“Brexit olursa” sterlin yüzde 20 değer kaybeder!

Evrim Küçük - DIŞ HABERLER

Piyasaların yaşadığı faiz, Çin, bankalar korkusuna bu hafta bir yenisi eklendi. İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılması (Brexit) için referanduma gitme planları öncesinde AB’nin İngiltere’nin birlikten çıkmasını engellemek amacıyla sunduğu reform önerileri bu hafta AB liderler zirvesinde masaya geliyor. Brüksel’de yapılacak zirvede AB liderleri arasında bir anlaşma sağlanamazsa haziranda İngiltere’de bir AB üyeliği referandumu yapılması bekleniyor. 

Zirve öncesinde para piyasalarında sterlin oynaklığı yaşanıyor. Bazı bankalar İngiltere’nin birlikten kopması halinde parasının yüzde 20 değer kaybedeceği ve ekonomisin sarsılacağı uyarısı yapıyor. Bu hafta yatırımcının gözü 18-19 Şubat’ta yapılacak AB liderler zirvesinde İngiltere’nin AB’den istediği reformlar konusunda yapılıcak tartışmalara çevrildi. Brexit korkusuna kapılan yatırımcılar sterlinde hızlı bir değer kaybına hazırlanıyor. Sterlin haftaya euro karşısında son 14 ayın en düşük seviyesinden başladı. Geçtiğimiz hafta euro karşısında 78.97 pence düzeyine inen euro dün 77.20 pence seviyesinden satıldı. Dolar karşısında ise 1.4495 ile yatay bir seyir izledi. bahisler ise İngiliz parasında ciddi bir kayıp yaşanabileceğine işaret ediyor. 

Sterlinde yüzde 20, GSYH’de yüzde 10 kayıp bekleniyor 

ABD Vadeli İşlemler Komisyonu verilerine göre sterlinde net kısa pozisyonlar 2013 yazından bu yana en yüksek seviyeye geldi. Sterlin kasım ayı ortalarından bu yana yüzde 8 düşerken, uzmanlar İngiltere Başkanı David Cameron’un referandum için tarih vermesi halinde paranın yüzde 20 daha eriyebileceğini düşünüyor. Ekonomistler ve dünyanın önde gelen bankalarını analistleri haziran ayında yapılabileceği belirtilen referandumda İngiliz halkının AB’den ayrılmak için oy kullanması halinde ülke ekonomisinin darbe alacağı konusuda hem fikir gibi gözüküyor. 

Analistler, Brexit’in gerçekleşmesi halinde ilk birkaç ay içinde ekonominin yüzde 2, gelecek 10 yıl içinde ise yaklaşık yüzde 10’luk bir darbe alacağını tahmin ediyorlar. Sterlinin zayıfl aması ihracatçı için olumlu gözükse de yatırımcı güvenin azalması nedeniyle İngiltere’nin ticaretinin de olumsuz etkileneceği belirtiliyor. Türkiye’den İngiltere’ye yapılan ihracat 2014’te 10 milyar dolar olurken, Türkiye’nin İngiltere’den yaptığı ithalat 6 milyar dolar olarak gerçekleşti. İngiltere’nin yüzleşeceği riskleri bankalar şöyle değerlendiriyor: 

 Deutsche Bank: Oylama sonrasında yapılacak görüşmelerin 2-3 yıllık döneminde İngiltere’de GSYH her yıl ortalama yüzde 1’in üzerinde olumsuz etkilenecektir. 2017 sonu için 1.15 olarak öngörülen sterlin/dolar ve 2019 sonu için öngörülen 82.00 euro/sterlin paritesi tahminleri sterlin aleyhine revize edilebilir. 

■ Societe Generale: On yıl boyunca GSYH her yıl ortalama yüzde 0.5-1.0 daha düşük olabilir. 

■ Morgan Stenley: Tüketim ve yatırımlarda meydana gelebilecek ciddi bir şok 2016-17’de büyümeyi 1.3 puan kayba uğratabilir. Sterlin/dolar yüzde 5 gerileyerek 1.39 seviyesine inebilir. İngiltere’de borsa, diğer büyük borsalardan yüzde 20 daha düşük performans sergileyebilir. 

■ Credit Suisse: İş dünyasına güvenin sarsılması, mali koşulların sıkılaşması, enfl asyonun yükselmesi ve reel gelirin düşmesi orta vadede GSYH’de yüzde 1.0-2.0 aralığında bir kaybe neden olabilir. Sterlinde kan kaybı sürer. 

■ Citi: 2017, 2018 ve 2019 yıllarında GSYH’nin yılda ortalama yüzde 1.0-1.5 darbe almasıyla ekonomide toplam kayıp yüzde 4’ü bulabilir. Sterlin şu an bulunduğu seviyenin yüzde 15-20 altına inebilir. 

■ Unicredit: Brexit, İngiltere ekonomisine geelcek 10 yılda ‘GSYH’nin yaklaşık yüzde 6’sına’ mal olabilir. Ödemeler dengesinde bozulma riski de var. 

■ Goldman Sachs: Sterlinde ticari ağırlıklı olarak değer kaybı yüzde 15-20’ye ulaşabilir. Sterlin/ dolar 1.15/1.20 düzeylerine inerken, euro/sterlin 90-95 pence düzeyine çıkabilir. 

■ Nomura: Yabancı yatırımcının vari açığı finanse etme konusunda temkinli davranmaya başlaması birkaç ay içinde sterlinde yüzde 10-15 çöküşe neden olabilir. 

■ JP Morgan: İngiltere Merkez Bankası faiz indirmek zorunda kalırsa, ülkenin 2 ile 5 yıllık tahvillerinin getirisi 25 ve 35 baz puan gerileyebilir. Sterlin 1.33 dolara kadar düşebilir. 

■ Moody’s: AB’den çıkış kısa ve orta vadede İngiltere üzerinde önemli bir ekonomik baskı oluşturur. Ayrılmak için oy kullanılması halinde not görünü negatif olarak belirlenebilir. 

■ S&P: Brexit, İngiltere’nin cari açığının dış finansman kaynakları konusunda önemli riskler doğurabilir. En kötü senaryoya göre Brexit, sterlinin küresel para birimi konumuna tehdit oluşturabilir. Bu da AAA notunu tehlikeye atabilir. 

■ Fitch: Brexit, İngiltere’nin görünümü için negatif olur. Referandumdan sonra İskoçya’nın bağımlsızl için ikinci referanduma gitmi yolu açılabilir. Bağımsızlık borç/GSYH oranını, tehlikeli bir seviye olan yüzde 10’a çıkarabilir.

İngiltere ne istiyor?

► İlk talep Avrupa Birliği vatandaşlarının serbest dolaşım hakkıyla ilgili. İngiltere Başbakanı David Cameron, Avrupalıların İngiltere’ye giriş yapmadan önce dört sene bekleyip çocuk ve barınma yardımı gibi refah seviyesiyle ilgili durumlarını belirtmelerini istiyor. 

► İkinci talep ise para birimi hakkında. İngiltere Başbakanı euronun Avrupa Birliği içerisinde kabul edilen tek geçerli para birimi olmasını istemiyor. Çünkü Avrupa Birliği sadece tek bir para birimine sahip olursa euronun geçerli olduğu üye ülkelerin aldığı kararlar euroyu kullanmayan ülkeler için zorunlu olmayabilir. 

►Üçüncü talep ise ortak pazar hakkında. Avrupa Birliği’nin rekabet oranını artırmak için, İngiltere Başbakanı nakit akışının serbestçe olmasını ve bunun kolaylaştırılmasını istiyor. Ayrıca girişimcilerin önündeki AB’ye ait bürokratik engellerin kaldırılmasını talep ediyor. 

► Dördüncü talep ise milli egemenlik hakkında. Avrupa Birliği’nin siyasi uyum sürecinin güçlenmesinden sakınmak amacıyla David Cameron ‘Avrupalı insanların birbirine en yakın oldukları birlik’ ibaresinin Avrupa Birliği antlaşmasından çıkarılmasını istiyor.

AB ne öneriyor

► Yürürlüğe girebilmesi için Avrupa Konseyi tarafından onaylanması gereken AB’nin önerilerini içeren taslak 18-19 Şubat’ta Brüksel’de ele alınacak. 

► Öneriler AB’nin anayasası niteliğindeki Lizbon anlaşmasında yolu çizilen AB’nin daha sıkı bütünleşmesi sürecinin İngiltere’yi bağlamamasına imkan veriyor, İngiltere’ye, büyük itirazı olan göçmenlere verilen sosyal yardımlar konusunda birlik kuralları dışına çıkma imkanı veriyor. 

► Yeni düzenlemeyle, İngiltere hükümetinin, AB üyeliğinin ulusal egemenliğini sınırladığı kaygılarının, AB kurucu anlaşmalarında uzun zaman alacak büyük değişikliklere gidilmeden giderilmesi amaçlanıyor. 

► Taslak belgede, İngiltere üye olarak kalmaya karar verirse, Başbakan Cameron’un önerdiği, AB ülkelerinden gelen göçmen işçilerin, dört yıl çalışanlara tanınan sosyal yardım haklarından yararlanmamaları önerisinin hemen yürürlüğe girebileceği kaydediliyor. 

► Taslak anlaşma buna karşılık Cameron’un isteği hilafına, ülke dışında yaşayan çocuklara yapılan çocuk yardımlarının devam etmesini öngörüyor, ama yardımlardaki artışların çocukların bulunduğu ülkelerin koşullarına göre yapılması kaydını koyuyor.