Franchising nedir?
1. FRANCHISING NEDİR?
En geniş anlamı ile Franchising, başarılı bir markanın (lisansın) isim hakkının kullanılmasıdır.
Franchising’i bir işletme sistemi çerçevesinde yapılan satış etkinliklerinde, denenmiş, kendisini ispat etmiş bir markanın desteği ve güvencesi altında birbirinin kopyası olan firmaların, mal ve hizmet dağıtımına yönelik olarak belli bir bedel karşılığında söz konusu marka ve sistemin sahibi sıfatıyla Franchising veren firma (Franchisor) ile girmiş oldukları bağımsız bir ticari ilişki türü olarak tanımlamak mümkündür
Kısacası, Franchising ürünlerin veya verilen hizmetlerin dağıtılmasında kullanılan bir yöntemdir.Diğer bir anlatımla, Franchising başarılı bir markanın isim hakkının kullanılmasıdır.
Franchising düzenine giren girişimciler, yeni bir marka yaratarak araştırma, geliştirme, pazar araştırması, tüketici tercihleri gibi yönetim araştırmaları çalışmalarıyapmalarına gerek kalmaksızın, denenmiş, tecrübeler ile sistemi yakalamış markaların sahibi ile bir franchising sözleşmesi çerçevesinde anlaşarak işe başlama olanağı bulabilmektedirler.
Franchising düzeninde iki taraf bulunmaktadır:
Franchisor (Franchising veren) : Bir franchising anlaşması çerçevesinde iş sistemini, ticari ismini ve markasını kullandıran ana firmadır.
Franchise (Franchising alan) : Ana firmanın isim ve sistemi altında iş yapabilme hakkını yapılan Franchising sözleşmesinde gösterilen şartlar ileödeyerek kullanan gerçek veya tüzel kişidir.
2. FRANCHISING SİSTEMİNİN AVANTAJLARI
2.1. Franchising verenin (Franchisor) avantajları
– Franchising veren kuruluş sahibi, bulunduğu sistemi belli şartlar dâhilindefranchising alana kullandırarak kazanç sağlamaktadır.
– Franchisor hiçbir altyapı, kuruluş ve sabit masraf yapmayacaktır.
– Franchisorun firmanın kurulması ve işletilmesi giderleri ve personel giderleri olmayacaktır.
– Franchisor kurulan firmanın hiçbir idari ve işletme problemi ile ilgilenmeyecek, ancak firmaların idari ve işletme prensiplerini ortaya koyarak yol gösterici olacaktır.
– Franchisor kurulan firma ile ilgili olarak hiçbir işletme, idare ve sabit gider ödemesi yapmamış olmasına karşın, bu firmanın işletilmesinden dolayı gelir elde edecektir.
Bu gelir;
. Franchising verilirken tahakkuk ettirilecek isim bedeli,
. Mal satış kârı veya ciro üzerinden belli bir oranda alınacak bedel olacaktır.
– Franchising veren firma böylece hiçbir maliyeti olmaksızın sermayesini, kârını ve cirosunu arttırmaktadır.
2.2. Franchising alanın (Franchise) avantajları
– Franchising veren kuruluşun adını kullandığı için yeni iş kurma problemi ve müşteri bulma sorunu olmayacaktır.
– Kurulacak işin özelliğine göre mal temininde ve ürün çeşidinde sorun yaşamayacaktır.
– Bütün idari ve işletme, yönetim, muhasebe, satış, stok düzeni franchising veren kuruluş tarafından kurulacak ve kontrolü yapılacaktır. Yeni bir iş kuran kişinin veya kuruluşun bu muntazamlıkta bir düzeni kurmasının olanaksızlığı düşünülürse,franchising alanın bu konudaki avantajları büyüktür.
– Kurulan işin özelliğine göre mal bedeli ödemelerinde vade açısından bir sıkıntı yaşamayacaktır.
– Franchising verene yapılan ödemeler, denenmemiş bir işte yapılan hataların bedelinden her zaman için düşüktür. Öte yandan, sürekli bir yönetim desteği ile başlangıçta ve işin devamında eğitim vardır.
– Franchising alanın kuracağı firma aynı konuda franchising alan diğer firmalar ile aynı tip dizayn ve dekorasyona sahip olacağından, bu konularda kuruluş maliyeti düşecektir. Ayrıca bu açıdan franchising verenin plan ve projelerinden yararlanılacaktır.
– Franchising verenin mali ve hukuk danışmanlarından yararlanma olanağı bulunmaktadır. Yeni bir kuruluşun bu şekilde deneyimli bir kadroyu istihdamı olanaksızdır.
– Franchising veren kuruluşun şubesi gibi çalışacağından yanifranchising veren kuruluşun isminin teminat olmasından dolayı, kredi temininde kolaylık görecektir.
– Reklam ve halkla ilişkilerin tek merkezden yönetilmesi,franchising alanlar için ayrı bir avantajdır.
3. FRANCHISING SİSTEMİNİN DEZAVANTAJLARI
3.1. Franchising verenin (Franchisor) dezavantajları
– Franchising veren tarafından uzun denemeler sonucunda yaratılan imaj ve ismin,franchising alanın bir hatası yüzünden yok olma riski vardır. Bu riski ortadan kaldırmak için franchising verenin çok etkili bir kontrol mekanizması kurması gerekmektedir.
– Franchising verenin, çeşitli adlar altında alacağı ücretleri alamama riski bulunmaktadır. Bu riski yok etmek için franchising verenin,franchising alanın işleteceği kuruluşun nakit akışını kontrol edici bir mekanizmayı kurması gerekmektedir.
– Franchising verenin dünya üzerindekiolan bütün teknik ve sair gelişmeler ile yenilikleri takip etmesi gerekmektedir. Bu olmadığı takdirde, bütün düzenin güncelliğin gerisinde kalma riski bulunmaktadır.
– Franchising verenin, bu şemsiye altında açılan kuruluşların çalıştığı yörelerdeki şartlara göre esnek davranacak bir yapıda olması gerekmektedir.
3.2. Franchising alanın (Franchise) dezavantajları
– Franchising verenin koyduğu kurallara uymak zorunda kalacağı için yaratıcılık ve yenilik yapma olanağı yoktur. Ancak yeni bir kuruluş zaten o konu ile ilgili fazla bilgi ve deneyime sahip olamayacağı için bu dezavantaj çalışmanın ilk başlarında ortaya çıkmaz. Sonraki zamanlarda ise,franchising verenin günün şartlarına uymak için devamlı yenilik düşünme mecburiyetinde olmasından dolayı,böyle bir dezavantajdan söz etmeye pek gerek kalmaz.
– Franchise ödentilerinin iyi belirlenmemesi halinde kârdan zarar söz konusu olabilir.
– Franchising alanın, kuracağı bu işi sürümün geçerli / yeterli?olacağı bir yerde yapması şarttır.
Not : Bu makalede 13.02.2006 tarihinde http://www.alomaliye.com/2006/02/13/franchising-nedir/ sitesinde yayımlanan Franchising başlıklı yazımızdan yararlanılmıştır.