BM'den 'Libya'daki mevcut durum sürdürülemez' uyarısı

Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame, Libya'daki mevcut durumun sürdürülemez olduğu ve ülkenin daha da kötüye gittiği uyarısında bulundu.

BM Güvenlik Konseyi'ni Trablus'tan video konferans yoluyla Libya'daki son gelişmelere ilişkin bilgilendiren Selame, son iki ayda çatışmaların ve şiddet olaylarının arttığına ve kaynakların sürekli yağmalandığına dikkati çekti.

Teröristlerin gizlendiği, insan kaçakçılığının yapıldığı Libya'da, yabancı savaşçı sayısının artmasının ve petrol endüstrisinin sallantıda olmasının son derece endişe verici olduğunu belirten Salame, "Libya'daki mevcut durum sürdürülemez ve durum daha da geriliyor." dedi.

Libya'daki petrol üretimi ve ihracatının yeniden başlamasına yönelik varılan anlaşmanın ise yağmalama ve petrol ürünlerinden elde edilen gelir dağılımı sorunları çözülmezse uygulanamayacağına dikkati çeken Selame, bu durumun siyasi süreci de olumsuz etkileyeceği uyarısında bulundu.

Petrol limanları sorunu

Eski petrol tesisleri muhafız birliklerinin komutanı İbrahim el-Cedran liderliğindeki silahlı grupların, geçen ay Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi'nin (TM) destek verdiği General Halife Hafter güçlerinin kontrolündeki Petrol Hilali Bölgesi'ne saldırı düzenlemesinin ardından taraflar arasında çatışmalar yaşanmış, Cedran'a bağlı güçler, bazı bölgeleri ele geçirmişti.

Ardından savaş uçaklarının da katıldığı karşı operasyonlar sonucunda Hafter'e bağlı güçler, 21 Haziran'da Petrol Hilali Bölgesi'nde kontrolü ele geçirdiğini duyurmuştu. Hafter'e bağlı güçlerin sözcüsü Ahmed el-Mismari, 26 Haziran'da, Hafter'in son dönemde ele geçirilen petrol ihraç edilen limanların Trablus'taki Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne (UMH) değil, Tobruk yönetimine bağlı petrol kurumuna devredilmesine karar verdiğini duyurmuştu.

Ülkedeki petrol üretiminin büyük çoğunluğunun ihraç edildiği Petrol Hilali bölgesindeki kriz sonrası tüm petrol ve türevlerinin ihracatı durmuştu.

Limanların Tobruk yönetimine bağlı petrol kurumuna devredilmesinden sonra Avrupa Birliği, Trablus'a bağlı petrol kurumu otoritesi dışında yürütülen satışa itiraz edeceğini duyurmuştu.

Bingazi ile Sirte illeri arasındaki pek çok kenti kapsayan Petrol Hilali Bölgesi'nde, zengin petrol rezervlerinin yanı sıra Sidra, Ra's Lanuf ve Brega petrol limanları yer alıyor. Bölge, ülkenin toplam petrol rezervinin yüzde 60'ından fazlasını barındırıyor.

Libya'daki siyasi istikrarsızlık

Libya'da 17 Şubat 2011'deki devrimin ardından yaşanan siyasi istikrarsızlık ve karşıt gruplar arasındaki çatışmalar sonucu biri Tobruk'ta TM, diğeri Trablus'ta Milli Genel Kongre (MGK) olmak üzere iki meclis ve rakip yönetim ortaya çıkmıştı.

BM girişimleriyle 17 Aralık 2015'te Fas'ın Suheyrat kentinde varılan "Libya Siyasi Anlaşması" uyarınca Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanlık Konseyi kurulmuştu. BM Güvenlik Konseyi, UMH Başkanlık Konseyi'ni Libya'nın tek meşru temsilcisi olarak tanımış ancak konseyin sunduğu hükümet listeleri General Hafter'in baskıları nedeniyle Tobruk'taki TM'de onaylanmadığı için süreç tıkanmıştı.

BM Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame'nin Eylül 2017'de sunduğu üç aşamalı eylem planına göre, ülkede 2018 sona ermeden devlet başkanlığı ve parlamento seçimlerinin yapılması amaçlanıyor. Devlet başkanlığı seçimlerinde adaylığı konuşulan isimler arasında Hafter de yer alıyor.