MİLGEM arapsaçı

Mehmet KAYA / ANKARA 

Türkiye’nin en önemli savunma sanayii projelerinden, milli tasarımlı korvet üretiminin (MİLGEM) seri üretim sürecinde (MİLGEM-S) sorun çıktı. DÜNYA’ya bilgi veren kaynaklar, prototiplerin üretilmesi ve isimlendirilmesiyle ‘ADA sınıfı’ olarak adlandırılmaya başlanan korvetlerin seri üretim ihalesinin iptal edilmesinin, Savunma Sanayii İcra Kurulu’nun kararını tartışmalı hale getirdiğini, çözüm için 4 paketlik yeni seri üretim ihalesinde gemilerin ‘farklılaştırılmaya çalışıldığını’ açıkladı. Diğer yandan, MİLGEM-S Projesi’nde Deniz Kuvvetleri’nin Tuzla Tesisleri’nde (prototip korvetlerin üretildiği tersane) 2 adet daha ADA sınıfı korvet üretiminde de sorun olduğu, motor üreticisi Alman MTU'nun fiyat yükseltmeye çalıştığı öğrenildi. 

İptal edilen ihale yeni sorunlar doğurdu

MİLGEM olarak adlandırılan 2 adet prototip korvet savaş gemisinin, Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM) koordinatörlüğünde, Savunma Teknolojileri Mühendislik (STM) proje yürütücülüğünde geliştirilmesi ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın Tuzla Tersanesinde inşa edilmesi projesinin tamamlanmasının ardından bir türlü seri üretime geçilemedi. Seri üretim projesinde 6 adet geminin inşa edilmesi için Koç Grubu’na verilen ihale, Ağustos 2013’te başbakanlığın inceleme başlatmasının ardından fiilen durdu ve 26 Eylül'de iptal edildi. Bu karara göre, 6 gemilik MİLGEM-S projesi ikiye bölündü ve 2 geminin daha Tuzla Tersanesi’nde yapılması, 4 gemi için de ayrı ihale açılması kararlaştırıldı. Buna karşılık, SSM’nin elinde inşa edilmeye hazır bir tasarım olduğu halde hem 4 gemiyi inşa edecek ihale tamamlanamadı, hem de 2 geminin inşasına başlanamadı. Edinilen bilgilere göre, öncelikle prototiplere de ürünlerini veren motor ve güç aktarım organları üreticilerinin fiyat yükseltmek istemesi Tuzla Tersanesi’nde imalata başlanmasını engelledi. Daha yüksek bedel isteyen Alman MTU ile hem SSM, hem de STM görüşmeleri halen yürütüyor. 

MİLGEM-S’te 4 gemilik ihalenin sonuçlanmama nedeninin ise ‘bürokratik incelik’ olduğu kaydedildi. Savunma sanayii ihalelerinde, yasal olarak ihale çeşitleri ve ihalelerin verilme şartları konusunda SSM ve karar organı Savunma Sanayii İcra Kurulu bir kısıtlamaya tabi değil. Buna karşılık, MİLGEM-S’te ‘rekabet koşulları oluşmadığı’ yönünde Başbakanlık Teftiş Kurulu’nun raporu bulunuyor ve buna dayalı olarak kendi aldığı kararı iptal eden bir Savunma Sanayii İcra Kurulu bulunuyor. Yeni ihalede ortaya çıkacak fiyatın daha önceki birim bedelden fazla olması durumunda kararların tamamı tartışmalı hale gelecek. Fiyat düşük olursa da ortada idari soruşturmayı mümkün kılacak bir sonuç olacak. 

Formül, farklılaşmış  yeni ADA sınıfı gemi 

Denizcilik kaynakları, çözümün inşa edilecek 4 geminin farklılaştırılması olarak bulunduğunu dile getirdi. MİLGEM’de birinci gemi Heybeliada ile ikincisi Büyükada arasında da konfigürasyon farklılıkları bulunuyor. MİLGEM-S’teki 4 gemilik üretim paketinde yer alacak gemilerde de bazı farklılaştırmaların yapılmaya çalışıldığı, bunun için çalşma yürütüldüğü kaydedildi. Bu kapsamda yürümekte olan TF-100 (ADA sınıfı korvet tasarımı üzerine geliştirilmiş savunma ağırlıklı hızlı firkateyn) projesine de temel olacak şekilde 15 metre uzatılmış bir korvet düşünüldüğü belirtildi. Diğer alternatifin ise ADA sınıfı korvet üzerindeki konfigürasyonun değiştirilmesi olarak ortaya çıktığı vurgulandı. Savunma çevrelerinde konuşulan bu sorunlara bağlı olarak “ADA sınıfı 4 gemi ile bitecek” yargısının yanlış olduğu, MİLGEM-S ile 2’si Deniz Kuvvetleri tarafından 4’ü de yapılacak ihale ile ürettirilecek gemilerle birlikte MİLGEM projesinde 8 adetlik ADA sınıfı gemi yapılacağı vurgulandı. 

MİLGEM'in görünür şirketi STM oldu

Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı’nın iştirakleri arasında bulunan Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret Şirketi (STM), ADA sınıfı korvetlerin ‘görünür şirketi’ oldu. MİLGEM projesinin geliştirilmesi ve inşasında alışılageldik ana yüklenici olmadığı için yüksek talep görmesi beklenen bu sınıf gemilerin ihracı için şirket muhatabı sağlanması gerektiği, STM’nin de bu gemilerin ihracından sorumlu kılındığı açıklandı.