El Nino geri geliyor, emtia üreticileri alarmda

EVRİM KÜÇÜK

DIŞ HABERLER - 2009’da Hindistan’ı son 40 yılın en şiddetli kuraklığı ile kavuran, Avustralya’da buğday tarlalarını yakan ve Asya’da tarım ürünlerini vuran El Nino geri geliyor. Daha önce dünyanın pek çok yerinde kuraklık ve sel baskınlarına neden olan doğa olayı yeniden oluşmaya başladı. Avustralyalı ve Japon uzmanların, Mart 2010’dan bu yana ilk kez El Nino’nun oluşmaya başladığı uyarısı yapmasıyla başta Asya’da olmak üzere çiftçiler, emtia yatırımcıları ve iklim uzmanları alarma geçti. Dünya yüzeyinin ısınmasına yol açan bu küresel atmosfer ve okyanus olayı küresel tahıl ve gıda üretimine büyük bir tehdit oluşturuyor. 

Avustralya Meteoroloji Bürosu’ndan yapılan açıklamada, bu yılki El Nino’nun güçlü bir etki yaratmasının beklendiği belirtildi. Büyük Okyanus’un orta ve doğusunda, okyanus yüzeyinde oluşan olağandışı ısınmalar olarak tanımlanan El Nino, yarattığı ısıtıcı etki nedeniyle kasırgalara, şiddetli yağışlara, taşkınlara, kuraklıklara, yangınlara ve tarımsal ürün kayıplarına yol açıyor. Bu da metal, buğday, kahve, şeker, pamuk, palm yağı gibi birçok ürünün fiyatının etkilenmesine neden oluyor. 

Daha önce nikel ve çinkoyu uçurmuştu 

Fransız finans kuruluşu Societe Generale analistleri, daha önceki El Nino dönemlerinde nikelin en iyi performans gösteren emtia ürünü olduğunu söylüyor ve çinko, kahve, kakao, pamuk ve soya fasulyesinin de El Nino boyunca ciddi fiyat artışları kaydettiğini belirtiyorlar. Societe Generale’nin hazırladığı konuya ilişkin raporda, “Daha önce yaşanan El Nino olaylarında, dünyanın önde gelen nikel üreticilerinden Endonezya’nın üretimi, hidroelektrik santrallerinin olumsuz etkilenmesi ve cevherin ulaştırılmasında hayati önem taşıyan su yollarında seviyenin düşmesi ile ciddi bir darbe almıştı” denildi. Benzer şekilde dünyanın ikinci büyük çinko üreticisi Peru’da çinko madenlerinin sel altında kalması madenin fiyatlarının fırlamasına neden olmuştu. 

En çok Hindistan tarımını vuracak 

Endonezya 2-7 yıllık dönemlerde periyodik olarak meydana gelen El Nino, son olarak 2009-2010 yılında gerçekleşmiş ve Yerküre’de önemli ölçüde ısınmaya yol açmıştı. 2010 yılındaki El Nino, Asya Pasifik’te milyarlarca dolarlık hasar vermişti. Güçlü bir El Nino, tarıma bağımlı ülkelerin ekonomisi için önemli bir tehdit. Bu yıl kötü hava nedeniyle mahsul alamayan birçok çiftçinin intihar ettiği Hindistan, El Nino’dan en çok etkilenecek ülke olarak gösteriyor. Tarım sektörü Hindistan ekonomisinin yüzde 14’ünü oluşturuyor ve sulama olanaklarının yetersizliği nedeniyle Muson yağmurları büyük önem taşıyor. Ülkenin soya fasulyesi ve pamuk üretimi açısından El Nino oldukça kritik. Ülkenin pirinç üretimi de yakından izleniyor. 

Dünyanın en büyük pirinç ithalatçılarından Filipinler zaten kuraklığın pençesinde ve El Nino, sorunları pekiştiriyor. Avustralya’nın yüksek protein içerikli buğday üretiminin de El Nino nedeniyle düşebileceği belirtiliyor. 

Çin mısırı, Malezya’nın palm yağı tehlikede 

El Nino’nun rotası üzerindeki diğer ülkeler Çin, Malezya ve Endonezya. Genellikle El Nino’yu ucuz atlatmasına rağmen Çin’in mısır üretimi açısından yağışlar önemli. Güneydoğu Asya’da en büyük endişe ise palm yağı üretiminin sekteye uğraması.

Salgınlara ve ölümlere yol açıyor

El Nino, tarım için gereken sulama ya da hidroelektrik enerji üretmek için kullanılan su depoları gibi su kaynaklarını da etkiliyor. Yaşanan su baskınları ve seller altyapıyı etkiliyor, evler, yollar su altında kalabiliyor ve ulaşım darbe alabiliyor. Sosyo-ekonomik sonuçlar da doğuruyor El Nino, dünyanın bir bölümünde olağandışı sıcaklıklara sebep olurken, diğer bir bölümünde yoğun yağışlara yol açıyor. Örneğin, 2010 yılında Rusya’yı vuran yüksek sıcak hava dalgası konusunda yapılan araştırmalar, El Nino’nun getirdiği iklim değişikliği koşulları olmadan bu doğa olayının gerçekleşmesinin pek mümkün olmadığını ortaya koydu. Uzmanlar, bu aşırı doğa olayının görüldüğü bölgelerde sosyo-ekonomik etkilerin de çok şiddetli olabileceği uyarısı yapıyor. El Nino’nun getirdiği kuraklık ya da sellerin sonucu olarak salgın hastalıklar artıyor ve çok sayıda kişi ölüyor.