Anonim şirket yönetim kurulu hangi hallerde şirkete borçlanabilir?

Okurlarımızdan sıkça şirkete borçlanma yasağına dair sorular almaktayız. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu sadece anonim şirket pay sahiplerine değil yönetim kurulu üyelerine de borçlanma yasağı getirmiştir. Hatırlanacağı üzere, kanunun 13 Ocak 2011 tarihinde kabul edilen halinde;

“Anonim şirketin yönetim kurulu üyeleri ile onların alt ve üst soyundan birinin ya da eşlerinin yahut üçüncü dereceye kadar (üçüncü derece dahil) kan ve kayın hısımlarının (çocukları, torunları, annesi/babası, kayınpederi/kayınvalidesi, kendisinin ve eşinin büyükannesi/ büyükbabası, kardeşi -kaynı, baldızı, görümcesi-, amcası, halası, dayısı, teyzesi, yeğenleri),

“Yönetim kurulu üyeleri ile onların alt ve üst soyundan birinin ya da eşlerinin yahut üçüncü dereceye kadar -üçüncü derece dahil- kan ve kayın hısımlarının ortağı oldukları şahıs şirketlerinin ve en az yüzde yirmisine katıldıkları sermaye şirketlerinin, şirkete nakit veya ayın olarak borçlanmaları, şirketin yukarıda sayılan kişiler için kefalet, garanti ve teminat vermesi, sorumluluk yüklenmesi veya bunların borçlarını devralması yasaklanmış, bu yasağa rağmen şirkete borçlanılması durumunda, ilgili yönetim kurulu üyesine, sayılan yakınlarına ve diğer ilgililere, 300 günden az olmamak üzere -6 bin TL’den 73 bin TL’ye kadar- adli para cezası verilmesi öngörülmüştü.

Ancak, iş dünyasının eleştirileri üzerine, yönetim kurulu üyelerinin şirkete borçlanma yasağına ilişkin 395. maddesi de 26/6/2012 tarihli ve 6335 sayılı Kanun ile değiştirilmiş ve değişik haliyle yürürlüğe girmiştir. Yapılan değişiklikle, pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan yakınlarının (yönetim kurulu üyesinin alt ve üst soyundan birinin ya da eşinin yahut üçüncü dereceye kadar -üçüncü derece dahil- kan ve kayın hısımlarından birinin) şirkete nakit olarak borçlanmaları; bu kişiler için şirketin kefalet, garanti, teminat vermesi, sorumluluk üstlenmesi, bunların borçlarını devralması yasaklanmıştır; ayın olarak borçlanmaları ise yasak dışında tutulmuştur. Yine, yönetim kurulu üyelerinin kendilerinin ve sayılan yakınlarının ortağı oldukları şahıs şirketleri ile en az %20’sine katıldıkları sermaye şirketleri de yasak kapsamından çıkarılmıştır.

Paysahibi olan yönetim kurulu üyeleri ise, sermaye taahhütlerinden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmişler ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde ise şirkete borçlanabileceklerdir. Yönetim kurulu üyelerinin şirkette pay sahibi olan yakınları da, sermaye taahhütlerinden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmişler ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde ise şirkete borçlanabileceklerdir. Bu yasaklara rağmen, yönetim kurulu üyeleri ile yakınlarının şirkete borçlanmaları; bu kişiler için şirketin kefalet, garanti, teminat vermesi, sorumluluk üstlenmesi, bunların borçlarını devralması durumunda ise, borçlanma yasağını ihlal eden kişilere 300 günden az olmamak üzere, yani 6 bin TL’den 73 bin TL’ye kadar, adli para cezası verilecektir.