Devir alınan şirketlerdeki geçmiş yıl zararının indirilmesi

Bilindiği üzere ticari hayatın gereklerine uygun olarak ve mali mevzuat çerçevesinde şirketlere ilişkin devir, birleşme ve bölünme işlemleri yapılmaktadır. Söz konusu işlemler mali mevzuata getirilen teşviklerde de kolay ve vergisiz olarak gerçekleştirebilmektedir. Özellikle sürekli vergi ödeyen şirketler vergi planlamalarını yaparken bu tür teşvik ya da destek unsurlarını da göz ardı etmemektedirler. Söz konusu işlemler belli bir prosedüre tabi olup kolay ve vergisiz olarak gerçekleştirilmelerinden dolayı girişimciler tarafından tercih edilmektedir. Şöyle ki; sürekli vergi ödeyen firmalar vergi planlaması yapmak ve bunun sonucunda da daha az vergi ödemek amacıyla geçmiş yıl zararı olan şirketler arayıp bulmakta ve bunları kendi bünyesine katarak vergi ödemeyi ötelemektedir. Kanun koyucu söz konusu işlemler de muvazaaya engel olmak amacıyla devir alınan Şirketlerde ki geçmiş yıl zararlarının indirilebilmesine belli sınırlar getirmiştir. 

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda geçmiş yıl zararlarının her yıla ilişkin tutarların ayrı ayrı Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nde gösterilmesi şartına bağlı olarak geçmişe yönelik 5 yıllık zararların indirilmesine izin vermiştir. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda devir alınan şirkete ilişkin zararların indirilmesi konusunda ise 20.madde hükmü ile düzenlenme yapılmıştır. Söz konusu madde hükmün de öz sermayesinin devir alınan tutarı geçmeyen ve devir alınan kıymetle orantılı zararın indirilmesinin aşağıda ki şartlar dahilinde mümkün olacağı belirtilmiştir. 

1- Son beş yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamelerinin kanuni süre içerisinde verilmiş olması, 
2- Devir alınan şirketin faaliyetine devirin yapıldığı hesap döneminden itibaren en az beş yıl süre ile devam edilmesi, Bu şartların ihlali halinde zarar mahsupları nedeni ile zamanında tahakkuk ettirilemeyen vergiler için vergi ziya doğmuş sayılır. 
Burada kanun koyucu devir alınan şirketlerin geçmiş yıl zararlarının sınırsız indirilmesine engel olmak ve belli şartlara bağlamak adına kurallar koymuştur. Bu kurallardan öncelikli ve esas olan devir alınan şirketin devir tarihi itibari ile öz sermaye tutarını geçmeyen zararların indirim konusu yapılabilmesidir. Yani geçmiş yıl zararları en çok öz sermeye tutarına ulaşıncaya kadar indirim yapılabilmekte arta kalan tutar hiçbir şekilde indirime tabi tutulmamaktadır. Son beş yıla ilişkin Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nin kanuni süresinde verilmiş olması usul yönünden benimsenmiş olup sadece Kurumlar Vergisi Beyannamesini kapsamakta, KDV ve muhtasar beyannamelerinin süresinde verilip verilmemesi bu maddenin uygulanması açısından önemsenmemektedir. 

Devir alınan şirketin devir tarihinden sonra asgari beş yıl faaliyetine devam etmesi şartı ise devir ve/veya zararın mahsubu aşamasında öngörülemeyen izafi bir uygulamadır. Çünkü şirket iyi niyetli olarak yola çıkıp yasal tüm gereklilikleri yerine getirmiş olsa da faaliyetine devam etmeyebilir. Burada faaliyetin hangi amaç ve gerekçe ile sona erdirildiğinin hiç bir anlam ve önemi bulunmamaktadır. 

Devir alınan şirketin faaliyetinin zarar mahsubu yapıldıktan sonra beş yıllık süre içerisinde arızi hale getirilerek kısmen durdurulması ve /veya sona erdirilmesi halinde zarar mahsubu uygulanmasından yararlanılması mümkün değildir. 

Yukarı da sayılan şartların herhangi birinin ihlali halinde ise zarar mahsup olanağı ortadan kalkacağından yapılan zarar mahsubu nedeni ile zamanında tahakkuk ettirilemeyen vergiler için vergi ziya doğacaktır. 

Yukarı da yapılan açılamalar çerçevesinde görüleceği üzere devir alınan şirkete ilişkin geçmiş yıl zararları belli şartlar dahilinde indirilebilmekte olup girişimci veya yatırımcıların vergi planlaması açısından vergiden kaçınma yollarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır.