Faiz Doğu'dan yükseliyor

EVRİM KÜÇÜK

İSTANBUL - Türkiye’nin faiz indirimini tartıştığı ortamda dünyaya bakıldığında son aylarda faiz artıran ülke sayısının indirenlerden fazla olduğu görülüyor. Amerikan Merkez Bankası Fed’in faizi beklentilerden önce yükseltebileceği sık sık dile getirilirken özellikle Asya’da ve Afrika’da faizler artıyor. Avrupa’da ise faizler aşağı yönlü. Enflasyonun temmuz ayında beklentinin üzerinde artış göstermesi faiz tartışmalarını yeniden başlattı. Uzmanlar, temmuz ayında faiz indiren Merkez Bankası’nın son verilerin ardından yeni bir indirime gitmesi için elinin zayıfladığını söylüyor. Yine de 25 baz puanlık bir faiz indirimi yapılabileceği belirtiliyor. Türkiye’nin Türkiye nin faiz indirimiindirimi ni tartıştığı ortamda dünyaya bakıldığında son aylarda faiz artıran ülke sayısının indiren ülke sayısından fazla olduğu ve faizde genel eğilimin yukarı yönlü olduğu görülüyor. ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faizleri beklentilerden önce yükseltebileceği sık sık dile getirilen ortamda, özellikle Doğu’da ve Afrika’da faizler artıyor. Euro Bölgesi’nin genişlemeci politikaları ve beklentilerin altında kalan enflasyon Avrupa ülkelerine ise faiz indirimi olarak yansıdı.

Türkiye MB temmuz ayında faiz oranlarını 25 baz puan indirimle yüzde 8.25 düzeyine çekti. Son bir ayda dünyada 9 ülke faiz artırırken, Türkiye dahil 6 ülke faiz indirdi.

Temmuz ayında faizi yukarı taşıyan ülkelerden Güney Afrika faizi 25 baz puan artışla yüzde 8.50’den yüzde 8.75’e çıkardı. Mısır’da gösterge faiz 100 baz puan artışla yüzde 8.25’ten yüzde 9.25’e geldi. Temmuz Asya’da faiz artışları dönemi oldu. Yeni Zelanda faizi yüzde 3.25 seviyesinden 3.50 düzeyine getirirken, Singapur yüzde 0.07’den yüzde 0.08’e, Malezya 25 baz puan artışla yüzde 3.25’e, Filipinler de yine 25 baz puan artışla yüzde 3.75’e çıkardı.

Son haftalarda bir faiz artışı da Rusya’dan geldi. Rusya Merkez Bankası T faiz oranlarını yarım puan artırarak yüzde 8'e çıkardı. Yeni Zelanda’nın faiz oranları da yüzde 3.25 ‘ten yüzde 3.50’ye yükseldi. Latin Amerika’dan bir faiz artışı haberi geldi. Kolombiya temmuzun son günü gerçekleştirdiği toplantısında faiz oranlarını yüzde 4’ten yüzde 4.25 seviyesine getirdi.

Hindistan faizi koruyor

Bu ülkelerin yanında birçok ülke uzun zaman devam eden faiz artışları sonrasında yüksek faiz seviyelerini korumayı sürdürüyor. Hindistan Merkez Bankası politika faizini değiştirmeyerek beklendiği gibi bulunduğu yüzde 8 seviyeseviye sinde bırakırken, Brezilya Merkez Bankası da temmuzda politika faizini art arda ikinci defa yüzde 11’de tutma kararı aldı. Brezilya Eylül 2013’te yüzde 9 olan faizi mart ayına kadar kademeli olarak artırdı ve yüzde 11’e getirdi.

Avrupa’da faizler aşağı doğru

Doğu’da faiz oranları yükselirken, Avrupa’da ise faizler geriliyor. Türkiye MB’nin faizleri yüzde 8.25’e indirdiği temmuzda ibrenin aşağı döndüğü diğer ülkeler Macaristan, İsveç, Romanya, İsrail ve Peru oldu. Bu ülkelerde faiz sırasıyla yüzde 2.3’ten yüzde 2.1’e, 0.75’ten 0.25’e, 3.50’den 3.25’e, 0.75’ten 0.5’e, 0.4’ten 0.375’e indirdi.

Fed, piyasaları şaşırtabilir

Richmond Fed Başkanı Jeff rey Lacker, Fed ile fi nansal piyasalar arasında faiz artışı zamanlaması konusunda uçurum olduğunu söyledi. Lacker, “Fed’in faiz artışı konusunda piyasalar şaşırabilir” ifadesini kullandı. Piyasaların önümüzdeki 2 yıl boyunca Fed’in faiz artışı zamanlamasını hafife aldığını iddia eden Jeff rey Lacker, yatırımcıların bu konuda yanılabileceklerini belirterek, piyasanın Fed’in çok daha yavaş faiz artışına gideceğinin fiyatlandığını belirtti.

ECB, aralık ayına kadar bekleyebilir

Uluslararası ekonomi analistleri, Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) perşembe günü düzenleyeceği toplantıda yeni bir faiz indirimine gitmeyeceği konusunda birleşiyor. ING Group Euro Bölgesi Başekonomisti Peter Vanden Houte, bu hafta ECB'den yeni bir hamle beklemediğini belirterek, Başkan Mario Draghi'nin zaten mevcut faiz oranlarının taban olarak görülebileceğini söylediğini hatırlattı. Berenberg Kıdemli Ekonomisti Christian Schulz ise enfl asyonun temmuz ayındaki yüzde 0,4’lük düşüşünün daha fazla defl asyon uyarılarına neden olduğunu ve bu düşüşün ECB’ye daha radikal eylemler için çağrı yaptığını bildirdi. ECB’nin para politikaları konusunda yeni adımlar atmasına ilişkin ihtiyatlı hareket edeceğini belirten Schulz sözlerini “Acil bir durum olmadığı sürece, ECB aralık ayına kadar daha fazla eylem gerekli olup olmadığı konusunda beklemeye devam edecek” dedi.