Kurumlar vergisi beyanname düzenleme notları (5)

Son iki haftada bu sütunlarda okuduğunuz dört makalede, kurumlar vergisi beyannamesinin hazırlanmasında dikkat edilecek konular olabildiğince özetlenmiştir.

Elbette kurumlar vergisi beyannamesinin doldurulmasında özelliği olan konuların çoğuna değinme olanağı yoktur. Beyan döneminin bir haftasını da geride bıraktığımızı dikkate alarak, üç konudaki özet bilgiyi içeren bu makaleyle seri sonlandırılmaktadır.

Bağış ve yardımlar

Kurumlar Vergisi Kanunu'nda sponsorluk harcamaları ile diğer bazı bağış ve yardımların, belli sınırlamalar ve şartlar çerçevesinde kurum kazancından indirilmesi öngörülmüştür.

Bunun yanında diğer başka kanunlarda da, bazı kurum ve kuruluşlara yapılan bağış ve yardımların kurum kazancından indirimi düzenlenmiştir.

Burada bağış ve yardımların indirimiyle ilgili ayrıntılı açıklamalara yer verilmeyecek, sadece önemli görülen bazı konular aşağıda özetlenecektir.
. Kurum kazancının belli bir yüzdesiyle sınırlı olan bağışlarda hesaplamaya esas olacak kurum kazancı [Ticari bilanço karı - (İştirak kazançları + Geçmiş yıl zararları)] formülüyle hesaplanacaktır.
. Kurum kazancının belli bir oranı ile sınırlandırılmayan bağış ve yardımların indiriminde de bir sınır bulunmakta olup, bu sınır bağış ve yardımın yapıldığı yılın kurum kazancıdır. Bu tutarı geçen bağış ve yardımlar sonraki yıllara devretmez.
. Kamu kurum ve kuruluşlarına bağışlanan okul, sağlık tesisi, öğrenci yurdu, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu ve huzurevi inşası dolaysıyla yapılan harcamaların indirim zamanı Kurumlar Vergisi Kanunu'nda açıkça düzenlenmemiş olup tereddüt yaratabilmektedir. Maliye Bakanlığı, hukuken bağışın yapıldığı, bağışa konu değerin mülkiyetinin bağış yapılan kurum veya kuruluşa geçtiği tarihi esas almakta, bu çerçevede;

- Tesislerin kamu kurum ve kuruluşlarına ait arsa üzerine inşa ettirilmesi halinde, inşaat için yapılan harcamaların, harcamanın yapıldığı yılın kazancından,

- Tesislerin mükellefin kendi arsası üzerine inşa ettirilmesi halinde ise, bu tesislerin inşası için yapılan harcamaların, tesisin tamamlanarak bağışlandığı yılın kazancından,
indirim konusu yapılması gerektiği yönünde görüşler vermektedir.
Kurum kazancından indirilebilecek bağış ve yardımlara ilişkin bir özet tablo aşağıda yer almaktadır.

İşletmeden çekilen enflasyon düzeltme farkları

Kurumlar vergisi beyannamesinde, işletmeden çekilen enflasyon düzeltme farklarının ve bu farklar üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinin yazılacağı ayrı bir satır bulunmaktadır.

Vergi Usul Kanunu'nun düzenlemelerine göre, pasif kalemlere ait enflasyon fark hesapları, sermayeye eklenmesi dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tabi tutulmaktadır.

Düzenlemeden de açıkça görüldüğü üzere, işletmeden çekilen enflasyon düzeltme farkları, dönemin zararla kapanmış olması veya geçmiş yıl zararları ya da indirim ve istisnalar nedeniyle kurumlar vergisi matrahı doğmasa dahi vergilenmektedir.

Vergi mahsubu

Beyannamenin vergi bildirimi tablosunda mahsup edilecek vergiler üç başlık altında toplanmıştır. Bu başlıklar;
. Yabancı ülkelerde ödenen vergilerden mahsup edilecek kısım
. Yıl içinde kesinti yoluyla ödenen vergiler ve
. Geçici vergiden oluşmaktadır.

Vergi mahsup ve iadesiyle ilgili düzenlemeleri yapma konusunda Maliye Bakanlığı'nın oldukça geniş yetkisi bulunmaktadır. Bakanlık bu yetkisini 252 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği'yle kullanmıştır.

Genel tebliğde yapılan düzenlemelere göre;
. Yıllık beyanname ile beyan edilen kazanç üzerinden hesaplanan vergiden yıl içinde kesilen vergilerin mahsup edilebilmesi için, kesilen verginin beyannameye dahil edilen kazanca ilişkin olması gerekir.
. Kesilen vergilerin yıllık kurumlar vergisinden mahsubunda, kesintiyi yapan vergi sorumlularının adı-soyadı veya unvanını, bağlı olduğu vergi dairesini ve vergi kimlik numaralarını, kesintiye esas alınan brüt tutarları, kesilen vergileri ve kesinti yapılan dönemleri gösteren bir tabloyu yıllık beyannameye eklemek gerekli ve yeterlidir.
. Hesaplanan kurumlar vergisinden ilgili hesap dönemine ilişkin geçici vergi dönemlerinde ödenen geçici vergi mahsup edilir. Mahsup işleminin yapılabilmesi için, tahakkuk ettirilmiş geçici verginin ödenmiş olması gerekmektedir.
. Tahakkuk ettirilmiş ancak ödenmemiş olması dolayısıyla yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup olanağı bulunmayan geçici vergi tutarları terkin edilir.

Son uyarılar

Bu ve bundan önceki dört makalede, kurumlar vergisi beyannamesinin doldurulmasında dikkat edilecek konular olabildiğince özetlenmiştir. Özetlenen konular, genel olarak vergi matrahını etkileyen, esasa ilişki konular olmuştur.

Beyannamenin şeklen doldurulması da bazı konularda esasa ilişkin sonuçlar doğurabilmektedir. Bu konulara örnek olarak şunlar söylenebilir:

. Kazanç olmasına rağmen yararlanılamayan istisnalardan, sonradan düzeltme beyannamesi vererek yararlanmak olanaklı değildir. Bu nedenle istisnalardan yararlanılması hiçbir şekilde unutulmamalıdır.
. Hesap dönemi zararla sonuçlanmışsa, zarar tutarının ilgili satıra yazılmamış olmasının, daha sonraki yıllarda zarar mahsup olanağını ortadan kaldırabileceği unutulmamalıdır. Mahsup olanağı olmasa da geçmiş yıllara ait zararlara ilişkin tablo da mutlaka eksiksiz doldurulmalıdır.
. Sonuçları ne olursa olsun, ilgili tutarlar mutlaka ilgili satırlara yazılmalıdır. Bu çerçevede örneğin; 5520 sayılı Kanun kapsamında hak kazanılan Ar-Ge indirimi kendi satırına, 5746 sayılı Kanun kapsamında hak kazanılan Ar-Ge indirimi tutarı kendi satırına yazılmalıdır.
. İade edilecek vergi çıkması durumunda, bu tutar ilgili satırda mutlaka yer almalıdır. İade tutarının yazılmasının, aynı zamanda iadenin talep edilmesi anlamına geldiği ve bunun da önemli sonuçlarının olabileceği unutulmamalıdır.

Kurum kazancından indirilen bağışlara ilişkin tablo

NOT: Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınan vakıfların listesine www.gib.gov.tr, kamuya yararlı derneklerin listesine ise www.dernekler.gov.tr internet adreslerinden ulaşılabilir.