Vergide güncel sorunlar (3)

Değerli DÜNYA okurları,17 ve 22 Ağustos'ta yayımlanan yazılarımızda (www.vergiportali.com'dan erişebilirsiniz) şu sıralar vergi idaresi ile karşılaştığımız sorunları paylaşmaya başlamış,ilk on sorunla ilgili kısa açıklamalar yapmış, (gelen yorum ve paylaşımlarla giderek uzayan) listenin geri kalanlarının sadece baslıklarını zikretmiştim. Şimdi kaldığımız yerden devam edelim.

Değerli DÜNYA okurları son yıllarda mükellefin hukukunu korumaya dönük, ardı ardına önemli ve yerinde düzenlemeler yapıldı. Bunları görmemek, takdir etmemek mümkün değil.

Halen uygulamada bazen sorunlar yaşıyoruz. Bunu da doğal karşılıyoruz. Yaşadığımız sorunları kişiselleştirmeden genelleştirme, vergi idaresinin değerli yöneticilerinin bilgisine sunarak, yapacakları düzenlemelerde dikkate alabilecekleri notlar oluşturma gayretindeyiz.

Aslında yazdıklarımızın tamamını da bu niyet ve duygularla kaleme alıyor olduğumuzu da tüm samimiyetimle paylaşmak isterim. Gerek idari görevlerde bulunan, gerekse denetim görevlerini sürdürmekte olan arkadaşlarımızın gayretlerini görmememiz, takdir etmememiz mümkün değil.

11. Okuma komisyonlarında dinlenme talebinde bulunma imkanı

Değerli DÜNYA okurları, bildiğiniz üzere vergi denetimi yeniden yapılandırıldı.

Okuma komisyonlarına ilişkin yeni düzenlemeler yapıldı ve mükelleflere okuma komisyonlarında iddialarını dillendirebilmeleri hakkı ve imkanı verildi.

Mükelleflere tavsiyem vergi incelemelerinin sonunda düzenlenen tutanakta okuma komisyonunda dinlenme talebinde bulunduklarını da ifade etmeleridir. Böylelikle inceleme elemanı ile farklı düşündükleri konulara dönük olarak argümanları ve varsa ellerindeki delil ve belgeleri bir kez de bu komisyonda dile getirebilmeleri imkanını bulacaklardır.

Bu noktada okuma komisyonlarına da büyük bir sorumluluk düşmektedir. Kanun koyucu yaptığı değişikliklerle okuma komisyonlarını, bir ön eleme-irdeleme-kalite kontrol-mükellefin kendini ifade edebileceği ilave bir aşama(önceden de bu komisyonlar vardı, simdi bence pozisyonları ve komisyondan beklenti daha güçlendirildi)olarak yeniden dizayn etmiştir.

Son yıllarda çok sayıda incelemede mali idarenin uygulama ve yorumlarının belirgin olduğu birçok konuda tarhiyatlarla-eleştirilerle karşı karşıya kalındı. Komisyonların bu tür yaklaşımları dengeleme, mükellefleri hukuki zemini zayıf tarhiyatlarla karşı karşıya bırakmama, gereksiz ihtilafları önleme, inceleme kurumunun kurumsal yapısını koruma konusunda önemli
bir işlevi olduğuna inanıyoruz.

12. Olmayan faize gerçek KDV

Değerli DÜNYA okurları, hepimizin bildiği gibi Türkiye'de yatırımların önündeki en büyük sorun kaynak-sermaye yetersizliği sorunudur. Bu nedenle de Kanun Koyucu çeşitli araçlarla yatırım maliyetini azaltmaya gayret etmekte, yatırımları çeşitli araçlarla teşvik etmeye çabalamaktadır.
Bu süreçte yapılmaya çalışılan spekülatif, kısa süreli yabancı kaynaklar yerine doğrudan yatırımları Türkiye'ye çekmektir.

Doğrudan yabancı yatırımlarda, sermaye dışında, kurulan şirketin sermaye ihtiyacını karşılamaya dönük olarak kullanılan araçlardan biri de şirkete faizsiz, hatta kur farksız olarak sunulan -sermaye benzeri kaynaklardır.

Uzun yıllar bu tür uygulamalarla ilgili hiç bir işlem yapılmazken, verilen bir müktezada (bu müktezayı sizinle daha önce de bu sütunlarda paylaşmıştım),faiz alınmasa da emsal bedel üzerinden KDV hesaplama gerektiği görüşü ortaya kondu. Ortada bir borç verme niyeti veya borç seklinde nitelenemeyecek bir durumun varlığı aşikarken bu tür zorlama yorumlarda bulunmak yatırımcıları ürkütmektedir.

Türkiye'deki işletme için hiç bir yük yaratmayan kaynak bu yolla maliyetli hale getirilmektedir. Gerçi, sorumlu sıfatıyla uygulanan bu KDV'nin gerçek bir yük olmadığı ileri sürülebilecekse de, döneminden sonra böyle bir eleştiri yapıldığında yansıtılmayacak mali yük haline gelmekte, adeta Türkiye'ye yapılan yatırım, maliyetsiz kaynak sağlama işlemi cezalandırılmaktadır.
Verilen aslında geçici sermaye tahsisi diye nitelenebilecek "sui generis"(kendine özgü)uygulamalardır.

13. Kara liste uygulaması başka bir adla devam ediyor

Değerli DÜNYA okurları KDV iadesi almakta olan şirketler halen daha önce ödedikleri KDV'yi tekrar ödemek, ya da iade alabilecekleri tutarlardan çıkartmak-vazgeçmek zorunda kalıyorlar. İade süreçleri tıkanmasın, gereksiz ihtilaf olmasın diye, mükellefler bu tür uygulamaları sessizce kabullenmek zorunda kalıyorlar.

14. Vergi Denetim Kurulu bu sene mükellefleri "Merak"la inceledi

Değerli DÜNYA okurları, bu sene yapılan vergi incelemelerinde, incelemeye seçilecek mükelleflerin belirlenmesinde Gelir İdaresi'nin geliştirdiği bir bilgisayar programı kullanıldı. Bu programa kısaca MERAK adi veriliyor.

Mükelleflerin sisteme yüklü bilgileri karsılaştırmalı olarak değerlendiriliyor ve bir risk analiz raporu oluşuyor. Belirli bir risk göstergesini aşan şirketler vergi incelemesine sevk ediliyor.
Bu sene yapılacak incelemelerden alınacak sonuçlara göre program gözden geçirilerek daha da geliştirilecektir.

Ancak görebildiğimiz kadarıyla, "MERAK" la başlayan incelemelerde, "MERAK" in risk olarak işaret ettiği konular yerine, o konulardan bir sonuç çıkmayınca, çoğu zaman bu yazı dizisinde bahsettiğimiz türden zorlama konularda eleştiriler yapılıyor.

15. Royalty ödemeleri reddedilebiliyor

Değerli DÜNYA okurları, bildiğiniz üzere sanayi işletmeleri, başkalarının oluşturdukları bir takım hak ve bilgileri yaptıkları gayrimaddi hak (royalty-lisans)sözleşmeleri ile kullanır, karşılığında hak sahiplerine bedel öderler.

Son zamanlarda yapılan incelemelerde, bu tür ödemelerin, geçerli bir gerekçe gösterilmeksizin, ilişkili şirketlere yapılması durumunda reddedildiğini, örtülü kazanç olduğunun iddia edildiğini müşahade ediyoruz.

Yıllardır, yüzlerce inceleme sırasında sorun teşkil etmeyen ödemeler birden sorun haline geldi.
Değerli DÜNYA okurları sorunları yazmaya aşağıdaki başlıklar itibariyle gelecek yazımda devam edeceğim.

16. Yurt dışına yapılan hizmet bedeli ödemeleri reddedilebiliyor
17. Hizmet bedelleri know-how bedelidir iddiasında bulunulmaya devam ediliyor?
18.İlişkili şirketlerden alınan mallarla ilgili transfer fiyatlaması iddiaları
19. KKDF sorunu devam ediyor
20. İki ateş arasında kalmak: Gümrük - Gelir İdaresi
21. Demoklesin Kılıcı: İhtiyati haciz tehdidi
22. Takdire sevk zamanaşımını bir sene daha uzatma müessesi haline geldi
- Takdir komisyonları vergi inceleme elemanlarının siparişine göre iş gören kurumlar mıdır?
- Takdir komisyonlarındaki oda görevlileri görevlerinin ne derece bilincinde?
- Takdire sevk edip zamanaşımını durdur, sonra incelemeye devam edip komisyona gönder, onlar da aynını takdir edip göndersinler komisyonu
23. TTK hükümleri çerçevesinde tamamlanan sermayenin gelir sayılıp kurumlar vergisi ve KDV'ye tabi tutulması
24. Yatırım indirimi stopajı vergilemesinin kar payı vergilemesi olmadığı iddiası
25. %O.5 götürü gider vergilemesinde onlarca yargı kararının görmezden gelinmesi
26. Borçla kar dağıtılamaz mı?
27. Borçla vergi ödenemez mi?
28. Örtülü kazanç dağıtımı sayılan tutarlarla ilgili gümrükte ödenen KDV'ler indirilemeyecek mi?
29. Derneklerin gelirlerini ticari kazanç olarak niteleyip kurumlar vergisine ve KDV'ye tabi olduğunun ileri sürülmesi
30. Tahsilat zamanaşımı yok mu?
31. Vergi incelemesinde zamanaşımı yok mu?

Sizlerin de paylaşmak istediği hususlar olursa, paylaşırsanız memnuniyetle yer veririm.