Torba Yasa'da 'Anonim' alarm!

CANAN SAKARYA
HÜSEYİN GÖKÇE

ANKARA - Çok sayıda kanunda değişiklik öngören düzenlemelerin tek bir yasa başlığı altında toplanmasıyla hazırlanan yasalara bir yenisi daha ekleniyor. Alt komisyon dahil çalışmaları yaklaşık 1 aydır devam eden yeni torba yasaya ilişkin Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeler uzadıkça, yasanın madde sayısı da artıyor. 

Hükümetten ilk sevk edildiğinde 67 madde olan tasarı, yeniden yapılandırma düzenlemesiyle 106 maddeye çıkarken, sonradan verilen önerge ile 140’ın üzerinde maddeye ulaştı. 

Yasaya son eklenen düzenlemelerden en dikkat çekici olanlarından birisi ise Türk Ticaret Kanunu’nun 484’üncü maddesinde değişiklik yapılarak halka açık olmayan anonim şirketlerin pay senetlerinin nama yazılı olması şartı getiren 2 madde oldu. Buna göre halka açık olmayan anonim şirketlerin payları 1 yıl içinde nama yazılı olacak şekilde değiştirilecek. Bu konuda yapılacak esas sözleşme değişikliği ülke genelinde yayın yapan bir gazetede en az iki defa yayınlanacak. Bu ilanda, hamiline yazılı payların kendi adlarına kaydedilmesi için ortaklara 90 günlük başvuru hakkı tanındığı, bu hakkın kullanılmaması halinde ortaklık haklarının donacağı uyarısı yer alacak. Bu ilan bütün pay senetleri dönüştürülene kadar internet sitesinde yayınlanacak. 

Şirketlerin, maddede öngörülen yükümlülüklerini yerine getirene kadar ticaret sicil işlemleri yapılmayacak. Aynı pay sahipleri de kendi üzerlerine düşen yükümlülükleri yerine getirene kadar paylarına bağlı oy ve kar payı alma hakları dondurulacak. 

“Ortakların takibi kolaylaşacak” 
Düzenlemeyi DÜNYA’ya değerlendiren Güncel Laviale Denetim Yönetim Kurulu Başkanı Yılmaz Sezer, pay senetlerinin nama yazılı olma zorunluluğunu getirilmesinin pratikte vergileme ve şirket ortaklarının takibi konusunda iki sonuç çıkaracağını söyledi. Düzenleme ile şirketlerin ortaklık yapıları daha net takip edilip izlenebilecek, hisse senetlerindeki halef ve selefl er ve el değiştirme tarihleri net olarak görülebilecek. Sezer, “Böyle bir işlemle de hisse senetlerinin el değiştirmeleri nedeniyle ortaya çıkan değer artış kazançlarının daha sıkı takip edilmesi ve vergilendirilmesi söz konusu olacak” dedi. 

Ayrıca şirketlerin hisselerini takip ederek yasal sorumlularını da net olarak belirlemek ve cezaya muhatap olanları belirlemenin de mümkün olacağını dile getiren Sezer, “Hamiline yazılı hisse senetleri olmadığı için şirketlerin ortaklık yapısı net olarak ortaya çıkacaktır” ifadelerini kullandı. 

Kamulaştırmaya davada sınırlama 
2492 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun ‘satın alma yöntemiyle kamulaştırma’ başlıklı 8’inci maddesinin 7’nci fıkrası değiştiriliyor. Madde uyarınca satın alınan taşınmazla ilgili kamulaştırma ve bedel artırımı davaları açılamayacağına ilişkin hükümlere ekleme yapıldı. Eklenen hükümlere göre, sözkonusu kamulaştırmayla ilgili herhangi bir hak veya tazminat talebinde bulunulamayacak ve bu amaçla dava da açılamayacak. Ayrıca kanunun taşınmazın sahibine geri satılabileceğine ilişkin 22 ve 23’üncü maddelerde yer alan hükümler de bu yöntemle yapılan satışlar için uygulanamayacak. 

Kanunun 5 yıl içinde taşınmazın sahibine geri satılabilme şartlarını düzenleyen 23’üncü maddesine yapılan bir ekleme ile 5 yıl geçtikten sonra mal üzerinde eski sahipleri veya mirasçıları tarafından idareden herhangi bir sebeple hak, bedel veya tazminat talebinde bulunulamayacağı ve dava açılamayacağı hükmü getirildi. 

Su yapılarına zarar verene ceza
DSİ Kanunu’na, torba tasarıyla eklenecek önergeye göre, su yapılarına zarar vermek, dere yataklarında DSİ’den izinsiz kesit daraltıcı her türlü yapıyı yapmak, mevsimlik akışlı olsa dahi dere yataklarının üzerine yapı yapmak veya dere yataklarını izinsiz kapatmak, dere yataklarını tarla haline getirmek, yeraltı sularına izinsiz besleme yapmak yasaklanıyor. Diğer kanunlara göre daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, su yapılarına zarar verenler, dere yataklarına DSİ’den izinsiz kesit daraltıcı yapı yapanlar, mevsimlik akışı olsa dahi dere yataklarını tarla haline dönüştürenlere 3 bin TL, tüzel kişilere 10 bin TL, mevsimlik akışı olsa dahi dere yataklarının üzerine yapı yapan ve izinsiz kapatanlar ile yeraltı sularına izinsiz besleme yapanlara 15 bin TL, tüzel kişilere 50 bin TL idari para cezası verilecek. Tekrarı halinde ceza beş kat artırılacak. Ayrıca verilen zarar tazmin edilerek, izinsiz yapılar yıkılacak. Yıktırma masrafı da karşı taraftan alınacak. 

İzinsiz su kullanımına men cezası 
Su tahsis belgesi olmadığı halde veya tahsis edilen suyu tahsis amacı dışında kullanan veya satan gerçek kişilere 2 bin TL, tüzel kişilere 10 bin TL idari para cezası verilecek. Bu kişiler su kullanımından men edilecek. Tekrar edilmesi durumunda ceza 5 katı olarak uygulanacak. Önergeyle, tahsis belgesi olduğu halde tahsis belgesinde belirtilen miktarlardan daha fazla su kullananlara metreküp başına 5 TL idari para cezası öngörülüyor. Su ölçüm cihazını bozanlar ise 5 bin TL para cezası ile cezalandırılacaklar. Ölçüm cihazının bozulduğu tarihten önce kullanılan su miktarı da tahsil edilecek.

HES’ler özel sektöre denetletilecek
• HES’ler, isale hatları, baraj, gölet ve regülatör gibi su yapılarının inşasının denetlenmesi DSİ tarafından hizmet alımı yoluyla özel sektöre yaptırılabilecek. Denetim yaptırmayan şirketlere 5 bin lira idari para cezası verilecek. 
• Araç muayenesini süresinde yaptırmamış olanlara ek süre hakkı tanınıyor. 
• Maden Kanunu’na eklenen yeni bir maddeyle linyit ve taş kömürünün çıkarıldığı madenlerde yer altında çalışan işçilere ödenecek ücret asgari ücretin iki katından az olamayacak. 
• Başbakanlıkça veya Bakanlar Kurulunca başlatılan yardım kampanyalarına teşvik edilmesi amacıyla vergi indirimi yapılacak. 
• Soma’da hayatını kaybeden madencilerin ailelerine konut verilmesi de torba kanun kapsamına alınıyor. 
• Şirketlerinin muhasebesi ile ilgili olan defterlerde olduğu gibi, şirketin ortaklık yapısını belirleyen pay defterliğinin de elektronik ortamda tutulması için Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na yetki veriliyor. Bakanlık isterse şirketlerin pay defterlerinin elektronik ortamda tutulmasını zorunlu kılabilecek. 
• İhtar gönderilmesine rağmen tasfiyesi yapılamayan 104 bin 908 şirket ve kooperatifin tasfiye süresi 6 ay, yani 2014 sonuna kadar uzatılıyor.