İşkolu itirazları nasıl yapılacak?

 

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 07.11.2012 tarih ve 28460 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 4'üncü maddesi uyarınca 28 olan işkolu sayısı yeniden belirlenerek ''Avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık'', ''Gıda sanayi'', ''Madencilik ve taş ocakları'', ''Petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç'', ''Dokuma, hazır giyim ve deri'', ''Ağaç ve kağıt'', ''İletişim'', ''Basın-yayın ve gazetecilik'', ''Banka, finans ve sigorta'', ''Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar'', ''Çimento, toprak ve cam'', ''Metal'', ''İnşaat'', ''Enerji'', ''Taşımacılık'', ''Gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk'', ''Sağlık, sosyal hizmetler'', ''Konaklama ve eğlence işleri'', ''Savunma ve güvenlik'' ile ''Genel işler'' olmak üzere 20'ye düşürülmüş ve bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılacağı ve bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirleneceği belirtilmiştir.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 4'üncü maddesinde belirtildiği üzere bir işkoluna giren işler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca belirlenerek 19 Aralık 2012 tarih ve 28502 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

6356 sayılı Kanun gereğince sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunacak olup toplu iş sözleşmesi de işkolu düzeyinde yapılacaktır. Bu nedenle işyerinin girmiş olduğu işkolunun belirlenmesi önem taşımaktadır.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 5'inci maddesi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca 19 Aralık 2012 tarih ve 28502 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği'nin 4'üncü maddesi gereğince; 

Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecektir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete'de yayımlanacak ve bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren 15 gün içinde dava açabileceklerdir.

Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmayacak ve 10/11/1983 tarihli ve 83/7376 sayılı İşkolları Tüzüğü'ne göre belirlenmiş olan işyerlerinin işkolu, en son yetki belgesi alan sendikanın kurulu bulunduğu işkolundan sayılacaktır.

19 Aralık 2012 tarih ve 28502 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği'nin 5'inci maddesi gereğince; her işkolunda çalışan, sendikalara üye olan ve olmayan işçilerin sayılarıyla bunların sendikalara dağılımı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca, her yıl ocak ve temmuz aylarında çıkartılacak istatistiklerde gösterilecek bu istatistikler Resmî Gazete'de yayımlanacaktır. Yayımlanan istatistik, toplu iş sözleşmesi ve diğer işlemler için yeni istatistik yayımlanıncaya kadar geçerli olacaktır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından bir işyerinin hangi işkoluna girdiği hususu İş Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından tespit edilmektedir. 

İşkolları Yönetmeliği'nde, bir işyerinin hangi işkoluna dâhil olduğunu belirlenirken, işyerinde üretilen mal veya hizmeti esas almıştır. O halde, işkolu tespitinde esas incelenmesi ve belirlenmesi gereken, işverenin asıl yahut alt işveren olup olmadığı değil, işyerinde üretilen asıl mal ve hizmetin ne olduğudur. İşyerinde üretilen mal ve hizmetin birden fazla işkolunu ilgilendirmesi halinde, ağırlıklı işin ne olduğunun tespiti gerekir. Bu nedenle asıl işveren tarafından bir başka işverene, yürütülmek üzere yardımcı işlerin verilmesi durumunda, önemli olan husus işyerinde yürütülen birden fazla mal veya hizmet üretimi konularından hangisinin asıl iş olduğunun tespit edilmesidir. 

Asıl iş tespit edildikten sonra, işyerinin hangi işkoluna girdiği bu tespite göre belirlenmeli ve yardımcı işler de bu işkolundan sayılmalıdır. Yapılan incelemede, işyerinde çalışan işçilerin üretimdeki ağırlıklı sayısı ile mal ve hizmet üretimindeki yatırımın niteliği ve büyüklüğü göz önünde bulundurulmalıdır. İşkolu tespiti ile ilgili incelemelerde: 

a) İşyerinin uluslararası meslek kodu ile verilmiş sicil numarası, 

b) Varsa işyerinin kurulu bulunduğu işkolu ile ilgili yargı kararları, 

c) Tüzel kişiliklerde, şirket ana tüzüğü, kamu kurum ve kuruluşlarında kuruluş kanunu gibi belgelerdeki şirketin amacı ve faaliyet konusu, 

d) İşyerinin varsa teşkilat şeması, bölümleri, işçi sayısı ve işçilerin yaptıkları işler, üretim akım şeması ve bu şema içinde işçilerin çalıştıkları bölümler, 

e) Üretilen maddelerin niteliği, elde edilen mamul madde, 

f) Asıl iş ve asıl işe yardımcı işlerin ne olduğu, 

g) Asıl işverene bağlı diğer işyerleri gibi hususlar incelenir.