İspanyol meclisinden Katalonya'da referanduma 'hayır'

MADRİD - İspanya'nın son dönemlerdeki en ciddi iç sorunlarından biri olan Katalonya, bugün İspanyol meclisinde tartışıldı. 

Katalonya Özerk Yönetimi'nin geçen aralık ayında yerel parlamentosunda kabul ettiği, 9 Kasım tarihinde referandum yapılması için İspanyol meclisinden yasal müsaade istenmesine yönelik talep, beklendiği gibi büyük çoğunlukla reddedildi. 

Yaklaşık 7 saat süren genel kuruldaki oturumdan sonra yapılan oylamada, iktidardaki Halk Partisi (PP) ve ana muhalefetteki Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) başta olmak üzere İspanyol meclisinin yaklaşık yüzde 86'sına denk gelen çoğunluk, Katalonya'da referandum yapılmasına "hayır" dedi. Katalonya'nın referandum talebine İspanyol meclisinde 347 milletvekili oy kullanırken, 299 "hayır", 47 "evet", 1 "çekimser" oy çıktı.  

Başbakan Marino Rajoy, yaklaşık 50 dakika süren konuşmasında, sürekli olarak, İspanya'nın 17 özerk yönetim olarak siyasi oluşumunu sağlayan 1978 yılında kabul edilen anayasaya vurgu yaptı. Referandumu savunan Katalan milliyetçisi siyasi partilere seslenen Rajoy, "Beyler üzgünüm ama yasal sebeplerden dolayı gerekçelerinizi kabul edemem" dedi. İspanya Başbakanı, şöyle devam etti:

"Katalonya parlamentosunun bizden isteğine cevap vermemiz mümkün değil çünkü Anayasa buna müsaade etmiyor. Kendi geleceğine karar verme hakkı İspanyolların tamamına aittir. Buna ne ben ne hükümet ne İspanyol meclisi ne de Katalan parlamentosu karar verebilir. İstesem bile bunu yapamam. İspanya'nın egemenliği tüm İspanyollara aittir. Biz burada sadece Katalonya'yı konuşmuyoruz. İspanya'nın tamamını, İspanya'nın ulusal çıkarlarını, geleceğini konuşuyoruz. Anayasa ile bağdaşmayan bu husus değiştirilebilir bir şey değildir. Bu bir yasa, hukuk meselesidir. Artur Mas (Katalonya Özerk Yönetimi başkanı) ile bir kahve içerek çözülecek bir şey değildir. 500 kahve de içsek başarısızlıkla sonuçlanacaktır."

"Katalonya'nın tek taraflı olarak bağımsızlık ilan etmesi halinde tüm uluslararası anlaşmaların dışında kalacağını, Avrupa Merkez Bankası, BM, AB ve avronun dışında olacağını ve bu gerçeğin Katalan halkına anlatılmadığını" vurgulayan İspanya Başbakanı, referandum talebinde ısrarcı olan siyasi partilere "Katalonya'yı, Robinson Crusoe'nun adasına dönüştürmek istiyorsunuz" diye seslendi. 

Katalonya'da savunulan "Bize tahammül edilemeyecek bir baskı uyguluyorlar", "Katalanca dilini engelliyorlar", "Diğer özerk yönetimlerin yanında negatif ayrımcılık yapıyorlar" şeklindeki söylemlerin doğru olmadığını dile getiren Rajoy, İskoçya örneğini verenlere "Bana İskoçya'dan bahsetmeyin. Oranın tarihi çok farklı. Ayrıca İskoçya, Katalonya'nın rekabet gücünün yarısına sahip olsa kendini bu kadar rahatsız hissetmez" cevabını verdi. 

Referandumu "parçalama projesi" olarak nitelendiren Başbakan Rajoy, her şeye rağmen, Katalan hükümetine diyalog ve uzlaşma sağlanması halinde anayasal reform çağrısında bulunarak, "Katalonyasız bir İspanya ve İspanyasız bir Katalonya olamaz. Ayrı olmaktan daha çok birlikte olduğumuzda kendimizi daha iyi hissediyoruz. Çünkü başkalarına nazaran birbirimizi çok daha iyi anlıyoruz. Çünkü geçmişi, alışkanlıklarımızın büyük kısmını, neredeyse kanlarımızı paylaşıyoruz. Ben Katalonya'ya sizden daha çok inanıyorum. Katalonya'yı seviyorum" dedi. 

Bu arada Katalonya sorunu ile ilgili bu zamana kadar sürekli diyalog çağrısı yapan ve özerklik haklarının anayasal reform ile federal bir yapıya genişletilebileceğini savunan ana muhalefetteki PSOE lideri Alfredo Perez Rubalcaba, "Bizi, Katalanlar ile İspanyollar arasında seçim yapmaya zorlayan süreçler hoşumuza gitmiyor. Bir sorun olduğunun farkındayız ve bunu anayasal bir reformla çözmek istiyoruz.  Biz sosyalistler olarak Avrupa'da sınırların kaldırılmasını savunuyoruz. Bağımsızlıktan yana değiliz. Birlikte yaşamak ve birlikte karar vermek istiyoruz" diye konuştu. 

Öte yandan İspanyol meclisine referandum talebinin sunumunu, Katalonya'da iktidardaki Yönelim ve Birlik Koalisyonu (CIU), özerk hükümete dışarıdan destek veren Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC) ve muhalefetteki Yeşiller (ICV) partilerinin temsilcileri yaptı. Katalan milliyetçiliğini savunan bu siyasi partilerin temsilcileri, İspanyol hükümetine "İspanya'yı parçalamak isteyenler karar verme hakkını tanımayanlardır. Hükümet ile bir anlaşmaya varmak istiyoruz. Gözümüze bakın ve tartışın. Tek çözüm oy kullanmaktır. Bırakın referandumda herkes oyunu kullansın. Katalanların ne istediğini sadece oy kullanarak öğrenebileceğiz" çağrısını yaptı.

Katalonya Özerk Yönetim Başkanı Artur Mas ise meclisteki oturum başlamadan önce basına yaptığı değerlendirmede, referandumu yapacaklarını söyledi. Artur Mas, Madrid'e gelmeden İspanyol meclisindeki tartışmaları Barcelona'daki ofisinde televizyondan izlemeyi tercih etti. Barcelona'da şehir merkezinde bazı alanlara kurulan dev ekranlardan meclisteki tartışmanın canlı olarak sunulması da dikkati çekti.

Referandumda Katalanlara "Katalonya'nın devlet olmasını ister misiniz?" ve evet yanıtını verenlere "Bağımsız bir devlet olmasını ister misiniz?" sorusunun yöneltilmesi öngörülüyor.

İspanya'nın diğer ayrılıkçı bölgelerden Bask bölgesinde de 2005 yılında benzer bir ayrılıkçı proje İspanyol meclisine sunulmuş, dönemin Bask özerk yönetim başkanının adıyla (İbarretxe planı) anılan girişim, İspanyol meclisi tarafından reddedilerek, tarihe karışmıştı.

Katalonya özerk yönetim başkanı Mas

Katalonya özerk yönetim hükümetinin başkanı Artur Mas, 9 Kasım'da bağımsızlık yanlısı referanduma gitmek için yaptıkları talebin İspanyol meclisinde reddedilmesinin ardından kısa bir basın açıklaması düzenledi. 

Barcelona'daki Katalonya özerk yönetim başkanlığı binasında soru almadan, İspanyol meclisinin kararını değerlendiren Mas, "Bu bir son değil. Referandumu gerçekleştirmek için acısız, farklı yasal yollar arayacağız. Bugün yeni bir fırsat kaçtı. Zaman, onların hata yaptığını gösterecektir" diye konuştu.

Mas, "Müzakere etmek istiyorduk ve bu yüzden Madrid'e gittik. Ancak Katalanların uzattığı eli sıkmadılar. Katalanların talebi, İspanyol meclisinin çoğunluğu tarafından karşılık bulmadı. Hiçbir anlaşmaya yanaşmadılar. İspanyol hükümeti ve siyasi partilerin tavırları değişirse Katalanların eli onlara uzanmaya devam edecektir" ifadesini kullandı.

Artur Mas, İspanyol meclisindeki tartışmada Katalonya'nın referandum talebine destek verip "evet" oyu kullanan Bask, Galisya ve Kanarya Adaları özerk yönetimlerinde faaliyet gösteren milliyetçi partilerin temsilcilerine teşekkür etti.