İnsani yardımların 130 katı savaşa gidiyor

CENEVRE -  Gelişmiş ülkeler,  silahlar ve ordular için insani yardımlara verdikleri desteğin yaklaşık 130 katı para harcıyor. 

Merkezi İsveç'te bulunan Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI) ve Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, geçen yıl dünya genelinde askeri harcamalar 1.75 trilyon dolara yaklaşırken BM, 13 milyar dolar ile şimdiye kadarki en yüksek insani yardım talebinde bulundu.

İnsani yardım için toplanan parayı geçen yıl 24 ülkede kullanan BM, bu yıl da çatışmalar nedeniyle 17 ülkede 52 milyon insana yardım için yaklaşık 13 milyar dolara ihtiyaç duyulduğunu açıkladı.

BM'nin son iki yıl için talep ettiği insani yardım tutarları, sadece 2013 yılındaki askeri harcamaların 130'da birini oluşturuyor.

ABD'nin geçen yıl Orta Doğu ve Afganistan'daki askeri harcamalarını azaltması sonucu yüzde 2 düşüş gösteren küresel askeri harcamalarının, Rusya ve Çin öncülüğündeki silahlanma yarışının hızlanmasıyla önümüzdeki yıl tekrar yükselmeye başlaması bekleniyor.

Diğer taraftan 2011 yılında 19.4 milyar doları bulan uluslararası insani yardımlar, 2012'de yüzde 8 düşüşle 17.9 milyar dolar oldu.

Çin ve Rusya'nın yardım bütçesi çok daha düşük

2013 yılında toplam askeri harcamaların yüzde 37'sini gerçekleştiren ABD'den sonra yüzde 11 ile ikinci sırada yer alan Çin, insani yardım yapan ülkeler sıralamasında ise alt sıralarda yer aldı.

2012 yılında 166 milyar dolar ve 2013 yılında da 188 milyar dolar askeri harcama yapan Çin'i, 2013 yılında askeri harcamaları yüzde 4.8 artışla 88 milyar dolar olan Rusya izledi. Diğer taraftan Rusya, 2012 yılında yaptığı 50 milyon dolarlık insani yardımla 23. sırada, Çin ise 27 milyon dolar ile 28. sırada yer aldı.

Çin, savunma bütçesini 2014'te yüzde 12.2 artırarak 132 milyar dolara çıkardı.

Türkiye, insani yardımda öncü ülke 

Türkiye ise insani yardım sıralamasında yükselmeye devam ediyor. Türkiye, 2012'de askeri harcamalar listesinde 15'inci sırada yer alırken insani yardım faaliyetlerine en çok destek veren üçüncü ülke oldu.

Yanı başında yaşanan Suriye krizinin de etkisiyle Türkiye, 2012'de  insani yardım harcamalarını bir önceki yıla oranla 775 milyon arttırarak 1 milyar dolara çıkardı.

Türkiye, 2012'de 18,2 milyar dolar askeri yardım ile 15. sırada yer alırken 2013'te 19 milyar dolar ile 14. sıraya yükseldi.

ABD için 160'ta biri

Ordu ve silahlar için 2012'de 682 milyar dolar, 2013'te de 640 milyar dolar harcayarak ilk sırada yer alan ABD, insani yardım faaliyetlerinde yıllık sadece 4 milyar dolar ayırıyor.

2011 nükleer programı için 61 milyar dolar harcayan ABD, sahip olduğu 7 bin 352 nükleer başlıkla 2 milyar insani öldürebilecek gücü elinde bulunduruyor.

Orta Doğu'daki istikrarsızlığın devam etmesi ve bölge ülkelerinde yaşanan iç savaşlar, Suudi Arabistan'ı da silahlanmaya itti. Ülkenin askeri harcamaları, 2013'te yüzde 14 artış ile 67 milyar dolara ulaştı. Suudi Arabistan, böylece dünyada en fazla askeri harcama yapan ülkeler sıralamasında da 7. sıradan 4. sıraya yükseldi.

Afrika da silahlanmayı seçti

Açlık, kuraklık, yoksulluk ve çatışmalarla boğuşan ve insani yardımlardan yüksek bir pay alan Afrika kıtası genelinde de askeri harcamalar, 2013 yılında yüzde 8 artarak 44.9 milyar dolara ulaştı.

Afrika ülkelerinin, kıtada açlıkla mücadele eden insanların acil ihtiyaçlarını tedarik etmek yerine askeri harcamalara yönelmesi, yaşanan kutuplaşmayı ortaya koyuyor ve güvenlik için duyulan endişeyi artırıyor.

BM savaşları önlemede başarısız

1945 yılında kurulan ve öncelikli hedefi dünya barışını ve güvenliğini sağlamak olan Birleşmiş Milletler ise uluslararası hukuku ve insan haklarını ihlal ederek savaş suçu işleyen ülkeleri kınamakta bile mutabakat sağlayamıyor.

BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ile Almanya, BM'nin kuruluş amacıyla tezat oluşturacak şekilde 2013'te de en fazla silah ihraç eden ülkeler sıralamasında ilk altıda yer aldı.

BM Güvenlik Konseyi daimi üyelerinden ABD, 90 ülkeye, Rusya 52 ülkeye, Çin ise 35 ülkeye silah ihraç ediyor.

Dünyada istikrarsızlıkların ve savaşların artması yüzünden 2014 yılında askeri harcamaların, 2 trilyon dolara yükselmesi öngörülüyor.