Pamuk ipliği ihracata gidince kıymete bindi

Yıldız TAŞDELEN ERLİ

İSTANBUL - Yurtdışından getirilen pamuk ipliğine ek vergi uygulamasından sonra iplik fabrikaları, iç piyasada rakipsiz kalırken, ihracatın kârlılığını görerek dış piyasalara yönelmeye başladı. Fabrikaların fiyat artışı nedeniyle örme ve dokuma kumaş imalatçıları iplik bulmakta ve rekabet etmekte zorlanır hale geldi.

Noel'e hazırlanan Avrupa ülkelerine konfeksiyon ve pamuk ipliği ihracatı artarken, ihracattaki patlama nedeniyle iç piyasada pamuk ipliğine ulaşmanın süresi de uzadı. Bazı üreticiler, siparişlerdeki süre uzatımının yurtdışındaki modacıların son yıllarda talebi artan polyester yerine pamuklu ürün tercih etmesinden, bazıları da Noel'den kaynaklı, "dönemsel" olarak nitelendirilen bu durumun pamuk ipliği üreticileri ve mağazaların stoksuz çalışma isteğinden kaynaklandığını ifade ediyor. Sanayiciler, dünyada ve Türkiye'de pamuk fiyatlarının değişmemesine karşın iplik fabrikalarının ağırlıklı olarak ihracata yönelik çalışmalar yaptığını, hazır giyimciler ve örmecilerin ise bu durum nedeniyle hammadde bulmakta büyük sıkıntı yaşadığını belirtiyor.

İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı İsmail Gülle, pamuk ipliğinde ihracattan kaynaklı talep artışı olduğunu belirterek, talebin daha çok Noel'e hazırlık yapan Avrupa ülkelerinden geldiğini, dönemsel olan bu hareketlenmenin bu yıl Noel alışveriş beklentilerine paralel daha fazla olduğunu söyledi. Gülle, önceki yıllarda viskon ve polyesterin ön plana çıkarken bu yıl pamuklu ürünlere büyük talep olduğunu dile getirdi.

Fırsattan istifade ediyorlar

Türkiye Örme Sanayicileri Derneği (ÖRSAD) Başkanı Fikri Kurt da, Türkiye'deki anti-damping uygulamaları nedeniyle sanayiciler ve iplik fabrikalarının bu durumu fırsat bilip fiyat artışına gittiğini belirterek, hazır giyimciler ve örmecilerin ise bu durum nedeniyle büyük sıkıntı yaşadığını dile getirdi.

3.2'ye alıyor, 8 TL'ye satıyor

1 kilogram penye ipliğinin 7 TL olması gerekirken 7.8-8 TL istendiğini savunan Kurt, "Sıkıntı birkaç aydır devam ediyor. 2.9-3.2 TL arasında pamuk ipliği alınıyor, işleniyor, 7.5-8 TL'ye 1 kilo penye ipliği satıyorlar. Yani yüzde 100 kazanıyorlar. Tekstil sektöründeki en yüksek kârı iplik fabrikaları elde ediyor" şeklinde konuştu.

Pamuk ipliği yok satıyor

Özka Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Mutlu Öz ise, ihracatta polyester talebinin azaldığını, firmaların daha çok pamuk istediğini ifade ederek, "Şu an yazlık sezon hazırlıkları başladı. Avrupa'dan pamuklu ürün siparişleri çok yoğun, o yüzden pamuk ipliği çalışanlar yok satıyor. İç piyasada çıkan mal terminli satılıyor. Şu anda 35-40 gün termin verenler var. Bugün sipariş veriyorsunuz, '30-40 gün sonra verebilirim' diyor" dedi. Öz, melanj karışımı pamuk-polyester üretimi yapan bazı firmaların pamuk ipliği üretimine döndüğünü, yurtdışında modacıların pamuk ağırlıklı ürünler talep ettiğini söyledi. Pamuk ipliğindeki talep artışının ihracattan kaynaklandığını, iplik tüketiminin yüzde 70'inin ihracata gittiğini bildiren Öz, "Normalde pamuk fiyatı gerilediğinde, ipliğin de düşmesi lazım, ancak talepten dolayı düşmüyor. Talebin sürmesi halinde fiyatı daha da artar" dedi.

45-50 kuruşluk kâr 1.5-2 TL'ye çıktı

Türkiye'deyaklaşık 1 milyon 400 bin ton pamuk ipliği tüketimi gerçekleştiriliyor. Pamuk hammaddesinde dünya borsalarındaki ortalama fiyat 2011'de 3.1 dolar iken, rakam bu yıl 1.8 dolara geriledi. Pamuk fiyatlarında yüzde 42'lik düşüş olmasına karşın Türkiye'de, miktar bazında ihracatı 11 ayda yüzde 23 artış gösteren pamuk ipliğinin fiyatı son 1 yılda yüzde 18.2 yükseldi. Geçmişte kiloda 40-50 kuruş karlarla çalışan iplik fabrikaları bugün kiloda 1,5-2 TL kazançlar elde ediyor. Teşvikli bölgelerde üretimi olan fabrikaların karları ise 2 TL'yi aşıyor. Söz konusu rakamlar nedeniyle "iplik fabrikalarının tarihinin en kârlı dönemlerini yaşadığı" ifade ediliyor.