Avrupa turizmini de sancılı bir sezon bekliyor

Evrim KÜÇÜK 

DIŞ HABERLER - Türkiye’de turizmciler, terör saldırıları ve Rusya ile gerilen ilişkilerin olumsuz yansıması olarak zorlu bir sezona hazırlanırken Avrupa’da da turizm sektöründe hava bozulmaya başladı. Avrupa’da tatil yapmak isteyenler de artık sadece euronun değerini değil,olası terör saldırılarını da hesaba katmak zorunda. Kasım ayında gerçekleşen Paris saldırıları Avrupa’da otellerin doluluğunu etkilememişti ancak son veriler Mart ayında gerçekleşen Brüksel saldırılarının Avrupa’da turizm üzerinde daha fazla olumsuz etki yarattığını ortaya koydu. 

Dünya Seyahat ve Turizm Örgütü’nün 2014 yılı rakamlarına göre Avrupa’nın gayrisafi yurtiçi hasılasına (GSYH) doğrudan katkısı 780 milyar dolar olan yani GSYH’nin yüzde 3.4’ünü oluşturan turizm sektörü de bu yaz terör korkusuyla sancılı bir döneme hazırlanıyor. Geçtiğimiz kasım ayında 130 kişinin ve 22 Mart’ta 35 kişinin hayatını kaybettiği Brüksel saldırıları Avrupa’nın da güvenli olmadığı algısı yaratınca bölgenin turizmine ilişkin endişeler ortaya çıktı. Seyahat veri şirketi Forwardkeys’e göre Avrupa’da uluslararası turist sayısı 14 Nisan ve 31 Ağustos arasında yüzde 5 düşüş gösterecek. Veri uçak rezervasyonlarına bakılarak tahmin edildi. Forwardkeys’in geçtiğimiz hafta yayınladığı verilere göre en kötü etki yüzde 24 düşüş beklenen Brüksel’de hissedilecek. Avrupa’nın diğer önemli turizim noktalarıdan Paris’te yüzde 13, Londra’da yüzde 6 düşüş bekleniyor. Forwardkeys’in dünya genelinde 200 bin online ve offl ine acentadan alınan verileri analiz ederek oluşturduğu tahminlere göre aynı dönem içinde Roma’daki rezervasyonlarda yüzde 3, Frankfurt’da yüzde 7, Milano’da yüzde 8, Münich’de yüzde 13 düşüş beklentisi var. Avrupa’nın geleneksel olarak en çok tercih edilen rotaları Amsterdam, Madrid ve Barcelona’da ise yüzde 1 ila 4 artış yaşanacağı tahmin ediliyor. Şirketin CEO’su Olivier Jager, konuya ilişkin değerlendirmesinde, Avrupa’daki birçok destinasyonda terör saldırılarının artçı etkilerinin hissedilmesini beklediklerini söyledi. 

Brüksel ve Paris otellerinde doluluk birden dibe vurdu 

HSBC’nin ulaştırma hisseleri araştırma bölüm başkanı Andrew Lobbenberg’in verdiği bilgiye göre de Paris saldırıları, sonraki iki aylık dönemde seyahat hacmini aşağı çekmişti. Lobbenberg, Brüksel saldıları sonrasında benzer bir etki bekliyor ve ekliyor: “Son terör saldırılarının tüm havayolu şirketlerini etkileyeceğini düşünüyoruz. 22 Mart’ta gerçekleşen Brüksel saldırılarını takip eden yedi gün içinde Brüksel’e uçak rezervasyonları yüzde 136 düşmüştü. Bu, Paris’i vuran saldırıların ardından kaydedilen yüzde 101’lik düşüşten daha büyük bir etkiye işaret ediyor. Brüksel’daki terör olayları sonrasında Londra’ya yapılan rezervasyonlarda da önemli bir düşüş yaşandı. 

Diğer yandan STR’ye göre birkaç gün içinde Brüksel’deki otellerde doluluk oranları da yüzde 25’e indi. Bombalama olayından bir gün önce bu oran yüzde 82 idi. Londra’daki otel doluluk oranı yüzde 58’e inerken, Paris’te yüzde 67’ye düştü. Londra’da düşüş yüzde 24.7, Paris’te yüzde 15.1 olarak gerçekleşti. 

Thomas Cook: Rezervasyonlar yüzde 5 düşüş gösterdi 

Avrupa’da turizm, ekonomik canlanma açısından büyük bir önem taşıyor.Ekonomistlere göre turizm, bölge GSYH’sinin yaklaşık yüzde 10’unu turizm ve bağlantılı sektörler kaynaklı. Yaz ayları terörün etkisinin ölçülmesi açısından kritik önemde. Dünya Ticaret Örgütü, 2015’te yüzde 5 artan turist sayısının bu yıl yüzde 3.5 civarında olacağını tahmin ediyordu fakat İngiliz seyehat acentası Thomas Cook, yaz rezervasyonlarının yüzde 5 gerilediğini bildiriyor. CEO Peter Fankhauseur, jeopolitik belirsizliklerin rezervasyonlarda iptaller getirdiğini dile getiriyor. 

Çinlilere göre Avrupa güvenli değil 

Birçok ülke Avrupa’ya seyahatler konusunda vatandaşlarını uyarırken, Hamburg merkezli Çin Dış Turizm Araştırma Enstitüsü Direktörü Wolfgang Arlt, Çinlilerin de artık Avrupa’yı güvenli görmediğini söylüyor. Arlt, Çinlilerin Fransa, İtalya, Almanya, İspanya ayrımı yapmadığını, onlara göre genel olarak Avrupa’nın artık çok güvenli gözükmediğini ifade ediyor. Sektör temsilcilerine göre yaz turizmin önemli adreslerinden İspanya’nın diğer ülkelerden daha iyi bir performans göstermesi bekleniyor. 

ABD Dışişleri Bakanlığı, Avrupa’ya gitmek isteyenleri, terör gruplarının turistik bölgeler, spor organizasyonları, restoranlar ve ulaşımı hedef alan saldırılan planlıyor olabileceğini belirterek, bölgedeki potansiyel risklere karşı uyardı. ABD'nin terör uyarısı 20 Haziran'a kadar yürürlükte olacak. 

Rus turizm endüstrisi sözcüsü Irina Tyurina, Rusların Avrupa’da daha önce yaptıkları rezervasyonları iptal etmediği bilgisiniz veriyor ancak mayıs ayı için Avrupa’da yaptıkları yeni rezervasyonlar içinde Brüksel’e talebin sıfıra indiğini söylüyor. 

Ortadoğulu turist Asya’ya gözünü dikti 

Ortadoğulu turist de tedirgin. Dubai merkezli El Şeref Seyahat, Birleşik Arap Emirlikleri’nden (BAE) yaz aylarında Avrupa’ya yapılacak uçuş rezervasyonlarında ciddi bir düşüş meydana geldiğini bildirdi. El Şeref ‘in Genel Müdür Premjit Bangara, yaz tatili için BAE’den Avrupa’ya rezervasyonların geçtiğimiz yıla göre yüzde 12 azaldığını bildirdi. Lama Tours müdürü Kulwant Singh de erken rezervasyon kararlarının Avrupa’daki terör saldırılarından etkilendiğini ifade etti. Singh, tatil planları için Asya’daki destinasyonların tercih edilmeye başladığını belirtti. 

İşdünyası organizasyonlarında Asya’ya talep güçleniyor 

TTG Asya’nın haberine göre, Çin’de düzenlenen IT&CM’ye katılan iş dünyası organizasyon uzmanları, Avrupa ve yakınlarındaki terör olayları nedeniyle işdünyasının da seyahat planlarında temkinli davrandığını belirtiyorlar. Advidos Belgium’da seyehat planlamacısı olarak görev yapan Ivo Van De Velde, insanların şu an güvenli olmadığı gerekçesiyle Türkiye, Fas ve Ortadoğu’ya gitmeye çekindiğini söyledi. Bu arada güvenli olduğuna inanılan bölgelere talepte artış gözlemlediklerini ifade eden Ivo Van De Velde, özellikle Asya’ya talebin arttığını, Çin ve Güneydoğu Asya ülkelerinin daha fazla talep görmeye başladığını kaydetti. Teşvik kuruluşu Squirrelviaggi.net’in genel müdürü Jean-Paul Bonomi de, turistlerin Tayland, Çin, Singapur, Hong Kong ve Japonya gibi ülkelere duyduğu güven artsa da, bu ülkelerin pahalı olması nedeniyle Avrupa’da turistik talebin devam edeceğini öngördüklerini söyledi. Bonomi, özellikle kurumsal organizasyonlara ayrılan bütçelerin finans krizinden bu yana azalması nedeniyle Avrupa’nın bu tip organizasyonlarda talep görmeye devam edeğini kaydetti. 

Terörün turizme etkisi 13 ay sürüyor 

Dünya Seyahat ve Turizm Örgütü, 2015 yılı küresel turizm verilerini yayınladığı raporun önsözünde son bir yıl içinde güvenlik ve emniyet kaygılarının öne çıktığını ve bunu sektörde gelecek yıllarda baskı yaratabileceği uyarısı yapıyor. Bir başka araştırma ise turizmde canlanmanın ne kadar zaman aldığının duruma göre değiştiğini ortaya koyuyor. 

Örneğin siyasi belirsizlikler seyahatler üzerinde ortalama 27 ay baskı oluştururken, çevre felaketlerinin turizmi 24 ay, salgın hastalık tehditlerinin ise 21 ay etkisi altına aldığı dikkat çekiyor. Terör olaylarının turizm üzerindeki baskısı ise araştırmaya göre 13 ay sürüyor. Tabi bu noktada terörün hangi boyutta olduğu önemli. ABD'yi sarsan 11 Eylül saldırıları sonrasında ABD'ye turist girişinin, saldırısı öncesi seviyelere geri dönmesi 6 yıl almıştı. 1997'de Luxor'da 58 turist ve 4 Mısırlı'nın hayatını kaybettiği saldırılar, ülkenin turizm sektörünü 1 yıl boyunca etkilemişti. 2004'te Madrid'de 191 kişinin ölümüne yolaçan bombalı tren saldırısı ve 2005'te Londra'da 52 kişinin hayatını kaybettiği bombalama olayları sonrasındaki yıl ise her iki ülkeye ziyaretçi sayısı artış göstermişti.

Turizmde Ukrayna pazarı umut veriyor

Ukrayna turizmde bu yıl pek çok pazarın aksine umut veriyor. Türkiye’ye yılda 700 bin civarında turist gönderen Ukrayna, Rusya’dan doğan kaybı şu aşamada tam olarak telafi edebilecek boyutta değil, ancak bu pazarın ileriye dönük olarak gelişme potansiyeli iyimserlik oluşturuyor. Rusya’da çalışmaları engellenen Türk kökenli tur operatörlerin Ukrayna’ya yönelmeleri de bu beklentiyi artırıyor. TÜROB Başkanı Timur Bayındır, bu yıl Ukrayna’dan ülkemize gelecek turist sayısında bir önceki yıla oranla çift haneli artış beklendiğini belirtti. Bu yıl turizmde yaşanan sıkıntıları aşmaya çalışan Türkiye Otelciler Birliği’nin (TÜROB) yeni pazar araştırma ve mevcut pazarları geliştirme hedefinde bu kez Ukrayna var. Türkiye’ye yılda 700 bin civarında turist gönderen Ukrayna, Rusya’dan doğan kaybı tam anlamıyla telafi edebilecek boyutta değil, ancak bu pazarın ileriye dönük olarak gelişme potansiyeli umut veriyor. Rusya’da engellenen Türk kökenli tur operatörlerin çalışmalarını Ukrayna’ya kaydırmaları bu beklentiyi artırıyor. Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Timur Bayındır’ın yaptığı değerlendirmeye göre, bu yıl Ukrayna’dan ülkemize gelecek turist sayısında bir önceki yıla göre çift haneli artış bekleniyor. Bayındır, Ukrayna’da 1.5 milyon civarında kişi tatil için yurtdışına çıkarken, bunun yarısının tercihi Türkiye olduğuna dikkat çekti. Bayındır, konuyla ilgili açıklamasında, Ukrayna’nın istikrarlı turist sayısı ile ülkemizin önemli kaynak pazarları arasında yer aldığına işaret etti. Rusya’da faaliyetleri büyük ölçüde engellenen Türk menşeili tur operatörlerinin, Ukrayna kapasitelerini 2016 ve 2017 yıllarında kademeli olarak artıracaklarının öngörüldüğünü söyleyen Bayındır, şu bilgileri verdi: “Ukrayna ülke ekonomisi geriliyor. Ülkede turizm amacı ile yurt dışına çıkabilecek ekonomik güce sahip vatandaş sayısının sınırlı olduğu gözleniyor. 2015 yılında yaklaşık 1.5 milyon kişi turizm amacı ile yurt dışına çıktı. Bunun yarısı Türkiye’ye geldi. Ukraynalı turistlerin, ülkemizde turizm sektöründeki gelişmeleri yakından takip ettikleri, bir önceki yılın ortalama yüzde 30 altında fiyatlarla yapılan satışlara karşın daha yüksek oranda indirim fırsatlarını bekledikleri gözlemleniyor.” Bayındır, “Ukraynalı turistler Türkiye’de ağırlıklı olarak Antalya ve İstanbul destinasyonlarını tercih ettiklerini ve ortalama tatil süresinin 10 gün olduğunu belirtti.

İspanya ile Türkiye arayı açıyor

Rusya ve Avrupa’dan daha az turist çeken Türkiye turizmde kriz derinleşirken, en yakın rakibimiz İspanya’da büyüme sürüyor. Ana pazarları olan Rusya ve Avrupa’da talep düşüşü ile karşılaşan Türkiye 2016 yılında büyük kayıplarla karşı karşıya. Öte yandan, terör ve karmaşadan kaçan turistler, İspanya ve Yunanistan başta olmak üzere daha güvenli buldukları Akdeniz destinasyonlarına yöneliyor. Turizm databank tarafından derlenen bilgilere göre 2016 yılının 2 aylık döneminde Türkiye’ye gelen turist sayısı yüzde 8,5 düşüşle 2,4 milyon dolayına indi. Bu dönemde yüzde 12,5 artış yakalayan İspanya ise 7,1 milyon turist çekti. Turizmde yaşanan kriz ve talep daralması Türkiye’nin turizm gelirlerini de düşürdü. İspanya’da ise rekor bir gelir artışı oldu. OcakŞubat döneminde İspanya’nın turizm geliri yüzde 5,8 artarak 7,4 milyar euro’ya yaklaştı. Aynı dönemde Türkiye’nin turizm gelirinin ise yüzde 17 dolayında azalarak 2 milyar Dolar düzeyine düşmesi bekleniyor. Diğer yandan bu dönemde, Akdeniz çanağında, turist ağırlamada Yunanistan yüzde 6 büyüme yakalarken, Mısır yüzde 46 gerileme yaşadı.