AB'den 'İsrail malı'na sınırlama

Münih Bundeswehr Üniversitesi'nden Prof. Stetter, "Yerleşkelerdeki ürünler AB-İsrail arasındaki ticarette yalnızca küçük bir parça. Kararın düşük bir ekonomik etkisi olacak ama çok kuvvetli bir siyasi sinyal olacak"dedi. 

Münih Bundeswehr Üniversitesi'nden Prof. Stephan Stetter, Avrupa Birliği'nin (AB) İsrail'in üretim yeri etiketi kullanması kararının ekonomik seviyesinden daha çok siyasi yansımaları olacağını belirterek, "Kararın ekonomik etkileri güçlü olmayacak. Yerleşkelerdeki ürünler AB-İsrail arasındaki ticarette yalnızca küçük bir parça. Bu durum, AB-İsrail arasındaki tüm ticaret göz önünde bulundurulduğunda ithalat ve ihracatı etkilemeyecek. Kararın düşük bir ekonomik etkisi olacak ama çok kuvvetli bir siyasi sinyal olacak" dedi. 

AB'nin, İsrail'in, işgal altında tuttuğu Batı Şeria'daki gayrimeşru yerleşim yerlerinde üretilen ürünlerde "İsrail malı" etiketi kullanılmasını engellemeye yönelik kararına ilişkin değerlendirmelerde bulunan Stetter, AB'nin İsrail'in üretim yeri etiketi kullanması kararının uzun süredir görüşüldüğünü ve bu kararın siyasi sonuçları olacağını söyledi. 

Stetter, bu kararın ekonomik düzeyden daha fazla siyasi yansımaları olacağına dikkati çekerek, "Kararın bazı ekonomik etkileri olacak ama bence İsrail'deki yerleşkelerde yaşayan üreticiler ürünlerini satmak için başka yolları bulacaklar" dedi. 

AB İsrail ticaret dengesi göz önünde bulundurulduğunda etiketleme kararının ekonomik etkilerinin zayıf olacağını ifade eden Stetter, "Kararın ekonomik etkileri güçlü olmayacak. Yerleşkelerdeki ürünler AB-İsrail arasındaki ticarette yalnızca küçük bir parça. Bu durum, AB İsrail arasındaki tüm ticaret göz önünde bulundurulduğunda ithalat ve ihracatı etkilemeyecek. Kararın düşük bir ekonomik etkisi olacak ama çok kuvvetli siyasi bir sinyal olacak" değerlendirmesinde bulundu. 

Stetter, alınan etiketleme kararının AB'nin siyasi olarak İsrail Filistin meselesine daha fazla dahil olmak istediğini gösterdiğini belirterek, "İsrail yerleşkeleri uluslararası hukuka göre yasadışı. AB Komisyonu'nun bu konudaki pozisyonu da bu şekilde. Bu tutumla AB, Yeşil Hattı (1967 öncesi sınırları) işaret etti" dedi. 

AB'nin aldığı kararla, İsrail'le güçlü ilişkilere sahip olmak istediği ancak İsrail'in yerleşkelerle uluslararası hukuka aykırı olarak Filistinlilerin haklarını ihlal ettiği duruma AB'nin karşı olduğu mesajının verildiğini anlatan Stetter, "Uluslararası hukuk ve siyasi olarak bu durum, İsrail-Filistin meselesinin uluslararası seviyede görünümünü ve önemini arttırıyor. Bence, AB bu kararla bir sonraki adımın ürünlerle olmayacağı, AB'nin bir gün Filistin devletini tanımak için beklediği mesajını veriyor" diye konuştu. 

  "Benzer uygulamalar, ideolojik davalarda kullanılarak AB'nin ticaretine zarar verebilir" 

  ABD'nin Northwestern Üniversitesi'nden Prof. Eugene Kontorovich ise kararın AB ekonomisi üzerinde beklenmeyen olumsuz etkileri olabileceğini  belirterek, "Benzer uygulamalar, başka ülkelere karşı ideolojik davalarda kullanılarak AB'nin ticaretine zarar verebilir" dedi. 

Kontorovich, kararın hemen ortaya koyacağı ekonomik etkilerin net olmadığına dikkati çekerek, "Kararla AB, İsrail'e karşı başka hiçbir yere uygulanmayan kurallar dayatmış  oluyor" diye konuştu. 

   "İsrail malı" 

AB'nin aldığı karara göre,  bundan sonra yerleşim birimleri, Golan Tepeleri veya Doğu Kudüs menşeli ürünlere "İsrail malı" etiketi vurulamayacak. Ayrıca, ürünlerde tek başına "İsrail'den", ''Golan Tepeleri'nden" veya "Batı Şeria'dan" etiketleri de kullanılamayacak. Bunun yerine "İsrail yerleşim birimleri" veya aynı anlama gelecek bir ifade üretim yerinin yanına eklenecek. Net bir ifade belirlemeyen AB, "Batı Şeria'dan-İsrail yerleşim birimi" veya "Golan Tepeleri'nden-İsrail yerleşim birimi" etiketlerinin kullanılabileceğini bildirdi. Filistin kaynaklı ürünlerde ise "Filistin'den" veya "Batı Şeria'dan-Filistin malı" etiketleri kullanılabilecek.  Yerleşim birimlerinde üretilen taze meyve ve sebze ile şarap, bal, zeytinyağı, yumurta, kümes hayvanları, organik ürünler ve kozmetik malzemelerinin menşe şahadetnamesi zorunlu olacak. Paketlenmiş gıda maddeleri ile sanayi ürünlerinde ise gönüllülük esas alınacak. Ancak her iki durumda ürünlerin menşe şahadetnamesinde yanlış veya yanıltıcı ifade kullanılamayacak.  

İsrail'in işgal altında tutuğu Batı Şeria'da inşa ettiği yerleşim birimlerinde 400 bin, Doğu Kudüs'te oluşturduğu yerleşimlerde 200 bin civarında Yahudi yaşıyor. Avrupa Birliği yetkilileri İsrail yerleşimlerinin uluslararası hukukta gayrimeşru olduğunu sık sık tekrarlıyor.  

Öte yandan, İsrail'in 2014 yılında en büyük ticaret ortağı toplam 31 milyar avroluk ticaret hacmi ile AB olmuştu. İsrail 2014 yılında AB'ye toplam 13,7 milyar avroluk ihracat gerçekleştirdi. 

İsrail Ekonomi Bakanlığı ise AB'nin uygulayacağı etiketleme sisteminin yıllık maliyetinin 50 milyon avrodan daha düşük olacağını bildirdi. 

İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin ise aldığı kararla 2 Aralık'ta Avrupa Parlamentosu'na yapmayı planladığı ziyareti iptal etti.