Gemi ihracatı dipten döndü

Aysel YÜCEL

İSTANBUL - Gemi ve yat ihracatı 2013’te yükselişe geçti. 2008’de 2.6 milyar dolar olan sektör ihracatı 2012’de son 10 yılın en düşük seviyesine ulaşarak 800 milyon $’a kadar düşmüştü. 2013’ün ilk sekiz aylık rakamları ise sektörün dipten döndüğünü ve yeniden yükseliş trendine girdiğini gösteriyor. 15 Ağustos’a kadar yaklaşık 740 milyon dolar ihracat yapan sektör, yılsonunda en az  1 milyar dolarlık ihracat yapılacağını öngörerek yüzde 22’lik büyüme bekliyor. Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak, "Temmuz ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 50 büyürken ağustosun ilk iki haftasında ise yaklaşık yüzde 500 büyüdük. Ağustos sonunda geçen yılın toplam rakamına ulaşmayı bekliyoruz" dedi.  

‘İhracat normale dönmeye başladı’

Türk Tersaneleri 2002-2008 yılları arasında ürettiği gemilerin çoğunu ihraç amaçlı inşa etti. Bu gemilerin tamamına yakını Avrupa Birliği ülkelerine ihraç edildi. Özellikle küçük tonajlı kimyasal tanker üretiminde Türkiye önemli bir konuma geldi. 2008’de 2,6 milyar dolarlık ihracat, 2009’da krizin etkisiyle 1.83 milyar dolar seviyesine indi. Ayrıca 2008 yılında 10,6 milyon dolar olan gemi yan sanayi ihracatı da 2009 yılında yüzde 71 azalarak 3,1 milyon dolara geriledi. 2012 yıl sonu verilerine göre sektör 811.246 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi. 2012’nin gemi ve yat ihracatı açısından dip bir yıl olduğunu ve son 10 yılın en düşük ihracatını gerçekleştirdiğini dile getiren Başaran Bayrak, "2013’te ise gemi inşa sektörü ihracat kısmında tekrar bir ivme yakalayarak normale dönmeye başladı" dedi.

‘Norveç’in artıştaki rolü büyük’

Türkiye’nin Avrupa’nın en önemli dünyanın ise ilk 15 gemi ve yat üreticisi ülke konumunda olduğunu belirten Bayrak,  2013 yılında Norveç ile Türk tersanelerinin yapmış olduğu kontratların bu artışta büyük rol oynadığını belirtti. Yaklaşık 8 Türk tersanesi Norveçli alıcılar için platform destek gemileri, feribotlar ve römorkörler gibi özel amaçlı gemiler inşa ediyor.

Yat üretiminde de Türkiye’nin önemli bir konumda bulunduğunu hatırlatan Bayrak, yat sektörünün toplam ihracattaki payının ise yüzde 30 olduğunu söyledi.  

‘Sektörün 2023 hedefini revize ettik’

"2013’te gemi yat ihracatındaki artış sektörde işlerin iyi gittiği anlamına gelmesin" diyen Bayrak, önümüzdeki yıllarda da ihracatın az da olsa artabileceğini öngördüklerini ancak bunun 2023 hedefleri için yetersiz olduğunu söyledi.  Bayrak, şöyle konuştu: "Bu rakamlar bizim hedeflerimiz açısından yeterli değil.  Bizim 2023 için 10 milyar dolarlık ihracat rakamı var.  Biz bunu 5 milyar dolar olarak revize etmek istedik.  Çünkü 10 milyar dolar gerçekçi bir rakam değil. Bu rakama ulaşmak için her yıl yüzde 26lık bir büyüme gerçekleştirmek lazım. Ancak tersanelerin işleri o kadar iyi gitmiyor. 2023 hedeflerini yakalayabilmemiz için mutlaka devlet desteklerine ihtiyaç var.  Diğer ihracatçı ülkeler bunu uyguluyorlar. Biz de ihracatçılar birliği olarak yeni pazarlar arayışı içerisindeyiz, yoğun ticaret heyetleri programları uygulayarak buna katkı vermeye çalışıyoruz."

En fazla tanker siparişi alan 5. ülke

Sektör temsilcileri Türk tersanelerinin özellikle küçük ve orta tonajlı kimyasal tanker inşasında dünya çapında bir marka haline geldiğini belirtiyor. Deniz Ticaret Odası (DTO) tarafından hazırlanan Ocak 2013 verilerine göre Türkiye, dünya genelinde tanker siparişi alan ülkeler sıralamasında adet bakımından 5 inci sırada yer alıyor. Tersanelerin Ocak 2013  itibariyle aldığı gemi siparişlerinde gemi tiplerine göre tonaj bazında ve adet bazında tankerler birinci sırada yer alıyor.