Diaspor kristali gerçek değerine ulaşacak

Ahmet USMAN

İZMİR-Mirasa A.Ş., dünyada sadece Muğla’nın Milas ilçesinde çıkan diaspor kristalini gerçek değerine ulaştırmak için çalışmalarını hızlandırdı.  

Elmastan daha nadir bulunan diaspor kristalinin varlığı uzun yıllar bilinmiyordu. Kristal kaçak ve yasadışı yollarla elde edilip çok düşük fiyatlarla yurtdışına gönderiliyordu. Milas’taki ocağın ruhsatını alan firma, Zultan-i markasıyla işlediği bu taşı, uluslararası fuarlar aracılığıyla dünyaya tanıtmaya başladı. Bir yandan da taş kesim ustaları yetiştirmek için Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi ile ortak çalışma başlatan firma, iki yıl içinde 100 bin karatlık taş işleyecek kapasiteye ulaşmayı hedefliyor. Bunun parasal değeri 60 milyon dolar civarında.

Uzun yıllardır metalik ve endüstriyel madenler konusunda çalıştıklarını, Gana ve Fildişi Sahili’nde elmas ve altın madenleri işlettiklerini dile getiren Mirasa Kıymetli Taşlar A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Kamanlı, “İşimiz gereği sık sık uluslararası fuarlara katılıyoruz. Diasporu bunlardan birinde gördük ve Türkiye’den çıktığını öğrenince şaşırdık. Araştırdığımızda bu taşın dünyada sadece Milas’ta Sodra dağında çıkmasına rağmen Türkiye’de bilinmediğini öğrendik. Öyle ki yıllarca Etibank burayı boksit madeni olarak çalıştırmış, ABD’li firmalar bunu boksit diye yurtdışına çıkarmış, ocakta çalışanlar kaçak olarak toplayıp satmışlar, Rusya yine başka madenmişçesine çok ciddi miktarlarda ithalat yapmış. Bir dönem bu kristaller çöp olarak atılmış” diye konuştu.

Dünyanın en nadir bulunan taşlarından diasporu gerçek değerine kavuşturmak için uzun bir mücadele verdiklerini anlatan Kamanlı, “Araştırma, mahkeme, ruhsatlandırma süreci derken 5 yıllık ciddi bir mücadelenin ardından, 4 yıl önce Mirasa’yı kurduk. O günden bu yana ar-ge, tasarım, maden sahasının altyapısı, tanıtım gibi çalışmalar yapıyoruz. Geçen yıl sonundan itibaren de kendimizi artık pazara çıkmaya hazır hissettik ve uluslar arası fuarlara katılmaya başladık. Tucson, Hong Kong, İstanbul, Freiburg, Dubai, Las Vegas Tokyo, Singapur, Pekin, Şanghay ve Münih’te fuarlara katıldık. Buralardan ödüller ve çok iyi geri dönüşler aldık” dedi.

"Taş kesim ustaları yetiştiriyoruz"

Dünya diaspor pazarında şu an ABD’nin egemen olduğuna dikkat çeken Kamanlı, “Kıymetli taşların işlemesi ve ticareti konusunda geçmişleri çok eski. Onların hakimiyetini kırmak için her alanda ciddi çalışmalar yapmanız lazım. Biz, işe üretimle başladık. Piyasada bu taşı kesecek yetişmiş eleman sayısı çok azdı. Bu yüzden Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Milas Meslek Yüksekokulu ile bir protokol imzaladık. Üniversite bünyesindeki atölyeyi geçen ay açtık. Bu bizim için hem sosyal sorumluluk, hem de uzun soluklu bir yatırım anlamını taşıyor. Burada 2 yıl içinde 20 taş kesim ustası yetiştireceğiz. Burada aynı zamanda yılda 100 bin karatlık taş işlenecek. Bunun parasal değeri de 60 milyon dolara denk geliyor. 2018-2019 sezonunda bu rakama ulaşmış olacağız” diye konuştu.

Pazarda yasadışı yollarla elde edilmiş diasporların hiçbir engel olmadan dolaştığından yakınan Kamanlı, “Özellikle Afrika ülkelerindeki çatışma bölgesi elmaslarının ülke pazarlarına girmesini engellemek, yasal elmas endüstrisini korumak için dünyada yürütülen bir Kimberley Süreci var. Biz diasporda temiz ticaretten yanayız. Yasal, temiz, kaynağı belli, vergilendirilmiş, üretiminde çocuk işçilerin çalıştırılmadığı, kaçak yollarla elde edilmemiş, menşei belli ürünler pazarda yer bulmalı. Pazarda dolaşan taşlar için bunu söyleyemeyiz” dedi.

Kıymetli taş olarak tanınırsa BIST’te işlem görebilir 

Şu an diasporun yarı kıymetli taş statüsünde değerlendirildiğini ifade eden Kamanlı, “Kıymetli taş statüsüne girmesi diasporun katma değerini inanılmaz ölçüde artıracaktır. Bunun için de önce ülke envanterine girmesi lazım. Borsaİstanbul bünyesinde Elmas ve Kıymetli Taşlar Piyasası bulunuyor. Eğer diaspor kıymetli taş stütüsünde ülke envanterinde yer alırsa bu borsada işlem görmeye başlar. Nereden çıktığı, kim tarafından, nasıl kesildiği kayıt altına girer ve değeri artar. Ruslar’ın diaspora benzeyen Aleksandrit isimli bir taşı var. Özellikleri itibariyle bizim taşımızın çok gerisinde. Fakat uluslararası piyasada Aleksandrit’in 15-20 karatı 1.5-2 milyon dolara alıcı bulurken, bizim taşımız 20 bin dolar bile etmiyor. Fakat, bu taşın hakettiği değeri alması için sıkı şekilde çalışıyoruz. 5-6 yıl içinde kıymetli taş statüsü alacağını düşünüyoruz. Bununla ilgili Enerji Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü ile temaslarımız sürüyor” diye konuştu.