İtalyan bankalarından ‘batık’ alarmı

Aydın ŞAHİNALP  

DIŞ HABERLER - İngiltere’deki Brexit kararının ardından Euro Bölgesini tehdit eden yeni sorunun kaynağı 400 milyar dolarlık batık kredilerin pençesindeki İtalyan bankaları oldu. 

Bilançolarında 360 milyar euroluk sorunlu kredileri bulunan İtalyan bankaları, Brexit sonrası oluşan belirsizliğin de etkisiyle şu anda Avrupa’nın geleceğine ve finansal sistemin istikrarına dair en büyük risklerden biri olarak görülüyor. 

Batık krediler GSYH’nin 5’te birine ulaştı 

Avrupa’nın en büyük dördüncü ekonomisi olan İtalya aynı zamanda Euro Bölgesi’nin en zayıf ekonomilerinden birisi konumunda. Çizme’de kamu borcunun gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranı yüzde 135 seviyelerinde. The Economist'te yer alan bir analize göre ekonomik durgunluk ve deflasyonist baskılarla boğuşan İtalyan bankaları toplam miktarı 360 milyar euroyu ( 400 milyar dolar) bulan batık kredilerle çok büyük bir sorun yumağının içerisinde bulunuyor. Tahsil edilemeyen kredilerin GSYH’nın beşte birine ulaştığı düşünülünce krizin boyutu gözler önüne seriliyor. 

Hal böyle olunca yatırımcıların İtalyan banka hisselerinden kaçışı büyük oldu. İngiltere’de yapılan referandumda Avrupa Birliği’nden ayrılma (Brexit) belirsizlğinin de tetiklemesiyle birlikte borsada işlem gören İtalyan bankaları yılbaşından bu yana yarı yarıya değer yitirdi. İtalya bankaları bahar aylarından bu yana yatırımcıların radarına girmiş durumdaydı. 

Ülke ekonomisindeki çok yavaş büyüme ve yüksek işsizlik oranı, İtalyan bankalarının verdiği kredilerin yaklaşık yüzde 17’sinin geri ödenemez hale gelip takibe düşmesine yol açtı. Tarihi referandumdan Brexit kararının çıkmasıyla birlikte İtalyan bankalarındaki satış baskısı hız kazandı. Ve piyasalarda ‘Kurtarma paketi gerekecek’ söylemi dillendirilmeye başlandı. 

Ek sermayeye ihtiyaçları var 

Gelinen süreçte en büyük endişe kaynağı 544 yıllık geçmişiyle dünyanın en eski bankası olan Monte dei Paschi di Siena’nın geleceğinin ne olacağı. Siena merkezli bankanın hisseleri yılbaşından bu yana yüzde 80’e yakın değer kaybetti. Analistler Monte Paschi’nin 2-6 milyar euro, UniCredit’in de 10 milyar euroluk ek sermayeye ihtiyacı olduğunu belirtiyor. 

Bankaların içinde bulunduğu kriz Euro Bölgesi’nin istikrarını olduğu kadar İtalya’nın reformist Başbakanı Matteo Renzi’nin de siyasi geleceğini tehdit ediyor. Zira İtalya ekimde anayasal referanduma gidiyor. 

Renzi, bankaları içine düştükleri zor durumdan kurtarıp ülkenin daha derin bir krize sürüklenmemesi için 40 milyar euroluk bir kurtarma paketi hazırlanabileceği planını ortaya attı. 

Ancak vatandaşların ödediği vergilerle hazırlanan kurtarma paketleri, Avrupa Birliği (AB) içerisinde ciddi bir siyasi tartışma yaratıyor. 2010 yılındaki Avrupa borç krizinin ardından hazırlanan düzenlemelerle, Euro Bölgesi ülkelerinin bankaları kurtarması çok zor hale getirildi.

Schäuble ve Dijsselbloem kurtarma paketine karşı

İtalyan bankaları için ay sonunda gerçekleştirilecek stres testleri öncesinde spekülasyonlar yapıldığını savunan Almanya Maliye bakanı Wolfgang Schäuble, “Stres testlerinin sonuçlarından önce İtalyan bankaları hakkında spekülasyona gerek yok” dedi. Halkın vergilerinden oluşan bir kurtarma paketine karşı çıkan Eurogroup Başkanı Jeroen Dijsselbloem ise, “İtalyan bankaları için acil bir kriz söz konusu değil” diye konuştu. İtalyan bankalarına ilişkin uyarıda bulunan Algebris Investments’tan Alberto Gallo da, “Bankalara herhangi bir yardım ya da sermaye enjekte edilmesi sistemin yeniden yapılandırılmasıyla birlikte gerçekleştirilmeli. ABD ve İrlanda gibi ülkeler iyi ve kötü varlıklar arasında keskin bir çizgi çekip, bilançolarını yeniden yapılandırarak krizden çıktı. İtalya da bu ülkelerin izinde gitmeli. Japonya’nın yaptığı gibi çöpü paspasın altına süpürmemeli” dedi.