'Tarihi keşif' İsrail'in hayallarini bitirebilir

Enerji uzmanları ve akademisyenler, İtalyan Eni şirketinin Mısır açıklarındaki Zohr bölgesinde keşfettiği doğalgazın, Doğu Akdeniz'de daha önce gaz bulan İsrail'i gölgede bırakacağı görüşünde birleşiyor.

Atlantik Konseyi Global Enerji Merkezi Kıdemli Uzmanı ve ABD'nin eski Bakü Büyükelçisi Matthew Bryza, yaptığı açıklamada, İtalyan enerji şirketi Eni'nin pazar günü Mısır açıklarında keşfettiğini açıkladığı 850 milyar metreküplük doğalgaz sahasının Mısır'ın sadece iç ihtiyacını karşılamakla kalmayacağını, ülkenin  LNG tesisleri vasıtasıyla ihtiyaç fazlası gazı sıvılaştırarak diğer pazarlara da iletebileceğini belirtti.

Bryza, son keşfin İsrail'in Leviathan sahasından çıkacak gazı sıvılaştırmak için, Mısır'daki LNG tesislerinden birini işleten İspanyol Fenosa ile yaptığı mutabakat anlaşmasını zora düşüreceğini ve dolayısıyla İsrail'in elindeki gazı satmak için yeni yollar aramak zorunda kalacağını dile getirdi. 

Bryza, Mısır'ın gaz ihraç etmeye başlaması durumunda en avantajlı yolun, gazın bir boru hattıyla Kıbrıs ve İsrail'e iletilmesi ardından da Türkiye'ye ulaştırılması olduğunu ifade ederek, "İsrailli ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi yetkilileri, kendi aralarındaki bölgeden ihraç edilecek doğalgazın önce Türkiye'ye oradan da Avrupa'ya, müşterek olarak geliştirilecek bir boru hattı ile iletmenin, stratejik ve ticari açıdan daha karlı olduğunun farkında" diye konuştu.

Bryza, Mısır'ın  boru hatları yerine LNG tesislerini aktif hale getirerek gaz ihraç etme alternatifini de ekonomik açıdan değerlendirebileceğini dile getirdi.

Uluslararası LNG pazarının önümüzdeki 5 yılda, Avusturalya ve ABD gibi yeni oyuncuların sunacağı doğalgaz arzı ile dramatik bir değişim geçireceğini hatırlatan Bryza, İsrail örneğinde de görüldüğü gibi büyük ölçekli doğalgaz keşiflerinin ekonomik ve stratejik artılar sunmakla beraber siyasi çekişmeler de doğurabileceğini anımsattı.

"Zohr keşfi İsrail'in Mısır'a gaz satışı hayallerini bitirebilir"

Brookings Enstitüsü Enerji Güvenliği İnsiyatifi Direktörü Dr. Tim Boersma ise Zohr sahasındaki rezervlerin kanıtlanmasının ve işletime alınmasının ardından, Mısır'ın yakın gelecekte büyük miktarlarda doğalgaz üretmeye tekrar başlayabileceğini ifade etti.

Mısır'ın doğalgaz talebi ve tüketiminin hala yüksek miktarda olduğunu, üretilecek gazın büyük bir bölümünün de yine iç pazarda tüketileceğini söyleyen Boersma, "sahanın işletilmesinde başarılı olunur ise İsrail ve Güney Kıbrıs'ın Mısır'ın iç pazarına gaz satma hayalleri bitebilir" dedi.

Boersma da Mısır'ın ihtiyacından fazlasını satmak için mevcut LNG terminallerini tercih edebileceği değerlendirmesinde bulundu.

Mısır ve İsrail süreç içinde Türkiye ile iş birliğine gidecektir

Yakın Doğu Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ata Atun, Zohr bölgesinde bulunan gazın İsrail, Mısır ve Kıbrıs Rum yönetimi ortaklığının önemini azaltacağını kaydederek, "Türkiye’nin önemli bir alıcı oluşu, Orta Asya gazı ile Rus gazının Türkiye üzerinden geçerek Avrupa’ya gidecek olması gibi nedenler, Mısır ve İsrail’i süreç içinde Türkiye ile işbirliğine zorlayacaktır" dedi.

Mısır gazı için en uygun taşıma biçiminin ise Türkiye'ye yapılacak boru hatları olduğunu ifade eden Atun, İran’ın nükleer çalışmalarını uluslararası denetime açmasından sonra piyasaya İran doğalgazının da giriş yapacağını hatırlatarak, bölgedeki üç dişli rakibin fiyatları ile baş edebildiği sürece Mısır gazına öncelikle Ürdün, Türkiye ve Avrupa Birliği'nin alıcı olacağını vurguladı.

Atun, İsrail'in ise kendi Münhasır Ekonomik Bölgesi içinde bulduğu doğalgazı, Azerbaycan ve Rusya gazı ile rekabet edebilmek için Türkiye üzerinden gönderme olasılığından başka bir seçeneğe sahip olmadığını belirterek "Mısırın da, kendi doğalgaz sahasına yaklaşmış ve ucu AB’ye kadar uzanan bir boru hattının kendisine sağlayacağı finansal kazançları, kendi politik kazanç ve siyasi çekişmelerine değişmek istemesi en doğru hareket olacaktır" diye konuştu.

İtalyan enerji şirketi Eni pazar günü Mısır açıklarında 850 milyar metreküp büyüklüğünde, değeri 1 trilyon liraya yaklaşan bir doğalgaz keşfi yaptığını açıklamıştı. Bölgede daha önce de İsrail açıklarında Amerikan Noble enerji tarafından 500 milyar metreküplük Leviathan sahası keşfedilmiş, bu gazın uluslararası pazarlara iletilmesi için Mısır'ın atıl durumdaki sıvılaştırma tesislerinin kullanılabileceği belirtilmişti.