2015’te turizm ve eğlencenin ışığı yanacak!

EVRİM KÜÇÜK / DIŞ HABERLER

Ekonomik krizin izlerini hala taşıyan küresel ekonomiye duyulan güven 2014’te dünyanın dört bir yanından gelen yavaşlama sinyalleriyle sarsıldı. Ancak 2015’te ekonominin daha iyiye gitmesi umuluyor. Gelişmekte olan ülkeler kaybettikleri hızı yeniden yakalamaya çalışacak ve yüzde 5.3 büyüyecek. Zengin ülkeler de, ABD ekonomisindeki canlanmanın yardımıyla yüzde 2.5 büyüme kaydedecek. Ekonomik büyüme, 2014’te yavaşlayan küresel ticarete can getirecek. Economic Intelligence Unit’e (EIU) göre dünya ticaret hacmi 2015 yılında yüzde 5 artacak. 

The Economist Dergisi tarafından yayınlanan The World in 2015 (2015’te Dünya) ekonominin ivme kazanması beklenen yeni yılda ekonominin belkemiği olan sektörleri nasıl bir yıl beklediğine dair kapsamlı bir değerlendirme yaptı. Yeni yılda ABD’nin tahvil alım programını sonlandırması nedeniyle ucuz para döneminin geride kalacağına vurgu yapan dergi, iş dünyasının gözünün bundan sonra ABD’nin faiz artışında olduğunu belirtti. Dergiye göre yeni yılda güneş en çok eğlence, IT’nin yazılım ve hizmetler alanı ile turizm sektörlerinin üzerinde parlayacak. Televizyon aboneleri, sinema eğlence sektöründe gelirleri hızla yukarı taşımaya devam edecek. IT’de ise tablet, PC ile girdiği yarışta öne geçecek. Turizm ise geliri giderek artan Asyalıların daha fazla seyahat etmesiyle canlanacak. Peki havanın bulutlandığı sektörler hangileri? İki sektör öne çıkıyor; Birincisi, petrol fiyatlarının düşmesinin beklendiği enerji. İkincisi ise düzenlemelerin, yüksek borçların ve yavaş büyümenin etkisini hissedecek olan finansal hizmetler.

Otomotiv

Endonezya yüzde 12 ile büyüme lideri olacak 

•Tüketicinin benzin faturasını düşürme arzusu nedeniyle elektrikli otomobil çalışmalarına hız verilecek 2015’te 73 milyon yeni otomobil satılması bekleniyor. Dünya genelinde gerçekleşmesi beklenen yeni otomobil satışlarının yüzde 45’inin Asya’da yapılacağı tahmin ediliyor. Pazarın yüzde 12 büyümesi beklenen Endonezya, satışlarda lider olacak. Asya’nın ikinci büyük pazarı Japonya’da ise sadece yüzde 3 büyüme bekleniyor. Amerika’nın oto pazarı küresel pazardaki büyümeyle başa baş gidecek ve yüzde 5 genişleyecek. Bu da ABD ve komşusu Meksika’da şirketleri fabrika kurmaya cesaretlendirecek. Elektrikli otomobil satışlarının ise yüksek fiyatlar ve şarj istasyonlarının azlığı nedeniyle geride kalması bekleniyor. Çin’in bile 500 bin elektrikli otomobil hedefini tutturamayacağı belirtiliyor.

Perakende

Türkiye Meksika Endonezya radarda

•Küresel perakende satış grupları hem gelişen pazarlarda hem de Batı’da kendi pazarlarında bazı güçlüklerle karşılaşacak. Ancak Çin’deki satışlarını 2014 yılına oranla yüzde 15 artırmaları sayesinde perakendecilik gruplarının Asya ve Avustralya’daki satışları, Kuzey Amerika ve Batı Avrupa’nın toplamından fazla olacak. Diğer yandan Çin’de Wal Mart dahil yabancılar hakkında açılan soruşturmalar alarm zillerinin çalmasına yol açıyor. Özellikle lüks tüketim şirketleri Çin konusunda biraz daha temkinli olacak. Önemli perakende pazarlarından Brezilya’da satışlarda artış beklentisi ise yüzde 5.0 civarında. Perakendeciler gözünü MINT’e (Meksika, Endonezya, Nijerya, Türkiye) ve Sahra Altı Afrika’ya (Carrefour gelecek yıl Fildişi Sahillerinde faaliyete başlayacak) çevirecek. Ortadoğu’da mega alışveriş merkezleri popüleritesini koruyacak. 400 bin metrekare alana yayılan Mall of Qatar Eylül 2015’te tamamlanacak.

Medya

Online reklamlar arayı büyük hızla kapatıyor

•Televizyon, reklamcıların yine en iyi gelir kapısı olacak. PwC, 2015’te TV reklamlarının yüzde 5 artışla 182 milyar dolar getirmesini bekliyor. Internet reklamları da farkı büyük bin hızla kapatıyor; gelecek yıl online reklamların yüzde 12’lik artışla 149 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Reklamcılıkta yeni büyüme alanı ise gazetelerin kullandığı ‘yerel reklamcılık’ yani gazetenin kendi ekibi tarafından hazırlanan ve haber gibi gözüken reklamlar olacak. Çin ve Hindistan gibi pazarlardaki gazeteler, gelişmiş ülkelerdeki gazetelere nazaran daha hızlı bir şekilde gelirlerini artıracak. Toplamda ise gazetecilik ve dergicilik sektöre 2015’te yüzde 1.0 büyüme kaydedecek. Gelecek yıl sektörde gözler Bloomberg’in üzerinde olacak. Dijital alanda önemli yatırımlara imza atacak Bloomberg’in San Francisco’daki Ar&Ge merkezi tümüyle operasyonel olacak.

Eğlence

•Televizyon harcamaları 250 milyar doları devirecek

Eğlence sektörü verimli bir yıla girmeye hazırlanıyor. Televizyonun yaratıcılıkta altın çağı sürüyor ve televizyonlar para basmaya devam edecek. PwC, TV abonelikleri ve lisanlarından elde edilecek gelirin 250 milyar doları aşacağı tahmininde bulunuyor. Sinemalarda gişe hasılatının ise yüzde 4 artarak 40 milyar doların üzerine çıkması bekleniyor. Amerikan filmleri Çin'de varlığını artırmaya çalışacak. Ancak ülkede yabancı filmlere uygulanan sansür film yapımcılarını zorluyor. Üretim tarafında Hollywood ağırlığını koruyacak ancak diğer yerlerde de endüstrinin gelişimi sürecek. Nijerya’nın Nollywood filmleri 2015’ten itibaren Oscar için yarışacak. Dijital film dağıtımı yüzde 19 artacak ve pazarın beşte biri büyüklüğe ulaşacak. Müzik CD’leri, müzik videoları gibi ürünlerin satışlarında ise yüzde 9 azalma bekleniyor. Müzik sektörünün genelinde ise gelirin yüzde 18 yükseleceği tahmin ediliyor.

Enerji

ABD, yeni yılda LNG ihracatına başlayacak

•Küresel ekonomideki canlanmaya paralel enerji tüketimi yüzde 3 artacak ve petrol talebindeki yüzde 2’lik artışı geride bırakacak. ABD’nin kaya petrolü patlamasının yardımıyla küresel arzdaki rahatlık, jeopolitik sorunlar devam etmesine karşın, petrol fiyatlarının yıllık ortalama olarak bakıldığında düşmesine neden olacak. Kaya gazı üretimindeki artışla birlikte ABD LNG ihracatına başlayacak. Litvanya ve Polonya’daki ithalat terminalleri de devreye girecek. Asya’nın güçlü talebi gaz üreticilerine destek olacak. Çin’in 2015’te kendi gazını üretime hedefi 6.5 milyar metre küp. Enerji talebi artan Çin reaktör inşasını da hızlandıracak, ilk ‘üçüncü nesil’ AP 1000 nükleer santralinin 2015 sonunda güvenlik testlerini geçmesi bekleniyor. Japonya’nın reaktörlerinin de hayata geri dönebileceği belirtiliyor. Bu arada Chevron, en büyük rakibi Exxon Mobil’i geride bırakarak 40 milyar dolar yatırım harcaması yapacak. Kömürün cazibesi ise azalacak.

Finansal hizmetler

Dünya genelinde 65 trilyon dolarlık kredi

Düzenlemeler, borç ve zayıf büyüme finansçıların yeni yılda başını ağrıtacak. Bankaların, sigortacıların ve para yöneticilerinin varlıklarının büyük bölümü yavaş büyüyen zengin ülkelerde. Borç, özellikle Avrupa’da ciddi bir sorun. Düzenleyici kuruluşlar bankaları daha basit ve güvenli mevduat toplama ve kredi uygulamalarına yönelmeye zorlayacak. Tüm bunların bankaların ana faaliyet olan krediler üzerinde baskı oluşturacak. Krediler dünya genelinde 65 trilyon dolara ulaşacak ancak kredilerin varlıklara oranı yüzde 50 civarında kalacak. Basel III kuralları gereği bankalar, 1 Ocak’tan itibaren kamuyu kaldıraç oranları (krediler gibi varlıkların sermayeye oranı) hakkında bilgilendirecek. ABD Merkez Bankası’nın varlık alımlarını sonlandırması ve ekonomik durumun elvermesi nedeniyle faizlerin 2015 ortasından itibaren artması sermayenin, gelişen ülke borsalarından, tahvil piyasalarından ve para birimlerinden kaçmasına sebep olacak. Bu pazarlardaki geleneksel kredi faaliyetleri bankacılar için önemli fırsatlar sunmaya devam edecek. Asya’da artan gelir yeni tasarruf ürünleri talebi yaratacak. Yerel bankalara yönelim Batılı finans kuruluşlarını biraz zorlayacak.

Metal ve madencilik

Alüminyum ve nikel fiyatlarında güçlü artış

•Çin, ekonomisindeki yavaşlamaya karşın hala emtia piyasaların itici gücü. Ülke 2015’te bakır ve alüminyumda yeni talep oluşumunun en büyük kaynağı olacak. Çin’in enerji ağındaki büyüme bakır talebini artıracak. Çin’in bakır üretiminin yüzde 9, tüketiminin ise yüzde 7 artış göstereceği tahmin ediliyor. Küresel bakır fiyatları istikrarlı seyredecek. Erişimin azaldığı alüminyum fiyatlarının ise Londra Metal Borsası’nda (LME) yüzde 16.5 artacağı tahmin ediliyor. Nikel cevheri stoku 2015’te azalacak, metal cevherlerine getirdiği ihracat yasağını gevşetmesi için Endonezya hükümeti üzerindeki baskı artacak. Otomotiv sektörü ve paslanmaz çelik üreticilerinden gelen talep artışının etkisiyle LME’de nikel fiyatlarının da gelecek yıl prim yapması bekleniyor.

Sağlık

Hindistan sektörün yıldız ülkelerinden olacak

•Daha iyi tedavilerin geliştirilmesi, gelişen ülkelerde hizmetlerin iyileştirilmesi ve dünya nüfusunun hem artıyor hem de yaşlanıyor olması sağlık harcamalarının artmasına neden olacak. Dünya genelinde sağlık harcamalarının yüzde 5 artması öngörülüyor. Bölgeler arasında ise büyük farklılıklar göze çarpıyor. Ortadoğu ve Afrika’da kamu ve özel hastane harcamaları artacak. Yeni hükümetin sağlık sigortası taahhüdünde bulunduğu Hindistan’da sağlık harcamalarında yüzde 18 artış bekleniyor. Kuzey Amerika’da ise harcamaların yüzde 5.0 dolayında artacağı tahmin edilirken, Batı Avrupa’da bu oran sadece binde 9 olacak. Portekiz, İspanya, Yunanistan gibi ekonomisi kırılgan ülkelerde harcamalar 2008 seviyesinin altında kalıyor.

Turizm

Gelirdeki patlamanın kalbinde Çin yer alıyor 

•Turizm gelirlerindeki artışta Ortadoğu ve Afrika’daki jeopolitik risklerin azalmasının payı var. Ancak sektöre destek veren en önemli değişimlerden biri Asyalıların daha fazla seyahat etmesi. Kuzey-Doğu Asya’da turistik gezilerden elde edilen gelirin gelecek yıl yüzde 10 artarak 900 milyar dolara çıkacağı hesaplanıyor. Bu trendin kalbinde Çin var; 2015’e kadarki 5 yıllık kalkınma planı kapsamında 50’den fazla yeni havaalanı inşa edecek, 100 fazla Çinli küresel seyahatlerinde yaklaşık 200 milyar dolar harcayacak. Bu rakam Amerikalılar ile Almanların harcamalarından fazla . Bunun avantajını ise gelişmiş ülkeler görecek. Londra’daki otelleri iyi bir yıl bekliyor. ABD’de ise yüzde 65 ile son 20 yılın en iyi doluluk oranının yakalanacağı öngörülüyor. Turistik seyahatlerde yüzde 4.6, iş amaçlı seyahatlerde ise yüzde 4.3 artış bekleniyor. Turizmdeki artışa bağlı olarak havayolu şirketleri arasında rekabetin kızışacağı belirtiliyor.

Gıda ve tarım

Tahıl stoku artacak tarımsal emtia ucuzlayacak

•Ilıman bir hava ve hasadın arttığı bir yıl kapıda. Tahıl piyasalarında bu yıla benzer bir hikaye yaşanacak; yüksek stoklar ve düşen fiyatlar. AB’de artan üretimle birlikte buğday üretimi 709 milyon tonla rekor seviyeye çıkacak. AB, en büyük buğday ihracatçısı olarak ABD’yi geride bırakacak. 1990’larda yüzde 28 olan ihracatta ABD’nin payı yüzde 18’in altına inecek. Küresel stokun büyüklüğü 100 günlük tüketimi aşacak. Buğday fazlasının yüzde 30’unun Çin depolarında tutuluyor olması bekleniyor. Mısır piyasasında, Çin’in GDO’lu ürün yasağın konusunda kararı izlenecek ve büyük olasılıkla yasak kalkmayacak. Ülkenin yüzde 40 daha az mısır alımı yapması bekleniyor. Arzın talebi aşması nedeniyle fiyatların gerileyeceği tahmin ediliyor. EIU tarımsal emtia endeksinin 2015’te yüzde 6 düşmesi bekleniyor. Bu arada Asya’nın artan talebi kakao fiyatlarını yükseltecek. Bunun da üretimin yüzde 40’ını yapan Fil Dişi Sahillerine doping etkisi yapması bekleniyor.

Savunma ve havacılık

Çin’in savunma harcamaları 160 milyar dolara ulaşacak

•Rusya ve Çin dışındaki ülkelerde savunma harcamaları yatay kalacak. Çin’in 2015 yılında savunma harcamalarının 160 milyar doları bulması bekleniyor. Bu meblağ, sektörün önemli danışmanlık şirketlerinden IHS Jane’e göre İngiltere, Fransa ve Almanya’nın toplam harcamalarının üzerinde. Diğer Asya ülkeleri de Batılı savurma şirketlerinin iyi müşterileri arasında yer alacak. Yeni ittifaklar ve eski husumetler deniz altı ve benzeri ekipmanlara yapılan harcamaları artıracak. Çin’in denizlerdeki varlığındaki artışa yanıt olarak Japonya ve Avustralya askeri teknoloji paylaşacak. Hindistan da 2014- 15 mali yılında askeri bütçesini yüzde 12 artırarak 38 milyar dolara çıkardı. 2015’te yalnızca yüzde 4 ile 1.2 milyar dolar artacak havacılık ve savunma gelirinin üçte biri sivil havacılık kaynaklı olacak. Boeing, gelecek yıl gerçekleştirilecek tüm geniş gövdeli uçak teslimatlarının üçte ikisini yapacak.

IT

Tablet satışları ilk kez PC satışlarını geçecek 

•Forrester Research’ün tahminlerine göre küresel IT harcamaları gelecek yıl 2.3 trilyon dolara ulaşacak. Bunun beşte ikisinden azı donanım harcamalarına gidecek. Bilgiyi ‘cloud’da toplama trendinin güçlenmesiyle sunucu ve depolama sistemlerine yapılan harcama azalacak. Yazılım tarafında ise işler daha iyi. Internet penatrasyonu 100 kişide 50 kullanıcı seviyesine erişecek. Yeni mobil internet kullanıcılarının yarısı Çin ve Hindistan’dan gelecek. Amerika en büyük teknoloji pazarı olmaya devam edecek. Enformasyon güvenliği için yapılan harcamalar yüzde 8 artarak 77 milyar dolara çıkacak. Bu arada tablet satışlarının yüzde 15 artması bekleniyor. 2015’te ilk kez olarak tablet satışlarının kişisel bilgisayar (PC) satışlarının üzerine çıkacağı tahmin ediliyor.