Altı ürünün Rusya'dan ithalatına yasak geldi
Geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın öncülük ettiği kalabalık Türkiye heyeti Rusya’ya gitmişti. Heyetin görüşmelerinde beklenti ekonomiden yanaydı ancak güvenlik ve politika ilk sırada yer aldı. Hatta bir gün önce Rusya Başbakanı Medvedev, “bazı” gıda ürünlerinde Türkiye’ye karşı uygulanan ambargonun da kaldırıldığını açıkladı. Kararnamede yer alan ürünler ise ticareti daha az yapılan soğan, arpacık soğanı, karnabahar, brokoli, tuz, karanfil çiçeği ve sakız oldu. Türk tarımcısının beklentisi ise yaş sebze-meyvedeydi. Yani domateste, salatalıkta…
Rusya tarafı bu kısıtlı “yumuşamanın” nedenini dün açıkladı. Rusya Tarım Bakanı Aleksandr Tkaçev, Rusya’nın sadece kendi topraklarında üretimi yapılamayan veya az bulunan sebze ve meyvelerin sevkiyatına izin verdiğini söyledi. Domates ve salatalığı ise Rusya’nın kendisinin yetiştirmesi gerektiğini belirten Takaçev, Türkiye’den gelecek ürünlerin Rusya piyasasını olumsuz etkilemeyeceğini söyledi. Rus medyasının kendisine sorduğu “Türkiye’ye karşı sebze-meyve ambargosu daha ne kadar devam eder? sorusuna ise Tkaçev, “Bu politik bir konu” diye cevap verdi.
6 ÜRÜN SANAYİYE ODAKLI
İşte bu “sınırlı” yumuşama Türk tarafını tatmin etmedi, hatta hayal kırıklığı yarattı. Bazı yorumlara göre bunun da etkisiyle dün missileme gibi bir karar geldi ve Türkiye de 6 önemli tarım üründe Rusya’dan ithalatı durdurdu. Bu bilgiyi İstanbul Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Zekeriya Mete’yi ziyaretimde öğrendim. Birliğin basın işlerini yürüten 5N1PR adlı şirketinin yöneticisi Kenan Kaffar’la ziyaretimizde amaç, Türk ihracatçısının son durumunu öğrenmekti ama haber ayağımıza geldi. Uzun bir telefon trafiğinin ardından Mete, birlik üyelerinin bu engeli aşması için resmi kurumlarla temas halindeydi. “Mısır, buğday, ham ayçiçek yağı, ayçiçeği küspesi, bezelye ve pirinç Rusya’ya alım yasağı geldi” dedi.
Yaptığım araştırmaya göre yasak Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamındaki ithalatı kapsıyor. Limanlarda gemilerin bekletilmesinin nedeni de bu. Yasağın ayrıntıları hakkında resmi açıklama yapılmadı. Tarım Bakanlığı’nın buğday ithalatı yapılacak ülkeler listesinden Rusya’nın adı da sessiz sedasız çıkarılmış. Bir süredir Rus buğdayında ve bazı bakliyat ürünlerinde mantar olduğu gündeme getirilerek, bakanlığın önlem alması isteniyordu. Bakanlık da ithalata kontrollü izin veriyordu.
FİYAT ARTIŞI GETİREBİLİR
Yani Rusya’dan aldığımız ürünlerin toplam bedeli 1.3 milyar dolar civarında.
Ancak Rusya’dan alınan ürünler, yaş sebze ve meyveye göre daha önemli. Keza ekmekten tutun marketten aldığınız şekerlemelere kadar birçok ürünün fiyatı da önümüzdeki dönemde artırabilir. Öğrendiğim bilgilere göre bu 6 ürüne yenileri de eklenebilirmiş.
GEMİLER YÜKÜNÜ İNDİREMİYOR
Bu ürünlerin sanayiye yönelik olduğunu anlatan İstanbul Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamülleri İhracatçıları Birliği Başkanı Zekeriya Mete, “Rusya en büyük buğday kaynaklarımızdan biri. Arpada da öyle. Bu kararın Türk üreticisine olumsuz etkisi olacak. Keşke kademeli şekilde olsaydı. Şu anda gemiler ürünlerini indiremiyor. Artık un için alternatif ülkeler aranacak. Stokta olan ürüler değil. Ayçiçek yağı, glikoz, dolayısıyla şekerli ürünler, çikolatacılar daha farklı coğrafyalara yönelmek zorunda. Bu ürünleri alanlar istihdam yaratan şirketler. Eğer Rusya’ya ambargo devam ederse kargo taşımacılığı başta olmak üzere üreticilerimiz daha da zorlanacak. Türk üreticinin rekabet direnci kırılacak. Maliyetler direkt artacaktır” diyor. Peki Rusya’ya uygulanan bu ambargo neleri etkileyecek? Bunu da rakamlarla anlatmak gerekiyor. Türkiye dünyaya 1.9 milyar dolarlık yaş sebze ve meyve satıyor. Bunun en önemli pazarı ise Rusya… 2015’te Rusya’ya 875 milyon dolarlık yaş sebze-meyve ihracatı oldu. İkinci olan ülke Irak’ın 3 katından fazla. 2016’da ise gelen yasaklarla rakam yüzde 62 azaldı ve 331 milyon dolara düştü. Gelelim Rusya’dan aldığımız ürünlere… Türkiye 2016’da 963 milyon dolarlık Ayçiçek tohumu yağı almış. İlk sıradaki Rusya’nın payı 720 milyon dolar. Mısırda ise rakam 128 milyon dolar. İlk sıradaki Rusya’nın payı 76 milyon dolar. Buğdayda ise toplam ithalatımız 892 milyon dolar. İlk sırada yüzde 55 payla bulunan Rusya’dan alınan ise 490 milyon dolar. Arpada toplam ithalatımız 9 milyon dolar. Rusya’dan alım ise yok. Yani sıfır.