının en yüksek seviyesine ulaşıldı.

Almanya silah satışları fren yaptı

Son verilere göre dünyanın en büyük ikinci silah üreticisi Rusya’nın silah satış pastasındaki payı yüzde 23’ler civarında. Çin’in son beş yılda silah satışlarını yüzde 74 oranında arttırması gözlerden kaçmıyor. Çin küresel çapta yüzde 6,3’lük payıyla en fazla silah satan üçüncü ülke konumuna geldi. Fransa’nın payı yüzde 6, Almanya’nın toplam silah ihracatındaki payı ise yüzde 5,6 olarak belirlendi. SIPRI raporuna göre Almanya’nın silah ihracatı sert fren yaptı. Avrupanın en büyük ekonomisi Almanya’nın silah satışı son beş yılda yüzde 36 oranında geriledi.

Dünyanın en büyük silah ihracatçıları sırasıyla ABD, Rusya, Çin, Fransa ve Almanya’dan oluşuyor. Silah satışlarının yüzde 74’ü bu beş silah devi ülke tarafından gerçekleşiyor. En fazla silah satın alanların başında ise Asya ve Ortadoğu ülkelerinin gelmesi dikkat çekiyor. Geçtiğimiz yıl yayınlanan SIPRI raporunda son yıllarda düşme eğilimine giren silah ticaretinin yeniden radikal şekilde arttığına işaret edilmişti.

ABD’nin küresel silah ticaretindeki payı yüzde 33’ü buluyor. ABD’nin silah satışları 2012 – 2016 yılları arasında bir önceki beş yıllık döneme göre yüzde 21 oranında arttı. Dünyanın en az 100 ülkesine Amerikan malı silah satılıyor. SIPRI’nin silah ve askeri harcama programı direktörü Aude Fleurant, “ ABD’nin küresel silah ticaretindeki ağırlığı o kadar büyük ki bu trendin şekillenmesini sağlıyor. ABD, 2016 yılında büyk silah satışına imza attı. Satttıkları arasında pahalı ve stratejik öneme sahip silahlar, füze sistemleri, gözetleme ve navigasyon teknolojisi gibi çok sayıda silah yer aldı.” diye görüşünü açıklıyor.

Türkiye de önemli bir silah alıcısı

Başka hiçbir ülkenin müşteri yelpazesinin bu kadar geniş olmadığını belirten Fleurant, ABD’nin ürettiği silahların yaklaşık yarısının (yüzde 47) Ortadoğu ülkelerine satıldığını sözlerine ekliyor. Amerika’nın Ortadoğu’daki en önemli müşterileri arasında Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirliği ve Türkiye yer alıyor. Asya’nın büyümede parlayan yıldızı olan Hindistan’ın silah alımları son beş yılda yüzde 43’lük artış kaydetti.

Asya ve Okyanusya ülkeleri silah alımlarını yüzde 7,7 oranında arttırarak küresel ithalattaki payını yüzde 43’e çıkarması dikkat çekiyor. SIPRI raporunda, Afrika kıtasının en fazla silah ithal eden ülkelerinin ise Nijerya, Sudan ve Etiyopya olduğu belirtiliyor.

Ortadoğu’da silaha harcanan para hızla katlanıyor

Ortadoğu’daki birçok ülke Suriye, Yemen ve Irak’taki çatışmalardan olumsuz etkileniyor. Suriye’deki çatışmalar yaklaşık altı yıl önce Yemen’deki savaş ise iki yıl önce başladı. İran ve komşuları arasındaki ilişkilerde gerilim sürüyor. Tüm bu olumsuz tablonun gölgesindeki Ortadoğu ülkelerinin silah ithalatı 2016 yılına kadar olan beş yıllık dönemde bir önceki beş yıllık döneme oranla yüzde 86 oranında artırdı. Böylece Ortadoğu ülkelerinin toplam silah ticaretindeki payları yüzde 29’a çıktı. Silah alımında en büyük artış yüzde 245 ile Katar ve yüzde 212 ile de dünyanın en fazla silah ithal eden ikinci ülkesi Suudi Arabistan’da yaşandı. Petrol fiyatlarındaki yükselişin bu ülkelerin silah ithalatını tetiklediği belirtiliyor.