Düşük emtia fiyatları döviz rezervlerini eritti

Aydın Şahinalp / dunya.com

Emtia fiyatlarının tavan yaptığı günlerde petrol zengini ülkeler ürettikleri ham petrolü ve doğalgazı ihraç ederek milyarlarca doları kasalarına doldurdu. 2014 yılınının ortasında Kuveyt, Cezayir, Angola, Kazakistan, Nijerya, Rusya ve Suudi Arabistan gibi kara elmas zengini ülkelerin döviz rezervi 2.5 trilyon dolarlık rekor seviyelere ulaşmıştı. Petrol zengini ülkeler şaşalı dönemlerinde ABD tahvillerine yatırım yaparken, bir taraftan da Manhattan merkezli Time Warner, ünlü futbol kulübü Paris Sant-Germain ve Londra'da ultra lüks malikaneler satın alarak kendilerini ödüllendiriyordu. 

Ancak petrol fiytlarının bir anda yüzde 50 oranında düşerek varilinin 50 dolara kadar inmesiyle başta Suudi Arabistan olmak üzere petrol ihraç eden ülkelerin kasalarındaki  döviz reservleri hızla erimeye başladı.

350 milyar dolarlık tarihi zarar

ABD hükümeti, 2015 yılında İran hariç Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyelerinin, petrol satışlarından sadece 380 milyar dolar gelir elde edeceğini bekliyor. Bu 2014 yılına göre 350 milyar dolarlık kayıp ile tarihin en büyük zararı anlamına geliyor. 

'Şok çok büyük'

Bloomberg Businesswek'in haberine göre, Uluslararası Para Fonu (IMF) Emtia Birimi Başkanı Rabah Arezki," Petrol zengini ülkelerin yaşadığı şok çok büyük" diyerek durumun ciddiyetini özetliyor. 

Demir cevherinden petrole, muzdan bakıra kadar doğal kaynakların fiyatını tutan IMF Emtia Endeksi Ocak ayında 2009 yılından bu yana en düşük seviyeye indi. Endeks o zamndan bu yana biaz toparlansa da 2011'deki seviyelerden yüzde 40 daha düşük seyrediyor. 

İlgili ülkelerin Merkez Bankalarıyla IMF'nin verilerine göre tarihi diplerde seyreden emtia fiyatları doğal kaynaklara bağlı ekonomiler olan petrol üreticisi Umman, bakır zengini Şile, pamuk üreticisi Burkina Faso'yu fena vurdu.

20 milyar 200 milyon doları buhar oldu

Dünyanın en büyük petrol üreticisi Suudi Arabistan'ın döviz rezervi şubat ayında 20 milyar 200 milyon azalarak son 15 yılın en büyük aylık düşüşünü kaydetti. Suudilerin yaşadığı düşük petrol fiyatlarının tetiklediği rezerv depreminin yol açtığı yıkıcı etkiyi gözler öününe seren en güzel örnek oldu. Suudi Arabistan'ın bu aylık kaybının 2009 yılından bile daha büyük olması dikkat çekti. Riyad o dönemde aylık en fazla 11.6 milyar dolar kaybetmişti. Suudilerin 700 milyar dolarlık döviz rezervi olduğu düşünülünce bu 'devede kulak' kalıyor. 

'200 milyara mal olacak'  

BNP Paribas Gelişen Ülkeler Kredi Araştırmaları Masası Şefi David Spegel'e göre, petrol zengini ülkeler 200 milyar dolardan fazla varlıklarını satarak yüksek mali giderlerine karşılık düşük petrol geliri arasındaki uçurumu kapatacaklar.

20 yılda ilk kez

Konu hakkında açıklama aypan Spegel, "OPEC üyeleri 20 yılda ilk kez piyasadaki likiditeye yatırımlarıyla katkı sağlamak yerine onu emiyorlar" dedi.