Yeni teşvik sistemi - KDV ve gümrük vergisi teşvikleri
Yeni yatırım teşvik ve destekleriyle ilgili seri makalelere devam ediyoruz. Bugün yatırım teşviklerinden katma değer vergisi istisnası, KDV iadesi ve gümrük vergisi muafiyeti özetlenecektir.
1. KDV istisnası
a) Yasal düzenleme
Yeni yatırım teşviklerinin düzenlendiği 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu kararının 10'uncu maddesinde Katma Değer Vergisi Kanunu çerçevesinde yatırımcıların, katma değer vergisi istisnası teşvikinden yararlandırılabileceği hükme bağlanmıştır.
Bakanlar Kurulu kararında atıf yapılan düzenleme, Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 13/d maddesinde yer alan düzenlemedir. Bu maddeyle, yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere, belge kapsamındaki makine ve teçhizat teslimleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir.
b) İstisna koşulları
Bir sabit kıymetin istisnadan yararlanılarak satın alınabilmesi için;
- Teşvik belgesi kapsamında olması,
- Makine ve teçhizat niteliğinde olması,
- Mal ve hizmet üretiminde kullanılması,
gerekmektedir.
c) Makine ve Teçhizat Tanımı
Katma değer vergisi istisnası uygulamasında esas alınan makine ve teçhizatın tanımı 69 seri no.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği'nde, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği'nde yapılan tanımdan hareketle ayrıntılı olarak yapılmıştır.
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği'nde makine ve cihazlar, üretimde kullanılan her türlü makine ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu amaçla kullanılan taşıma gereçleri şeklinde tanımlanmıştır. Buna göre makine ve teçhizat amortismana tabi iktisadi kıymet niteliği taşıyan, mal ve hizmet üretiminde kullanılan sabit kıymetlerdir.
Sarf malzemeleri ve yedek parçalar ile hizmet üretiminde doğrudan ve zorunlu olarak kullanılanlar dışındaki masa, sandalye, koltuk, dolap, mefruşat gibi demirbaşlar makine ve teçhizat kapsamına girmediğinden istisnadan yararlanılamamaktadır.
Taşıt araçları makine ve teçhizat kapsamına girmemektedir. Hava, deniz ve demiryolu taşıma araçları da makine ve teçhizat kapsamında değildir.
İstisna, "tam istisna" niteliğindedir. İstisna kapsamına giren makine ve teçhizatı teslim edenler, bu malların iktisabı dolayısıyla yüklendikleri katma değer vergilerini genel kurallar çerçevesinde indirim konusu yaparlar, indirimin mümkün olmaması halinde ise nakden veya mahsuben iade olarak talep edebilirler.
Katma değer vergisi istisnası, asgari yatırım tutarının üzerindeki tüm yatırımlar için uygulanabilecek genel bir teşvik unsurudur.
Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 13'üncü maddesinde yer alan ve halen uygulanan katma değer vergisi istisnası uygulamasının aynen devam edeceği söylenebilir.
2. KDV iadesi
a) Yasal düzenleme
Katma Değer Vergisi Kanunu'na 31.05.2012 tarih ve 6322 sayılı Kanun'la eklenen geçici 30'uncu maddeyle, 2023 yılı sonuna kadar uygulanmak üzere, yatırım teşvik belgeleri kapsamında asgari 500 milyon lira tutarında sabit yatırım öngörülen stratejik yatırımlara ilişkin inşaat işleri nedeniyle yüklenilen ve yılsonuna kadar indirilemeyen verginin iadesi öngörülmüştür.
Bu çerçevede, Maliye Bakanlığı'nca yapılacak düzenlemeler çerçevesinde, sabit yatırım tutarı 500 milyon liranın üzerindeki stratejik yatırımlar kapsamında yapılacak bina-inşaat harcamaları KDV iadesinden yararlandırılabilecektir.
Uygulamanın netleşmesi için Maliye Bakanlığı düzenlemelerinin beklenmesi gerekmektedir.
b) Kapsam
Yukarıda da belirtildiği üzere iade;
- Teşvik belgeli
- Asgari 500 milyon lira tutarında sabit yatırım öngörülen
stratejik yatırımlar için, 2023 yılı sonuna kadar uygulanacaktır.
c) Stratejik yatırım tanımı
Stratejik yatırım kavramı kararnamede tanımlanmamıştır. Hangi yatırımların stratejik yatırım olduğuna, belirlenen kriterler çerçevesinde yeni oluşturulacak Stratejik Yatırımları Değerlendirme Komisyonu karar verecektir.
Kararnameye göre, aşağıda yer alan kriterlerin tamamını birlikte sağlayan, ithalat bağımlılığı yüksek ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar stratejik yatırım olarak değerlendirilecektir:
- Asgari sabit yatırım tutarının 50 milyon Türk Lirası'nın üzerinde olması.
- Yatırım konusu ürünle ilgili yurtiçi toplam üretim kapasitesinin ithalattan az olması.
- Yatırımla sağlanacak katma değerin asgari yüzde kırk olması.
- Yatırım konusu ürünle ilgili olarak son bir yıl içerisinde gerçekleşen toplam ithalat tutarının 50 milyon ABD Doları'nın üzerinde olması.
Stratejik yatırımlara ilişkin katma değer hesabı ve değerlendirme esasları, tebliğin 10 no.lu ekinde yer almaktadır.
3. Gümrük vergisi muafiyeti
Kararnamenin 9'uncu maddesinde gümrük vergisi muafiyeti düzenlenmiştir. Bu destek de katma değer vergisi istisnasında olduğu gibi, teşvik edilmeyecek yatırım konuları ile aranan koşulları sağlayamayan yatırım konuları hariç olmak üzere, asgari yatırım tutarının üzerindeki tüm teşvik belgeli yatırımlar için uygulanabilecek bir teşvik unsurudur.
Düzenlemeyle, teşvik belgesi kapsamında yurt dışından temin edilen yatırım malı makine ve teçhizat ithali gümrük vergisinden muaftır.
Katma değer vergisi istisnasında olduğu gibi gümrük vergisi muafiyeti de genel esasları itibariyle devam etmekte olup, özü itibariyle bir değişiklik beklenmemektedir.
Ancak kararnamede daha önce uygulaması olmayan yeni bir ayrıcalık getirilmiştir. Yapılan düzenlemeye göre; otomobil üretimine yönelik olarak asgari yüzbin adet/yıl kapasiteli yeni bir yatırım yapılması veya mevcut tesislerin kurulu kapasitelerinin en az yüzbin adet/yıl artırılması halinde, yatırım süresi içerisinde olmak kaydıyla, gümrük vergisine tabi olmaksızın yatırımcılara A, B ve C segmentlerinden otomobil ithaline izin verilebilecektir.