Apple'ın geleceği aralarındaki 5 farkta gizli

 

Jobs'un ölümünün üzerinden bir sene geçti. Yeni CEO Tim Cook, her ne kadar  Jobs felsefesini sürdürse de, yönetim stili ve tercihlerinde kendi farkını ortaya koymaya başlıyor. Cook, "Steve Jobs'un yeri doldurulamaz. Benim hedefim  ona benzemek değil" diyor.

 

Tim Cook ile birlikte Apple ürünleri de sıkıcı mı olmaya başladı? ABD'li Wired dergisi, iPhone 5'i Toyota Prius ile karşılaştırıyor ve "Performansı yüksek, ama hayal kurmaya yol açmayan" bir ürün yorumunu yapıyor. Forbes'un yorumu ise "iPhone 5, Steve Jobs'suz bir Apple'ın, diğerlerinden farkı olmayan normal bir şirket olduğunu gösterdi" yönünde.  

 

 

Interbrand tarafından yayımlanan 2012'nin en iyi 100 küresel markası listesinde, Apple, Coca Cola'nın ardından ikinci sırada yer aldı. 

Bir süre önce New York Times'da yer alan bir analize göre şirketin üç yıl sonra piyasa değeri 1 trilyon dolara ulaşabilir. Apple'ın piyasa değeri geçtiğimiz hafta 625 milyar dolara çıktı. Bank of America Global Hisse Stratejisi Başkanı Michael Hartnett'in yaptığı araştırmaya göre, Apple'ın piyasa değeri İtalya, Portekiz, Türkiye, Şili, Avusturya, Peru, Mısır, Çek Cumhuriyeti, Filipinler, Finlandiya ve Norveç'in borsadaki tüm şirketlerinin toplam değerinden daha fazla.

Marka değerine bakıldığında, 2012 yılında en fazla artış yaşayan şirket yine Apple oldu.  Interbrand listesine göre Apple marka değerini 2012 yılında yüzde 129 artırarak, geçtiğimiz yıla oranla altı basamak yukarı çıktı.

Oysa herkes, Steve Jobs'un hayatını kaybetmesinin ardından, Apple'ın belirsizlik sürecine gireceğini; başarısını sürdüremeyeceğini düşünüyordu.

Bir rock yıldızı, bir savaş kahramanı ya da bir devlet başkanı kadar dünyaca tanınan bir isim olmayı başaran Apple CEO'su Steve Jobs Ekim 2011'de hayatını kaybetti. 

2010 yılında 65 milyar dolar ciro gerçekleştiren Apple, 2011 Ekim sonu itibariyle 108 milyar dolara ulaştı. Şirketin net karı da tam iki kat artış göstererek 26 milyar dolara ulaştı. Apple'ın ciro artışındaki en önemli etken iPad satışları oldu. 2011 yılında her üç ayda bir satılan iPad sayısı 11 milyonu geride bıraktı. 

Şirketin 2012 cirosu 25 Ekim'de açıklanacak. 2012 cirosunun 150 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Ağustos 2011 yılında Apple'ın başına geçen Tim Cook, şirketin yoluna başarıyla devam etmesini sağlamayı başardı. Cook, her ne kadar Jobs felsefesini sürdürse de, yönetim stili ve tercihlerinde kendi farkını ortaya koymaya başladı. 

Cook, mayıs ayında yaptığı açıklamada, "Steve Jobs'un yeri doldurulamaz. Benim hedefim ona benzemek değil" diyerek, farklı bir yol izleyeceğini ortaya koymuştu aslında. 

Cook, Jobs ile karşılaştırıldığında, beş alanda net farklılık göze çarpıyor. Bunlara tek tek bakacak olursak:

 

 

Apple ürünlerinin büyük bir bölümü Çin'de üretiliyor. Şirket, Çin'deki işçilerin kötü çalışma şartları nedeniyle çok kez eleştirildi. Bu eleştiriler, ABD'li şirketin imajı ile oldukça ters düştü. Steve Jobs, Apple CEO'su olduğu dönemlerde, kamuoyu ile paylaştığı herhangi bir Çin ziyareti gerçekleştirmedi. Hatta 2010 yılında üreticisi Foxconn'da gündeme gelen intiharlar bile, Jobs'un Çin'e gitmesine neden oluşturmadı. Fabrikaların kapılarını bağımsız bir Sivil Toplum Kuruluşu'na açan Tim Cook ise, bu sene mart ayında Çin'e giderek, batıda yaşanan gerilimin yumuşaması yönünde önemli bir adım attı. Cook sadece batının endişelerini gidermekte kalmadı; aynı zamanda Çinli müşterilerle de iletişim kurdu. Çin bugün Apple'ın bir numaralı pazarı olmaya hazırlanırken, aynı zamanda şiketin bir numaraları büyüme motoru. 

 

 

Şirketin temettü dağıtımı en son, Steve Jobs göreve geri gelmeden iki sene önce, 1995 yılında gerçekleşti. Şirket mart ayında  hissedarlarına 45 milyar dolar temettü dağıtacağını açıkladı. Bu miktar üç yıl içinde dağıtılacak ve hisse başına 2.65 dolar verilecek. Jobs'un temettü dağıtmama kararı, şirketin bir nevi "nekahat" döneminde olduğu 2000'li yıllar için anlaşılır bir karardı. Fakat şirketin hazinesinde 100 milyar dolar varken, bu karar sürdürülebilir olmaktan uzaklaştı. Tim Cook'un kararının ise oldukça sembolik olduğu ifade ediliyor. Fransız Le Figaro'ya göre, Cook'un temettü ödeme kararı ile Aplle, gençlik çağından, yetişkinlik sürecine geçti. 

 

 

Steve Jobs'un Apple'ında herşey büyük bir gizlilik içinde yapılır. Yeni ürün tanıtımları büyük bir gösteriye dönüşürdü. Yeni ürünlerin tanıtımı öncesinde, içerden hiçbir bilgi sızmaması için inanılmaz sıkı önlemler alınır; fakat yine de bazı sorunlar yaşanırdı. Cook döneminde ise işler biraz daha zorlaştı. Örneğin iPhone 5'in özellikleri, tanıtımından çok daha önce kamuoyunda duyuldu. Yeni mini iPad'in özellikleri de sır değil. Her ne kadar Apple'ın yeni CEO'su ürün gizliliği konusunda önlemlerin iki katına çıkarılmasını öngörse de, bu çok kolay görünmüyor. iPhone 5'in tanıtımından hemen iki hafta sonra, ürün yaklaşık 30 ülkede satışa sunuldu. Bu bir iPhone'un piyasa çıkmasında yaşanan en hızlı süreç. Bu süreç Tim Cook'un eseri; fakat gizliliğin korunması açısından oldukça büyük riskler içeriyor. Bunun nedeni ise üreticilerin hızlı pazara çıkma sürecine cevap verebilmek için büyük stok yapmak zorunda kalmaları. 

 

 

Uzmanların gündeme getirdikleri sorulardan birisi de şu: Tim Cook ile birlikte Apple ürünleri de sıkıcı mı olmaya başladı? ABD'li Wired dergisi, iPhone 5'i Toyota Prius ile karşılaştırıyor ve "Performansı yüksek, ama hayal kurmaya yol açmayan" bir ürün olarak değerlendiriyor. 

Forbes dergisi ise, "iPhone 5, Steve Jobs'suz bir Apple'ın, diğerlerinden farkı olmayan normal bir şirket olduğunu gösterdi" yorumuna yer veriyor. 

Öncelikle, Jobs sonrasında, Apple'ın yeni ürün tanıtımları tüm coşkusunu ve yoğunluğunu kaybetmiş durumda. Oysa Jobs, en küçük yeniliği bir devrim gibi yansıtmayı tercih ederdi. Aslında iPhone 5 dahil olmak üzere, bu sene tanıtılan ürünler, Steve Jobs tarafından tasarlanan ve hala onun izini taşıyan ürünler. Akıllı telefonlar, ilk modelden bu yana, küçük dokunuşlarla yenileniyorlar. Tim Cook şu an için Jobs'un oluşturduğu ekipleri aynı şekilde korumaya devam ediyor. Apple'ın hızlı büyüyüşünün desteklenmesi açısından yeni pazarlara ulaşım önem taşıyor. Örneğin daha küçük ve daha ucuz olan yeni iPad  bu konuda etkili olabilir. Steve Jobs, bu ürünü çok uzun bir süre boyunca tercih etmemişti.

 

5. Android: Miras kalan dava
 

Google'ın işletim sistemi Android'i ortadan kaldırmayı hedefleyen Steve Jobs, çok kez Android'e karşı bir "termonükleer savaş" gerçekleştireceğini gündeme getirmişti. Apple, ilk Android kullanıcısı olan Samsung karşısında zafer elde etti ve ilk maçı kazandı. Tim Cook ise bu konunun "can sıkıntısı" yarattığını ifade ederek, Steve Jobs kadar sert bir duruş sergilemiyor..
 

 

 

Fransız Le Figaro'da yer alan yorumlara göre, Apple, ürün ve mağazalarının tasarımında Hermes vya Louis Vuitton gibi lüks markalardan ilham alıyor. Bunun nedeni ile, internet çağında bile müşteri ile ilk kurulacak fiziksel iletişimin çok önem taşıması. Steve Jobs tarafından tasarlanan Apple Store da hiçbirşeyi rastlantıya bırakmayacak kadar düşünülmüş detaylar içeriyor. iPad ve iPhone paketleri, saat ve mücevher paketlerini andırıyor. 

Hatta iPhone ürünlerinin piyasaya çıkarılma süreçleri de belli bir mevsimsellik izlenerek gerçekleşiyor. Aynı yeni moda bir çanta satın almak gibi, yeni iPhone'lar son derece yakından takip ediliyor. Apple'ın hedefi de Hermes veya Louis Vuitton gibi pazarı kendi ürünleri ile doldurmak yerine; ürünlerini yüksek bir fiyattan satmak.

 

 

 

1. Mükemmeli ara: Steve Jobs detaylara önem verir. İlk Pad'in tanıtılacağı günün bir önceki gecesi, tüm ekip sabaha kadar çalışıp kulaklık jack'larini değiştirdi. Çünkü Jobs'a göre, "klik" sesi yetersizdi.

 

2

2. Uzmanları seç: Steve Jobs NeXT'in logo tasarımı için ünlü mimar I.M.Pei'yi işe aldı. Şirketin perakende zincirini kamuoyuna tanıtmadan önce ise, Gap'ten Mickey Drexler'i Apple'ın yönetim kuruluna transfer etti. 

 

3

3. Acımasız ol: Jobs, piyasaya sunduğu ürünler kadar, yokettiği ürünlerle de gurur duyuyor. Palm Pilot üzerinde çok fazla çalıştıktan sonra, cep telefonlarının cep bilgisayarlarının (PDA) yerini alacağına karar verip, bu ürünleri yok etti. Bu sayede, mühendislerine iPad'i geliştirecek zaman vermiş oldu. 

4. Odak gruplarından sakın: Jobs şöyle demişti: "İnsanlar, onlara göstermedikçe, ne istediklerini bilmezler." Dolayısıyla, her prototip ürünü eve götürüp, aylarca test etti.

5. Öğrenmekten asla vazgeçme: Apple'ın ilk broşürlerini tasarlarken, Sony borşürlerindeki font, kağıt kullanımı gibi unsurları dikkate aldı. İlk Mac'in koruma çantasını tasarlarken, Apple otoparkında dolaşıp, Alman ve İtalyan otomobillerin kasalarını inceledi.

6. Basitleştir: Jobs'un tasarım felsefesi basitleştirmeye odaklanıyor. iPod tasarımcılarından, ilk modellerdeki tüm düğmeleri kaldırmalarını istedi. Bunlara açma-kapama düğmeleri dahildi. Tasarımcılar ilk başlarda bundan şikayet etti, daha sonrasında ise ikonlaşan "yuvarlak lastiği" geliştirdiler. 

7. Sır sakla: Apple'da hiç kimse konuşmaz. Şirket sessiz hücrelere ayrılmıştır. Sadece bilinmesi gereken söylenir. Bu sır ortamı, Jobs'un yeni ürün lansmanına yönelik merak ve ilgiyi her zaman dorukta tutar.

8. Küçük takımlar kur: İlk Macintosh takımı 100 kişiden oluşuyordu. Ne daha az, ne daha çok. 101. kişi işe alınacak olsa, birinin yer açmak için gitmesi gerekirdi. Jobs, sadece 100 kişinin ismini hatırlayabileceğine inandı her zaman. 

9. Cezalandırmak yerine ödüllendir: Jobs korkutucu oldu her zaman; fakat karizması çalışanları için en önemli motivasyon kaynaklarından biri oldu. Onun yarattığı heyecanla, ilk Mac takımı üç sene boyunca haftada 90 saat çalıştı. 

10. Yaptığın her şey örnek oluştursun: Jobs'un gerçekleştirdiği herşey örnek niteliğindeydi: Yazılım, donanım, hatta Apple mağazaları bile. Mimarlar ve tasarımcılar örnek bir Apple mağazası oluşturmak için koca bir yıl harcamayı göze aldılar her zaman.