İşsizliğin ağustosta yüzde 10.3’ü bulduğu tahmin ediliyor

İşsizlik, koşar adım çift haneye gidiyor. Yılın en düşük oranlarının gerçekleştiği mayıs, haziran ve temmuz dönemi, bu yıl çok farklı geçti. Dün de vurguladığımız gibi, yılın en düşük oranının haziranda görüldüğü gerçeği, bu yıl değişti. Çanakta dip, bu yıl mayısta görüldü, haziranla birlikte çıkış başladı. Bu çıkış, haziranla da sınırlı kalmadı, tam tersine artış temmuzda biraz daha hız kazandı. Haziranda mayısa göre 0.3 puan artan işsizlik oranı, bu kez temmuzda hazirana göre 0.7 puan artış gösterdi. 

Son yılların en kötü yaz dönemini yaşadığımız gerçeği çok açık. Bunun bir dizi nedeni var elbette. Bizim, genel ekonomik dengeyi kurabilmek ya da daha da iyileştirmek için atmak durumuna kaldığımız adımlar da etkili oluyor işsizlik artışında, tümüyle dışımızda gelişen olaylar ve alınan kararlar da... 

Orta vadeli program açıklanıyor; Başbakan Yardımcısı Ali Babacan artık birinci önceliğin enflasyonla mücadeleye verildiğini söylüyor. Bu çok makul bir öncelik sıralaması elbette. Ama alınan her ilacın yan etkisi olduğu, olabileceği gibi, enfl asyonla mücadelede seçilen yöntemlerin de yan etkisi oluyor kuşkusuz. 

Harcamaların mümkün olduğunca sınırlandırılmasına çalışılıyor; kredi kartlarına taksit sınırlaması getiriliyor, kredi kartı verilirken fertlerin gelir düzeyi ön plana alınıyor, bankaların kredi artışları belli bir oranda tutulmaya çalışılıyor. Bu çabalar meyvesini de veriyor. Kredi kartıyla yapılan harcamaların tutarı cari olarak bile geriliyor, bankaların tüketici kredilerindeki büyüme istenilen düzeye çekiliyor. 

Ama yan etkiler çıkıyor ortaya, büyüme hızının öngörülenin altında kalacağı anlaşılıyor. Büyüme hızındaki artışın yavaşlaması başka bir yan etki doğuruyor, işsizlik oranı artmaya başlıyor. Hem de son yılların en yoğun artışı söz konusu oluyor. 

Ağustos tahmini yüzde 10.3 

TOBB ETÜ bünyesindeki Sosyal Politikalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (SPM), kısa bir süre önce başlattığı işgücü istatistikleriyle ilgili tahminlerinde neredeyse nokta atış yaparcasına isabet kaydetme başarısı gösteriyor. İşsizlik mayısta yüzde 8.8 düzeyinde gerçekleştiğinde, hemen herkes haziran için daha düşük bir oran tahmininde bulunurken, SPM tam aksi yönde bir görüşle işsizliğin haziranda yüzde 9’a çıkacağını tahmin etti. Ve nitekim sonuçta işsizlik haziranda arttı ve yüzde 9.1 oldu. 

Haziran verileri açıklandığında bu kez temmuz için tahminde bulunan SPM, temmuzda işsizliğin yüzde 9.6’ya ulaşacağını öngördü. İki gün önce açıklanan veriler SPM’yi haklı çıkardı. İşsizliğin, SPM’nin tahminini de aşarak yüzde 9.8’e yükseldiğini gördük. 

Geldik ağustosa... Haziran ve temmuz tahminleri çok küçük sapmayla tutan Sosyal Politikalar Uygulama ve Araştırma Merkezi, işsizliğin ağustosta yüzde 10.3’e ulaşacağını tahmin ediyor. SPM’ye göre ağustosta tarım dışı işsizlik oranı da yüzde 12.6’yı bulacak. İlginç olan da şu; işsizlik oranı, işgücüne katılma oranı düştüğü halde artacak. 

“Gelişmeler kaygı veriyor” 

SPM’nin işgücü piyasalarıyla ilgili değerlendirmesinin sonuç bölümünde, “Son birkaç dönemdir devam eden sanayide yavaşlama uyarımız, temmuz döneminde de rakamlara yansımış gözükmektedir ve bu beklentimiz ağustos ayı için de geçerliliğini korumaktadır” denildi. Değerlendirmede daha sonra şu görüşlere yer verildi: 

“İç talepte bir süredir gözlenen daralmanın etkisi, rakamlara yansımaya devam etmektedir. Bir taraftan Avrupa Birliği ülkelerinde istikrarlı bir toparlanmanın sağlanamaması; diğer taraftan Ortadoğu’daki politik duruma bağlı olarak en büyük ikinci ihracat partnerimiz Irak’a ihracatımızın bir önceki yıla göre yüzde 45 azalması ve Ukrayna krizi, ihracatın artış ivmesini olumsuz yönde etkilemektedir. FED’in faizi erken artırma beklentisinin yatırımlar üzerinde ciddi anlamda olumsuz etkisi olacağı tahmin edilmektedir. 

Sonuç olarak, tüm bu gelişmelerin ekonomik büyümeyi olumsuz yönde etkilemesi ve bu durumun işgücü piyasalarına negatif yansımalarının sürmesi beklenmektedir. Yaptığımız tahminler de bu beklentilerimizi destekler niteliktedir.” 

Mezun oldular, işsiz kaldılar! 

Bu arada yüksek öğrenim mezunu 24 yaşına kadar olan genç nüfustaki işsizlik, temmuzda hazirana göre çok hızlı bir artış gösterdi. Haziranda yüzde 25.9 olan işsizlik oranı, temmuzda yüzde 31.4’e fırladı. 

Bu artışın, üniversitelerden bu yıl mezun olan gençlerin bir anda işgücü piyasasına girmesinden ve bu kişilerin çoğunun bu kadar kısa sürede iş bulamamasından kaynaklandığı belirtiliyor. Bu gençlerdeki işsizlik oranının temmuzdan sonraki aylarda düşeceği vurgulanıyor. 
Temmuz itibariyle toplamda yüzde 31.4 olan yüksek öğrenim görmüş 24 yaşına kadarki gençlerdeki işsizlik oranı erkeklerde yüzde 26.8, kadınlarda yüzde 35.7 düzeyinde bulunuyor.