İzledikten sonra hemen mutfağa gireceksiniz!

Güzel bir film, hele gastronomi üzerineyse seyretme lezzeti, mutlaka iştihamızı da açacaktır; onu izleyip ardından da mutfağa geçerek keyifli bir yemek yemek belki de bir zorunluluğa (!) dönüşecektir? Zaten ehlikeyf için yemek yemek, hayatta kalmak için kaçınılmaz bir görev olmanın çok ötesinde bir zevk, bir haz ânı değil midir?

O, yemek için yaşamakla yaşamak için yemek arasındaki yolculukta tercihini çoktan yapmıştır ve bu konudaki bütün fırsatları en iyi şekilde değerlendirmeye, hattâ vesileler yaratmaya çalışmaktadır…

Gastronomi üzerine çekilen filmler de bu konudaki iyi vesilelerdir. Çünkü, bu serüvene sanatsal bakan sinema dünyası, hayatın gastronomik zevklerinden yola çıkan pek çok film üretmiştir, üretmektedir, üretecektir…

Tabii ki onların arasında da lezzet dorukları vardır. İşte, bunlardan 25’ini, zor da olsa burada seçmeye çalıştım. En yenisinden en eskisine doğru sıraladım. Geçen sene sinemalarımızda gösterilen Burnt / Çok Pişmiş ile başladım, 1973 tarihli bir kült film olan - La Grande Bouffe / Büyük Tıkınma ile noktaladım. Ülkemizde gösterilmiş olanların Türkçe adlarına da yer verirken, Latin dillerinde olmayanların İngilizcelerini de yazdım…

İşte kısa hikâyeleri ile benim gözümden son 40 küsur senenin gastronomi temalı en iyi 25 filmi:

1 - Burnt / Çok Pişmiş (2015)

Yönetmen: John Wells

Oyuncular: Bradley Cooper, Sienna Miller, Daniel Brühl

Adam Jones, Paris’te şef olarak çalıştığı restoranda kötü alışkanlıklarından vazgeçemediği için her şeyini kaybetme noktasına kadar gelir. İki Michelin yıldızına sahip olan şef, bir yerden başlayarak kendi mutfağını oluşturmak ve yaptığı tüm hataları birer birer telafi etmek ister. Bunun içinse, kuracağı ekibe birbirinden yetenekli şefleri ve güzeller güzeli Helene’i katması gerekmektedir…

2 – Chef / Şef (2014)

Yönetmen: Jon Favreau

Oyuncular: Jon Favreau, Robert Downey Jr., Scarlett Johansson

Carl Casper şık bir restoranda çalışan bir baş qaşçıdır. Kendi mutfağına ait yemekleri nefistir, ama lokantanın menüsüne bağımlı çalıştıkça yaratıcılığı ve ona bağlı olarak da yemeklerinin lezzeti düşüşe geçer.  Üstelik önemli bir gurmenin yemekleri hakkında yaptığı olumsuz eleştiriler Carl için bardağı taşıran son damla olur. Yeteneğine rağmen kariyerinde düşüşe geçtiğini hisseden Carl'a tam da bu dönem bir teklif gelir: ikinci el bir bir yemek karavanı al ve kendi  işinin patronu ol! Oğlu Percy ve eski bir arkadaşı olan Martin’in yardımıyla Carl Amerika yollarında yemeğe ve yeni lezzetlere ve de en önemişi hayata dair tutkusunu yeniden keşfedecektir.

3 - Comme un Chef / Şeflerin Savaşı (2012)

Yönetmen: Daniel Cohen

Oyuncular: Jean Reno, Michaël Youn, Raphaëlle Agogué

Jacky Bonnot, 32 yaşında amatör bir aşçıdır. Gerçekten çok yeteneklidir ve hayali ünlü bir aşçı olup büyük bir restoranda çalışmaktadır. Ekonomik durumu küçük mutfak işlerini kabul edip bu yerlerde de çalışmasını gerektirmektedir; fakat Jacky bu işlerde de bir türlü tutunamaz. Ta ki yıldızlı büyük bir şef olan Alexandre La Garde'la yolları kesişinceye kadar! Kabiliyetli olmanın yanında bir o kadar da inatçı olan Jacky, Lagarde'ın bir türlü anlaşamadığı restoranın yönetim kurulu başkanı Stanislas Matter'ın koltuğunu sarsıp yerine geçirmek için biçilmiş kaftandır. La Garde öte yandan inceleme için kendisini görmeye gelecek yetkililere sunacak yeni bir şeyler bulmak zorundadır ve yardıma ihtiyacı vardır. Ayrıca restoranları da ekonomik çıkmazdan dolayı tehlikededir ve bu ikilinin karşılaşması farklı sonuçlar doğmasına neden olacaktır!

4 - Entre Les Bras / Bras’lar Arasında (2012)

Yönetmen: Paul Lacoste

Oyuncular: Michel Bras, Sebastian Bras

2009 yılında, Fransa’nın Aubrac bölgesindeki üç yıldızlı Michelin restoranının sahibi dünyaca ünlü Fransız şef Michel Bras, işini oğlu Sébastian’a devretmeye karar vermiştir. Yıllar içinde bir aile ismi oluşturan Bras, kuşaklar arası bu güç geçişi gerçekleştirmeye çalışırken bilmediği bir bölgeye ayak basar. Hayatının işini bir başkasına devretmek mümkün müdür? Ünlü bir babanın oğlunun, onun gölgesinden sıyrılıp ortaya çıkması mümkün müdür? Bras’lar Arasında, dünyanın en önemli şeflerinden birinin hayatı ve sanatının iç yüzünü anlatan, iş, etik, aile bağları ve mükemmel bir aşçılık sanatını anlatan sürükleyici bir yapıt.

5 - Haute Cuisine / Les saveurs du Palais / Sarayın Tatları (2012)

Yönetmen: Christian Vincent

Oyuncular: Catherine Frot, Arthur Dupont, Jean d'Ormesson

Perigordlu ünlü şef Hortense Laborie, Fransa Cumhurbaşkanı kendisini özel aşçısı olarak işe alıp Elysée Sarayı’ndaki bütün yemeklerin hazırlanması sorumluğunu verince şaşırıp kalır. Öteki mutfak çalışanlarının kıskanç tepkilerine rağmen boyun eğmeyen yapısıyla Hortense çarçabuk işe koyulur. Aşçılığının özgünlüğü ile cumhurbaşkanını hemen tavlasa da, iktidar yolları tuzaklarla döşelidir. Cumhurbaşkanı François Mitterand’ın özel aşçısının hikâyesinden yola çıkarak çekilmiş.

6 - Jiro Dreams of Sushi (2011)

Yönetmen: David Gelb

Oyuncular: Jiro Ono, Masuhiro Yamamoto, Daisuke Nakazama

Tokyo Metro’sunun Ginza İstasyonunda dünyanın en iyi sushilerini yapan 85 yaşındaki Jiro Ono’nun hayatını anlatan bir belgesel. Kendisini sushiye adamış ve 2009 yılında 3 Michelin kazanmış bir sushi ustasının hikâyesi. Belgesel boyunca en iyi balığın seçilmesinden kullanılacak pilavın nasıl pişirileceğine kadar sushiyle ilgili birçok ayrıntı seyirciyle paylaşılıyor.

7 - Toast (2010)

Yönetmen: S. J. Clarkson

Oyuncular: Oscar Kennedy, Victoria Hamilton, Colin Prockter

Film, İngiliz şef ve yemek yazarı Nigel Slater’in çocukluk ve gençlik anılarını anlattığı kitaptan uyarlanmış. Küçük Nigel’in annesi yemek pişirmeyi bilmeyen, sürekli konserve yediren biri. Nigel ise mutfağa tutku duyuyor, gizli gizli yemek kitapları okuyor. Annesi astım hastalığından ölünce babasından ve üvey annesinden görmediği sevgiyi yemek pişirerek gidermeye çalışıyor...

8 - Julie & Julia (2009)

Yönetmen: Nora Ephron

Oyuncular: Amy Adams, Meryl Streep, Chris Messina

İş hayatındaki çalkantılar sonucu kocasının da tavsiyesi ile Julie, 40 sene evvel zamanının kendine özgü üslûbuyla başarılı bir yemek kitabı yazarı olan Julia Child’ı idol olarak benimsiyor. Julie Powell bir blogger, Julia Child ise ünlü bir şef. Julie, Julia’nın “Mastering the Art of French Cooking” kitabı aracılığı ile yemek yapma deneyimine girişiyor. Sonra, başarı geliyor… Senaryosu gerçek hayattan alınmış bir film…

9 - Soul Kitchen / Aşka Ruhunu Kat (2009)

Yönetmen: Fatih Akın

Oyuncular: Adam Bousdoukos, Moritz Bleibtreu, Pheline Roggan, Demir Gökgöl

Genç restoran sahibi Zinos'un (Adam Bousdoukos) peşini şanssızlık bırakmamaktadır: kız arkadaşı Nadine (Pheline Roggan) yeni bir iş için Şangay'a taşınır. Kendisi kaza sonucu omurlarındaki diskleri sakatlar ve yeni bir ahçı (Birol Ünel) işe aldığından beri kalan tek tük müşterisi de kaçar. Ama restoranı yeni bir konsepte soktuktan sonra gelip giden 'meşhurların' sayısı artar. Buna rağmen Zinos aşkının peşinden, Nadine için Şangay'a gitmeye karar verir ve işini kardeşi Illias'a (Moritz Bleibtreu) bırakır. Ama bunun iyi bir fikir olmadığı ortaya çıkar. Illias dükkânı bir emlakçıya (Wotan Wilke Möhring) satar. Nadine ise kendine yeni bir erkek arkadaş bulmuştur. Zinos dükkanını geri almanın son bir yolu olduğunu öğrendiğinde, Soul Kitchen'ı kurtarmak için her şeyini ortaya koyar.

10 - No Reservations / Aşk Tarifi (2007)

Yönetmen: Scott Hicks

Oyuncular: Catherine Zeta-Jones, Aaron Eckhart, Abigail Breslin

İyi bir başaşçı olan Kate, hayatını tıpkı çalıştığı restoranın mutfağını yönetir gibi yaşamaktadır. Disiplin ve mükemmeliyetçilik başta olmak üzere kuralcı, tatlı sert bir kadındır. Bir gün yaşamı, hayatına giren iki kişi ile değişime uğrar. Yeğeni Zoe’nun gelmesi ile dengeleri alt üst olan Kate bir taraftan da aşka doğru yol almaktadır. Nick’e hissettikleri alıştığı disiplini aşan bir duruma sevk eder onu. Şimdi bu yeni hayatla mücadele söz konusudur. Hiçbir şeyin kurallar içinde kalması pek olası görünmemektedir.

11 - Ratatouille (2007)

Yönetmenler: Brad Bird, Jan Pinkava

Oyuncular: Brad Garrett, Lou Romano, Patton Oswalt

Şişman fare Remy, yemeğe olan düşkünlüğü nedeniyle tek bir hayale sahiptir: Aşçı olabilmek! Bu idealini gerçekleştirmek için Paris'in yolunu tutan sevimli fare kaza eseri kendisini şehrin en iyi restoranının kanalizasyonunda bulur. Restoranın yeni çöpçüsüyle ilginç bir anlaşma yapan Remy, tüm hünerlerini sergileyebileceği büyülü mutfağa ulaşmaştır. Ancak bu tek hayalini gerçekleştirmek, farelerden iğrenen bir insanlığın var olduğu bir dünyada pek kolay olmayacaktır.

12 - How to Cook Your Life (2007)

Yönetmen: Doris Dörrie

Oyuncular: Edward Espe Brown, Doris Dörrie

Amerikalı Zen rahip Edward Espe Brown’ın belgeseli niteliğindeki bir film. Hem yemek yapıp hem ibadet eden müritlerin hocaları ile sohbeti…

13 - Estômago (2007)

Yönetmen: Marcos Jorge

Oyuncular: João Miguel, Fabiula Nascimento, Babu Santana

Nonato, cebinde beş kuruşu yokken tesadüf eseri kenar mahalle lokantalarının birinde aşçı olarak işe başlar. Derken bir gün ünlü bir restoran sahibi, onun enfes yemekler yaptığını fark eder ve transfer eder. Nonato, o aralarda bir hayat kadını ile de tanışır…

14 - A Touch of Spice / Politiki Kouzina / Bir Tutam Baharat (2003)

Yönetmen: Tassos Boulmetis

Oyuncular: Georges Corraface, Ieroklis Michaelidis, Renia Louizidou

Çocukluğunda ailesiyle birlikte İstanbul'dan Yunanistan'a sürgün edilen ve mükemmel bir aşçı adayı olarak yetiştirilen Fanis, bu yeteneğini uzun yıllar boyunca etrafındakilerin yaşamlarını tatlandırmak için kullanmıştır. 35 yıl aradan sonra dedesi ve ilk aşkını tekrar görmek için Atina'dan yola çıkıp doğduğu şehre (İstanbul'a) geri döndüğünde, bunca yıl boyunca kendi yaşamının tuzunu biberini biraz ihmal ettiğinin farkına varacaktır.

15- Tortilla Soup (2001)

Yönetmen: Maria Ripoll

Oyuncular: Hector Elizondo, Jacqueline Obradors, Tamara Mello

Meksikalı emekli bir şef olan Martin Naranjo, 3 kızı ile birlikte yaşar. Bir süre önce tatma duygusunu kaybeden Martin, yaşama ve yemek yapmaya olan tutkusunu kaybetmez. Aileyi bir arada tutmak için geleneksel yemekler düzenler ve üç kızının da bu yemeklere katılması için ısrar eder.

16 - Chocolat / Çikolata (2000)

Yönetmen: Lasse Hallström

Oyuncular: Juliette Binoche, Judi Dench, Alfred Molina

Vianne (Juliette Bionche), kızı ile birlikte 1960’ların muhafazakar bir Fransız kasabasında bir çikolata dükkânı açar. Kasabalılar Juliette’nin çikolatalarını çok sever fakat kasabanın yöneticisi Juliette’e karşıdır. Filmde Johny Deep, İrlandalı bir çingeneyi canlandırıyor.  

17 - Vatel (2000)

Yönetmen: Roland Joffé

Oyuncular: Gérard Depardieu, Uma Thurman, Tim Roth

Fransız aşçı François Vatel’in hikâyesi. Vatel, parasal açıdan güç durumdadır. Para kazanmak adına planladığı ve tutmasını beklediği bazı düşünceleri vardır. Sarayda yapılacak bir şenlik için zorlu görev Vatel'e verilir. Vatel'in yolunu bulabilmesi için herkesi etkilemesi gerekmektedir. Lakin şenlik, planlandığı gibi seyir etmeyecek ve aksilikleri birbirini kovalayacaktır.

18 - Big Night (1996)

Yönetmen: Campbell Scott, Stanley Tucci

Oyuncular: Tony Shalhoub, Stanley Tucci, Marc Anthony

İtalya’dan Amerika’ya göç etmiş iki kardeşin açtıkları restoranlarının etrafında geçiyor. İtalyan kardeşleri, StanleyTucci ve Tony Shalhoub canlandırıyor. İki kardeşin restoranının işleri kötü iken bu gidişatı düzeltmek için yaptıkları bir plan ile ünlü bir caz sanatçısını restorana davet ediyorlar. Bu davet yemeğinin mönüsü için de en güzel lezzetlerini hazırlamaya çalışıyorlar.

19 - Eat Drink Man Woman (1994)

Yönetmen: Ang Lee

Oyuncular: Sihung Lung, Yu-Wen Wang, Chien-Lien Wu

Yaşlıca bir yemek şefi olan Chu, üç kızı ile birlikte yaşamaktadır. İçlerinden ortanca olanının gelecek planları, umulmadık olaylarca etkilenir. Bununla beraber aynı evde yaşadığı diğer insanların da hayatları bir şekilde değişmeye başlayacaktır. Aile, her pazar akşamı Chu'nun geleneksel Çin mutfağının en güzel örnekleri ile donattığı sofranın başında toplanır. Chu'nun en büyük kızı Jia-Jen, bir kimya öğretmenidir. Ortanca kızı Jia-Chien bir hava yolu şirketinde yöneticilik yapmakta ve Jia-Jen'e kıyasla oldukça dışa dönük, özgür bir hayat yaşamaktadır. Chu'nun küçük kızı Jia-Ning ise bir hamburgercide çalışmaktadır.

20 - Delicatessen / Şarküteri (1991)

Yönetmenler: Marc Caro, Jean-Pierre Jeunet

Oyuncular: Marie-Laure Dougnac, Dominique Pinon, Pascal Benezech

Kıyamet sonrası, insani besin maddelerine ulaşmak imkânsız gibidir. Bu nedenle oldukça tuhaf gıda alışkanlıkları türemeye başlamıştır. Palyaçoluğu bırakmış bir adam bir şarküteriye başvurur. Dükkânda tanıştığı ve dükkân sahibinin kızı olan çekici bir kadına âşık olur. Ancak kızın babasının bu adamla ilgili oldukça garip planları vardır. Bu planlar kısa sürede su yüzüne çıkacaktır.

21 - The Cook, The Thief, His Wife and Her Lover / Aşçı, Hırsız, Karısı ve Aşığı (1989)

Yönetmen: Peter Greenaway

Oyuncular: Richard Bohringer, Michael Gambon, Helen Mirren

Haydut Albert, adamları ve karısı Georgina ile birlikte her akşam aynı lokantada kurdurduğu sofralarda yemek yemektedir. Albert’in saçtığı dehşet, Fransız aşçı Richard’ın, yemek aralarında Georgina’nın âşığı Michael ile mutfak köşelerinde yatıp kalkmasına göz yummasına sebep olmaktadır.

22- Babette’s Feast / Babettes Gaestebud / Babette’nin Şöleni (1987)

Yönetmen: Gabriel Axel

Oyuncular: Stéphane Audran, Bodil Kjer, Birgitte Federspiel

Paris’te Café Anglais adlı büyük bir restoranın tanınmış mutfak şefi Babette, 1871 yılında politik nedenlerden dolayı Fransa’dan kaçarak Danimarka’ya sığınır. Ve küçük bir kasabada yaşayan bir din adamının iki kızına hizmetçilik yaparak hayatını sürdürür. Çorak, soğuk köyde malzeme kıt, yemekler basit ve lezzetsizdir. Babette her yıl bir piyango bileti almaktadır ve yıllar sonra talih kuşu başına konar, büyük ikramiyeyi kazanır. Ve tüm parasını, bir gece 12 kişi için hazırladığı büyük ziyafete harcayarak, Fransız mutfağının tüm inceliklerini taşıyan muhteşem bir şölen hazırlar. 

23 - Tampopo (1985)

Yönetmen: Jûzô Itami

Oyuncular: Ken Watanabe, Tsutomu Yamazaki, Nobuko Miyamoto

Tampopo, restoran işleten genç bir Japon kadınıdır. Ramen adı verilen geleneksel bir hamur çorbasını en iyi şekilde, rakiplerinden daha lezzetli yapabilmek için çalışır. Sonunda başarıya da ulaşır. Dükkân müşterilerle dolacaktır.

24 - L'aile ou la Cuisse / Eti Benim Kemiği Senin (1976)

Yönetmen: Claude Zidi

Oyuncular: Louis de Funès, Coluche, Ann Zacharias

Dünyaca ünlü bir Restoran rehberi hazırlayan Charles Duchemin(Louis De Funes) kılık değiştirerek girdiği restoranlarda yemekleri ve hizmeti gözlemler bunu da çok titiz bir şekilde hazırlanmış rehberinde yayınlar. O yüzden onun rehberinde iyi bir şekilde tanınmak isteyen restoranlar çok dikkatli olmak zorundadırlar. Ancak Baba Duchemin artık işi oğlu Gerard'a (Coluche) devretme zamanının geldiğini düşünmektedir. Fakat Gerard'ın en büyük arzusu ise Sirklerde Palyaço olarak çalışmaktır ve babasından gizlice bu işi yapmaktadır..

25 - La Grande Bouffe / Büyük Tıkınma (1973)

Yönetmen: Marco Ferreri

Oyuncular: Marcello Mastroianni, Michel Piccoli, Philippe Noiret, Ugo Tonazzi

Marcello (Mastroianni) pilot, Ugo (Tognazzi) ünlü bir yemek uzmanı, Michel (Piccoli) televizyon sunucusu, Philippe (Noiret) ise bir yargıçtır. Philippe’in şehrin ortasında, ama duvarlarıyla şehirden soyutlanmış şatosunda bir araya gelirler. Eve kamyonlarca yiyecek, içecek depolanır. Ve tıkınmaya başlarlar. Usta aşçı Ugo birbirinden güzel yemekler yaparken, çapkın Marcello evdeki tüketimi az bularak birkaç hayat kadını çağırır. Fakat onlar bu tıkınma meselesine dayanamayarak kaçıp giderler. Yalnızca biri kalır. Ve onlarla birlikte bu büyük tıkınmanın sonunu getirir.