Yurtdışında imzalanan sözleşmelerde damga vergisi var mıdır?

Globalleşen dünyada gerek ülkemiz yatırımcılarının yurtdışındaki işlemleri gerekse yabancı yatırımcıların ülkemizdeki faaliyetleri nedeniyle, Türkiye’de veya yurt dışında sözleşmeler düzenlenebilmektedir. Söz konusu sözleşmelerin kapsamları, hangi ülkede hüküm ifade ettikleri ve hangi ülke hukukuna göre düzenlendikleri de farklılıklar arz etmektedir. Öyle ki, bu sözleşmelerin kapsamında belirtilen iş ve işlemler vergiden muaf işlemler dahi olabilmektedir. Sözleşmenin kapsamı ve hangi ülke hukukuna göre düzenlendiği, sözleşmenin damga vergisine tabi olup olmadığı konusunda belirleyici olmaktadır. 

488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1. Maddesi’nde, bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu belirtilmiştir. Kanundaki kâğıtlar terimi, “Yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri” ifade etmektedir. Anılan madde hükmünde ayrıca yabancı memleketlerle Türkiye deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kâğıtların Türkiye’de resmi dairelere ibraz edildiği, üzerinde devir veya ciro işlemleri yürütüldüğü veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalanıldığı takdirde vergiye tabi tutulacağı hükmü yer almaktadır. 

Diğer bir anlatımla, Kanun hükmü gereği yurt dışında imzalanan sözleşmeler damga vergisine tabi değildir. Ancak söz konusu sözleşmelerin, 

• Türkiye’de herhangi bir resmi daireye ibraz edilmesi, 

• Devir veya ciro edilmesi veya 

• Hükümlerinden faydalanılması halinde, damga vergisi doğmaktadır. 

Bu açıklamalar ışığında sözleşme Türkiye’de resmi bir makama ibraz edilmese, devir ve ciro hükümlerine tabi tutulmasa bile, sözleşmenin hükümlerinden faydalanılması halinde damga vergisi doğmaktadır. Bu da, Türkiye’de sözleşme ile ilgili hiçbir işlemin yapılmaması gerekliliği anlamına gelmektedir. Çünkü sözleşme hükümlerinden faydalanılması geniş bir kavram olup sözleşmeye ilişkin her tür işlem bu kavramın içine dahil edilebilmektedir. 

Konunun böyle düzenlenmiş olması, yurt içinde ve yurt dışında imzalan her sözleşmenin damga vergisine tabi olması anlamına gelmektedir. 

Bu noktada dikkat edilmesi gereken diğer bir konu ise, Damga Vergisi Kanunu’nun ek 2. Maddesi’nde, döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin sözleşmelerde damga vergisinin istisna olduğunun düzenlenmesidir. Döviz kazandırıcı işlemlerde istisnadan yararlanmak için, faaliyete uygun olarak “Dahilde İşleme İzin Belgesi” veya ““Vergi Resim ve Harç İstisna Belgesi” alınmalıdır. Söz konusu belgelerin ibrazı üzerine ilgili kuruluşlarca başkaca hiçbir işleme gerek kalmaksızın damga vergisi istisnası uygulanmaktadır. 

Burada istisna uygulaması söz konusu belgeye istinaden yapıldığı için belgenin alınmasından önce veya geçerlilik süresinin dolmasından sonra istisna uygulanması mümkün değildir. Yani söz konusu istisna süresi belgenin geçerlilik süresi ile sınırlıdır.